II. Mahmut’un kızı ve Sultan I. Abdülmecit’in kız kardeşi Adile Sultan, 1 Haziran 1826 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi.
Annesi Zernigâr Hanım doğumdan kısa bir süre sonra hayatını kaybetti.
Annesi Zernigâr Hanım doğumdan kısa bir süre sonra hayatını kaybetti.
13 yaşındayken babası da hayatını kaybedince, tahsil ve terbiyesiyle ağabeyi Sultan I. Abdülmecit ilgilendi.
Adile Sultan, 19 yaşındayken Tophane Müşiri (daha sonra sırasıyla kaptan-ı deryâ, serasker ve sadrazam olan) Mehmed Ali Paşa ile evlenmesi uygun görüldü.
Adile Sultan, 19 yaşındayken Tophane Müşiri (daha sonra sırasıyla kaptan-ı deryâ, serasker ve sadrazam olan) Mehmed Ali Paşa ile evlenmesi uygun görüldü.
Nikâhları 28 Nisan 1845 tarihinde kıyıldı.
Ertesi yılın şubat ayında bir hafta devam eden muhteşem bir düğünle evlendiler.
Âdile Sultan’ın düğün töreni, XIX. yüzyılda Osmanlı sarayında yaşanan en ilgi çekici hadiselerden biri olarak tarihe geçmiştir.
Ertesi yılın şubat ayında bir hafta devam eden muhteşem bir düğünle evlendiler.
Âdile Sultan’ın düğün töreni, XIX. yüzyılda Osmanlı sarayında yaşanan en ilgi çekici hadiselerden biri olarak tarihe geçmiştir.
Bugün Fındıklı’da Mimar Sinan Üniversitesi’nin bulunduğu yerdeki Neşetâbâd Sarayı, evlendikten sonra Âdile Sultan’a tahsis edildi.
Zaman zaman Kuruçeşme’de Esma Sultan’dan kalan yalıda, Kâğıthane, Çırağan, Validebağı ve Kandilli’deki saraylarda oturdu.
Zaman zaman Kuruçeşme’de Esma Sultan’dan kalan yalıda, Kâğıthane, Çırağan, Validebağı ve Kandilli’deki saraylarda oturdu.
Âdile Sultan, kızı Hayriye Sultan’ı 1865 senesinde İşkodralı Mustafa Şerîfî Paşazâde Rızâ Bey’le evlendirdi.
1868 senesinde kocasını, kısa bir süre sonra da kızını yitirdi.
Adile Sultan, 8 Nisan 1845 tarihinde Damad Mehmed Ali Paşa ile evlendi.
1868 senesinde kocasını, kısa bir süre sonra da kızını yitirdi.
Adile Sultan, 8 Nisan 1845 tarihinde Damad Mehmed Ali Paşa ile evlendi.
29 Haziran 1868 tarihinde eşi hayatını kaybetti.
Sultanzade İsmail Bey isminde bir oğlu ve Hayriye Hanımsultan, Sıdıka Hanımsultan, Aliye Hanımsultan isminde kızları vardı.
Üç çocuğu bebekken vefat etti.
Sultanzade İsmail Bey isminde bir oğlu ve Hayriye Hanımsultan, Sıdıka Hanımsultan, Aliye Hanımsultan isminde kızları vardı.
Üç çocuğu bebekken vefat etti.
Daha sonra kızı Hayriye Hanımsultan, (d.Haziran 1846 – ö. 26 Temmuz 1869) tarihinde tüberkülozdan hayatını kaybetti.
Adile Sultan, Nakşibendî tarikatı şeyhlerinden Bâlâ Tekkesi şeyhi Ali Efendi’ye (ö. 1877) intisap etti.
Dindarlığı ve yardım severliğiyle bilinen Âdile Sultan’ın Fındıklı’daki sarayı âlim ve şeyhlerin sık sık toplanıp sohbet ettikleri, muhtaç ve yoksulların her zaman başvurduğu bir yer haline geldi.
Adile Sultan, Nakşibendî tarikatı şeyhlerinden Bâlâ Tekkesi şeyhi Ali Efendi’ye (ö. 1877) intisap etti.
Dindarlığı ve yardım severliğiyle bilinen Âdile Sultan’ın Fındıklı’daki sarayı âlim ve şeyhlerin sık sık toplanıp sohbet ettikleri, muhtaç ve yoksulların her zaman başvurduğu bir yer haline geldi.
Âdile Sultan’ın şiirlerinin büyük bir bölümü dinî-tasavvufî bir mahiyet taşır. Münâcât, na‘t, mersiye, Ehl-i beyt ve ashap ile tarikat kurucularının methiyelerinden oluşan bu şiirlerin yanı sıra, babası, kocası, kızı ve kardeşleri için kaleme aldığı manzumeler de divanında geniş bir yer tutar.
Kendisinden önce hayatını kaybeden hânedan mensupları için yazdığı “Tahassürnâme” ve “İftiraknâme” gibi manzumelerde yer yer güzel parçalar bulunmasına rağmen, Fıtnat Hanım ve Leylâ Hanım gibi diğer Osmanlı kadın şairleriyle karşılaştırılacak olursa, pek başarılı bir şair olduğu söylenemez.
Şiirlerinde kafiye hataları ve vezin yanlışlıkları da göze çarpmaktadır.
Âdile Sultan özellikle Osmanlı tarihine tuttuğu ışık sebebiyle önemlidir.
Babası, annesi, kardeşleri ve çevresi hakkında yazdıkları dönemin saray erkanının ve yönetiminin anlaşılmasına yardımcı olur.
Âdile Sultan özellikle Osmanlı tarihine tuttuğu ışık sebebiyle önemlidir.
Babası, annesi, kardeşleri ve çevresi hakkında yazdıkları dönemin saray erkanının ve yönetiminin anlaşılmasına yardımcı olur.
Bunun dışında Adile Sultan’ın önemli bir vasfı da Osmanlı hanedanından Divan tertip etmiş tek kadın şair olmasıdır.
Ayrıca I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) Divanı’nın basılmasını sağlamıştır.
Adile Sultan, onuncu kuşaktan dedesi olan Kanuni Sultan Süleyman’ın şiirlerini “Divân-ı Muhibbi” (Muhibbi Divanı) adı altında bir kitapta toplayarak yayımlamış, fakat kendi şiirlerini topladığı “Divân-ı Âdile”yi yayımlamamıştır.
Ayrıca I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) Divanı’nın basılmasını sağlamıştır.
Adile Sultan, onuncu kuşaktan dedesi olan Kanuni Sultan Süleyman’ın şiirlerini “Divân-ı Muhibbi” (Muhibbi Divanı) adı altında bir kitapta toplayarak yayımlamış, fakat kendi şiirlerini topladığı “Divân-ı Âdile”yi yayımlamamıştır.
Divanının Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine Kütüphanesi, Millet Kütüphanesi gibi kütüphanelerde bulunan çeşitli elyazmaları arasında en iyi nüshası İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.
Divanı sonradan “Adile Sultan Dîvânı” ismiyle yayımlanmıştır.
Divanı sonradan “Adile Sultan Dîvânı” ismiyle yayımlanmıştır.
Besteleri de olan Adile Sultan’ın sofyan usulünde ve hicaz hümâyun makamındaki “Gizlice şaha buyur, hâne-yi tenhâya buyur” adlı eseri meşhurdur.
Yaşamında bir dönüm noktası teşkil eden kayıplarının etkisini şiirlerinde görmek mümkündür; Çocuklarının ve eşinin arkasından hissettiği hüznü çeşitli şiirlerinde yoğun bir biçimde işlemiştir.
Aruzun yanı sıra hece vezniyle (ölçüsü) de şiirler yazmıştır.
Yaşamında bir dönüm noktası teşkil eden kayıplarının etkisini şiirlerinde görmek mümkündür; Çocuklarının ve eşinin arkasından hissettiği hüznü çeşitli şiirlerinde yoğun bir biçimde işlemiştir.
Aruzun yanı sıra hece vezniyle (ölçüsü) de şiirler yazmıştır.
Şiirlerinde Yunus Emre, Fuzuli ve Şeyh Galip gibi ünlü şairlerin etkisini görmek mümkündür.
Şiirleri 1996 yılında “Adile Sultan Dîvânı” ismiyle yayımlanmıştır.
Adile Sultan, 12 Şubat 1899 tarihinde İstanbul’da Fındıklı’daki sarayında 73 yaşında hayatını kaybetti.
Şiirleri 1996 yılında “Adile Sultan Dîvânı” ismiyle yayımlanmıştır.
Adile Sultan, 12 Şubat 1899 tarihinde İstanbul’da Fındıklı’daki sarayında 73 yaşında hayatını kaybetti.
YanıtlaYönlendir
|