Ağrı ilinin en eski ilçesi olan Diyadin, Doğusunda Doğubeyazıt, Batı’da Taşlıçay ilçesi, Güney’de Erciş, Muradiye ve Çaldıran ilçeleriyle komşu konumundadır.
Güney doğusunda, Tendürek dağı (3535 m) yer almaktadır.
1274 km yüzölçümüne sahiptir.
İlçe nüfusu 2020’de 41.789 kişi olup, nüfusun büyük bir bölümünü Kürtler oluşturmaktadır.
İlçenin Kürtçe ismi Giyadin’dir.
İl merkezine uzaklığı 62 km dir.
Diyadin ilçesine bağlı 61 köy bulunmaktadır.
400 yıllık tarihi geçmişe sahip Diyadin’in tarihteki ismi Daudyana’dır.
İlçenin yakın mesafesinde antik kentler ve tarihi kalıntılar yer almaktadır; Diyadin kalesi, Meya köyü harebeleri, Tokluca kalesi bu tarihi yapıtlardandır.
Diyadin, Oğuz Türklerinin, İranlıların ve Selçuklular’ın akınlarına maruz kalarak sırasıyla bu devletlerin egemenliğine girmiştir.
Osmanlı döneminde İranlıların kontrolü altında kalmış olsada bu durum Beyazıt sancağına bağlı kalmalarını etkilememiştir.
İlçe, 1514 Çaldıran, 1578 Osmanlı-İran Savaşı sonunda Van bölgesi ile birlikte Osmanlı topraklarına dahil oldu.
Aynı yıl Van Beylerbeyliğine dahil edilerek Beyazıt Sancağı’na bağlı bir kaza haline getirildi.
1744 yılında Sancağın 4 kazası ile Erzurum Beylerbeyliğine bağlandı.
Diyadin; Urartu, Kimmer, İskit, Med, Pers, Part, Sasani, Roma, Bizans, Arap, Selçuklu, Moğol, Herzem, İlhanlılar, Karakoyunlu, Akkoyunlular, Sefevi, Osmanlı ve Rus hakimiyetinde yaşadı.
Cumhuriyetin ilk yıllarında (1924) bütün sancaklar vilayete( il) dönüştürülünce, Diyadin ilçeside Ağrı ( Karaköse) iline bağlandı.
Dağlık ve engebeli yapısı olan Diyadin’de karasal ikilim hakimdir, bitki örtüsü bozkırdır.
Murat nehri en önemli akarsularındandır.
İlçede Yılanlı, Davut, Tunca, Özdenler, Kudret köprüsü, Diyadin kanyonu ilgi görmektedir ve ilçe ekonomisine katkı sağlamaktadır.
Diyadin sağlığa faydalı kaplıcalarıylada ün salmıştır. Suyun sıcaklığı 60-70 derece olan bu kaplıcalar demir, kükürt, sülfat, kalsiyum ve bikarbonat yönünden zengindir.
Temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.
2020 verilerine göre ilçe nüfusu 41.789 kişi olarak resmi kayıtlara geçmiştir.
Diyadin’in gezilecek yerleri arasında Diyadin Kalesi, Diyadin Kaplıcaları, Kudret Köprüsü, Murat Kanyonu, Tokluca Kalesi ve Meya Mağaraları yer almaktadır.
Diyadin, yetersiz devlet kaynakları ve gerekli yatırımların yapılmaması nedeniyle geçmişten günümüze fazla gelişme gösteremeyen küçük bir yerleşim birimi olarak varlığını sürdürmektedir.
Ticaret ve tarım potansiyelinin geliştirilmesi gereken kentin çözülmesi gereken çok ciddi altyapı sorunları mevcuttur.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
