Akın Birdal, 2 Ocak 1948 yılında Niğde’de doğdu. İlk ve ortaokulu Niğde’de bitirdi.
1966 yılında girdiği Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ni 1970 yılında tamamladı.
Öğrencilik döneminde Niğde Gençlik Derneği Başkanlığı yaptı. Ziraat Fakültesi Talebe Cemiyeti’nde görev yaptı.
1973 senesinde Gazi Üniversitesi’nde işletme yüksek lisansını verdi.
Ziraat Mühendisleri Birliği ve TMMOB Ziraat Odası Merkez Yürütme Kurullarında görev yürüttü.
1977 tarihinde kır yoksullarının ekonomik ve demokratik savaşım örgütü KÖY-KOOP’un Niğde Birlik Başkanlığını yürüttü.
KÖY-KOOP’un merkez yönetim kurulunda yer aldı. Ayrıca Eğitim, Örgütlenme, Basın Yayın Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı yaptı.
1977-1980 tarihleri arasında Halkevleri Merkez Yürütme Kurulu’nda üye olarak yer aldı.
Gazi Üniversitesi Kooperatifçilik Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olarak görev yaptı.
KÖY-KOOP yöneticileriyle beraber 1980 askeri darbe sonrasında, Mamak Askeri Cezaevi’nde bir yıl hapis yattı.
Hapisten çıktıktan sonra, 3 yıl ticaret işiyle uğraştı. 1984 senesinde yargılanması devam eden davalardan beraat etti ve peyzaj mimarlığı alanında iş yapmaya başladı.
1986 tarihinde kurulmuş olan İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) 1986’dan 1992’ye kadar Genel Sekreterliği’ni yürüttü. 1992’den 1999’a kadar Genel Başkanlığı görevinde bulundu.
12 Mayıs 1998 tarihinde Ankara’da İHD Genel Merkezine gelen iki şahsın silahlı saldırısına uğradı.
Silahlı saldırganların Türk İntikam Tugayı üyesi olduğu basına yansıdı.
Birdal’a saldırının Yeşil ‘in ekibinden olan uzman çavuş Cengiz Ersever’in organize ettiği iddia edildi. Birdal, yapılan saldırıdan yaralı olarak kurtuldu.
1995-1996 Dünya Barış Günleri’nde Mersin ve Ankara’daki konuşmaları nedeniyle 2 yıl hapis cezası aldı.
1999 ve 2000 sürecinde hapis yattı. Bu mahkûmiyet sebebiyle İçişleri Bakanlığı’nın uyarısıyla, İHD Genel Başkanlığı’nı bırakmak zorunda kaldı.
Gerçekleştirilen 1995 tarihli genel seçimlerde, Emek-Barış ve Özgürlük blokundan Mersin Milletvekiliği için Aday oldu. Partinin yüzde 10 barajını geçememesi sebebiyle seçilemedi.
Mersin adayı olan Birdal’ın adaylığı,2002 tarihinde Emek-Barış ve Demokrasi blokunun TCK m. 312’den aldığı mahkûmiyet nedeniyle YSK’ca veto edildi.
Akın Birdal, BSP ve ÖDP’nin kurucu üyesi olarak görev yaptı ve her iki partide PM üyeliği yaptı.
2002 senesinde kurulan Sosyalist Demokrasi Partisi Genel Başkanlığını 2 yıl yürüttü.
Daha sonra SDP Genel Başkanlığı’ndan istifa etti.
SDP’nin Onursal Genel Başkanı olarak seçildi.
Birdal, merkezi Paris’te bulunan Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu’na Başkan Yardımcısı seçildi.
Federasyonun başkan yardımcılığı görevini, 2007 tarihine kadar sürdürdü.
Birdal, 22 Temmuz 2007’de yapılan erken genel seçimlerde Diyarbakır’dan bağımsız milletvekili adayı oldu.
Gerçekleştirilen 2007 genel seçimlerinde milletvekili olmuş daha sonra DTP’ye katılmıştır.
2008 yılında düzenlenen Ermenilerden Özür Diliyorum kampanyasına desteğini açıkladı.
Demokratik Toplum Partisi’nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasının ardından kurulan Barış ve Demokrasi Partisi’nde (BDP) Diyarbakır 23. dönemde milletvekilli olarak görev yaptı.
Yapılan 2009 tarihli Yerel Seçimler’de DTP İstanbul Belediye Başkan Adayı oldu.
Eşi Gülşen Ülker Birdal 12 Ekim 2015 tarihinde geçirdiği kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirdi.
Birdal’ın Kooperatifçilik ve insan hakları üzerine çok sayıda inceleme ve makaleleri yayımlandı.
