Avrupa tarihinde faşizm, özellikle 20. yüzyılın ilk yarısında önemli bir siyasi akım olarak ortaya çıktı. Bu dönemde özellikle İtalya ve Almanya’da güçlü faşist hareketler yükseldi ve iktidara geldi.
Ancak faşizm, sadece bu iki ülkeyle sınırlı kalmadı, çeşitli Avrupa ülkelerinde de etkili oldu. İşte Avrupa’da faşizmin bazı örnekleri:
1. **İtalya – Benito Mussolini:** İtalyan Faşist Partisi, Benito Mussolini liderliğinde 1922’de iktidara geldi. Mussolini’nin faşizmi ulusal gurur ve güçlenmiş bir İtalyan devleti söylemiyle özdeşleştirmesi, İtalya’da faşizmin yükselişine katkı sağladı. Faşist rejim, totaliter yapısıyla biliniyordu ve Mussolini liderliğinde büyük bir lider kültü oluşturulmuştu.
2. **Almanya – Adolf Hitler:** Nazi Partisi, Adolf Hitler liderliğinde Almanya’da yükseldi ve 1933’te iktidara geldi. Hitler’in ırkçı ve militarist ideolojisi, Yahudi karşıtlığı ve Alman üstünlüğü inancı, Nazizmi Avrupa’da ve dünya çapında tanınan bir simge haline getirdi. Nazi rejimi, savaş çıkartma ve Holokost gibi karanlık olaylarla da anılmaktadır.
3. **İspanya – Francisco Franco:** İspanya’da da faşist bir rejim olan Franko diktatörlüğü, İspanya İç Savaşı’nın ardından 1939’da başladı. Francisco Franco’nun liderliğindeki Falanjist hareket, faşist ideolojiyi benimsemiş ve totaliter bir yönetim kurmuştu.
4. **Hırvatistan – Ustaşa Hareketi:** II. Dünya Savaşı sırasında Hırvatistan’da Ustaşa Hareketi adında faşist bir hareket ortaya çıktı. Bu hareket, Hırvat milliyetçiliği ve Hristiyan faşizmini savunuyordu ve Nazi Almanyası ile işbirliği içinde faaliyet gösterdi.
5. **Rumenya – Demir Muhafızlar:** Rumenya’da 1930’larda Demir Muhafızlar adında aşırı sağcı ve faşist bir hareket ortaya çıktı. Bu hareket, milliyetçilik, antisemitizm ve totaliter yönetim gibi faşist öğeleri benimsemişti.
6. **Diğer Ülkeler:** Avusturya’da Austrofasşizm, Macaristan’da Horthy dönemi, Portekiz’de Estado Novo rejimi gibi diğer ülkelerde de faşizme benzer otoriter ve milliyetçi rejimler görüldü.
Ancak II. Dünya Savaşı’nın sonu ve Nazizmin dehşetleriyle birlikte, faşizm Avrupa’da genel olarak zayıfladı ve demokratik yönetimlerin güçlenmesiyle birlikte geriledi.
Günümüzde Avrupa genelinde faşizm gibi ideolojilere karşı demokratik değerler ve insan hakları ön planda tutulmaktadır.
