TARİH

Son Kalkolitik Çağ ile olgunlaşmaya başlayan ve tüm İlk Tunç Çağı boyunca varlığını devam ettiren Karaz Kültürü, Eski Yakındoğu’nun en uzun ömürlü kültürü görünümündedir. Karaz Kültürü, Transkafkasya, Doğu Anadolu, Nahçıvan, Kuzeybatı İran, Suriye-Filistin ve Levant topraklarına kadar yayılmıştır. Ancak kültürün çekirdek alanının Kura ile Aras nehirlerinin arası olduğu düşünülmektedir. Siyah …

”Barzani asiretinin ismi antik çağda bolca geçmektedir. Bilindiği gibi Antik Çağ coğrafyacı ve tarihçilerin bilgileri sıkça bir birleriyle çelişir. Fakat Barzanilerin yerleşkeleri hakkında hemen hemen hepsi hemfikirdir. Barzani satraplığı Hirkani eyaletinin (Mazanderan Eyaleti) içerisinde gösterilmiştir.”   Serdar Karakuş ÊL-Xassi  “Bu yazı Barzanicilik veya KDP propagandası yapmak için yazılmadığı bilinmelidir. Sadece Barzani …

”İşuwa isminin hem bir şehri hem de aynı isimli bir krallığı belirttiği düşünülmektedir ve bölgede bulunan bu şehrin, söz konusu bölge için önemli bir konumda yer aldığı anlaşılmaktadır. Sınırları tam olarak belirlenemese de Yukarı Mezopotamya Ovası ile Dicle’nin üst kısımlarının sınırı olduğu kabul edilmektedir. İşuwa Krallığı coğrafi konumunun önemi nedeniyle …

Tarihinin ilk birkaç milyar yılı içerisinde okyanuslarda başlayan hayat, atmosferi ve yeryüzünü etkileyerek, anaerobik canlıların çoğalmasına, ardından da aerobik canlıların ortaya çıkmasına yol açtı. Bazı jeolojik kanıtlara göre Dünya’da hayat, yaklaşık 4,1 milyar yıl önce başladı. O zamandan beri, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı, fiziksel özellikleri ve jeolojik tarihi, canlıların evrimleşmelerini ve gelişmelerini sağladı. İnsanın iki türü bu konuda çok önemli, biri Homo …

İtalya Cumhuriyeti, Güney Avrupa’da, İtalya Yarımadası üzerinde yer alan bir ülkedir. Akdeniz’in en büyük iki adası Sicilya ve Sardinya da İtalyan toprakları içindedir. Yüzölçümü 301.340 km2 olan ülkenin kuzeyde Alpler bölgesinde Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya’yla kara sınırı vardır. Bağımsız iki Avrupa ülkesi olan Vatikan ve San Marino da İtalya’nın …

”Xoybûn; milliyetçi, modern bir Kürt örgütü idi. Xoybûn’a Ermeni Taşnak Partisi Başkanı Vahan Papazyan, Taşnak ve Menşevik Garo Sasuni, Taşnaktan Rupen Ter Minasyan gibi çok sayıda Ermeni siyasi önderleri ve tanınmış siyasiler de Kürt Xoybûn örgütüne açık destek verdiler. Xoybûn Merkez Komitesi’nde, Celaddet, Sürreya ve Kamuran Bedirxan’lar, Kadri ve Ekrem …

MURAT AKKUŞ Uzmanlar Ağrı isyanı (1926-1933) Kürt isyanları içerisinde en organize en çağdaş isyan olma özelliğine sahiptir belirlemesinde bulunuyorlar. Bu özelliğin ortaya çıkardığı modern Kürt milliyetçiliğinin ilk organizasyonlarından olan 5 Ekim 1927’de Lübnan’ın Bihamdun kentinde kurulan Hoybun örgütünün organize ettiği bir isyandır. Bayrağı, marşı, siyasi ve askeri organizasyonu olan bir isyandır. 13 …

”Türkiyede ki azınlıkların büyük bir yıkım yaşamasına neden olan Varlık Vergisi yasası 11 Kasım 1942 tarihinde TBMM tarafından oybirliğiyle kabul edilir. Varlık Vergisi Kanunu, Başbakan Şükrü Saraçoğlu hükümetinin “Türk burjuvazisi” oluşturma yolundaki bir icraatıdır. Aralık 1942 ve Ocak 1943’te İstanbul’da gayrımüslimlere ait binlerce taşınmaz mülk el değiştirir. 15 Mart 1944 …

”Çorum Olayları veya Çorum Katliamı Çorum’da 1980 Mayıs-Temmuz aylarında meydana gelen kanlı olaylardır.Çoğu Alevi olmak üzere resmi kaynaklarca 57 yurttaşın ölümü ve yüzlercesinin yaralanmasıyla sonuçlanmıştır. Olaylar sonrasında Vali Rafet Üçelli ve Emniyet Müdürü Nail Bozkurt görevden alınır. Çorum Valiliği’ne Yüksel Çavuşoğlu, Çorum İl Emniyet Müdürlüğüne Erdem Yurtsever atanır. İstanbul Milletvekili …

Paleolitik yani Eski Taş Çağı, insan elinden çıkan ilk ürünler olan taş aletlerin yapıldığı çağdır. Bu taş aletler, en eski teknolojiyi temsil eder. Paleolitik Çağ insanlarının teknolojileri, çakmak taşı ve diğer işlenebilir taşlardan, ayrıca hayvan kemikleri ve boynuzlardan yapılan aletlerden ibarettir. Bu aletler arasında el baltaları, taş bıçaklar, kazıyıcılar, ok …

TÜRKİYE’DE ALEVİLİK Türk devleti sınırları içerisinde Alevilerin en yoğun olarak bulundukları yöreler arasında İstanbul, Ankara, Adana, Balıkesir, Eskişehir, Bursa, Antalya, Aydın ve Damal, Ardahan şehirleriyle, Orta ve Doğu Anadolu’da yer alan Erzincan, Sivas, Tunceli, Tokat ve Kahramanmaraş’ın ilçelerinde gelmektedir. Türkiye’de en çok Alevi köyü ise 57’si karışık olmak üzere toplam …

Kafkasya’ya savrulan Kürtler çoğunlukla Ermenistan’a yerleştiler. Daha sonra bunlarının bir bölümü Gürcistan’a geçmiştir. Katliamdan kaçan Ermeni kafilelerle birlikte bazı Kürt gruplar da Ermenistan’a yerleşmiştir. Kürtler Sovyetler Birliği döneminde bir ulus olarak resmen tanınmıştır. 1923 yılında Azerbaycan Kürtleri için Ermenistan SSC ve Dağlık Karabağ Özerk Oblastı arasında Laçin merkezli Kürdistan Uyezdi …

Akadca kim bilir nereden gelen kalabalık için kullanılan Umman Manda, MÖ 1. veya 2. binyılın başlarında Antik Yakın Doğu’da çok az tanınan bir halk ve onun yaşadığı yer anlamında kullanılmıştır. Bu terim bölge olarak adlandırıldığında farklı dönemlerde Hurriler , Elamitler , Medler , Kimmerler ve İskitler için farklı bağlamlarda kullanılmıştır. Elam …

Kürt sözcüğünün etimolojik yapısı da “Kur” sözcüğünden gelmektedir. Kur “dağ” demektir. Sümer dilinde kullanılan ”Kur” dağ, “Kurti” ise “dağın halkı” anlamında tanımlanmıştır. İ.Ö.2200 civarında eski Yunan (Grek) metinlerinde “Kurdienne” sözcüğü geçmektedir. Bu sözcüğün karşılığı da “Kürt memleketi” anlamında tanımlanmıştır. “Kur” sözcüğün etimolojik çizgisinden yola çıkıldığında Sümerlerin (“Karda, Kurti, Guti”) Babillerin …

Hasnaviler حسنويون Hasnawīyūn 959–1015 Başkent Sermaç Dil(ler) Kürtçe Din İslam Yönetim Monarşi Ünvan Nasruddin  Kurucu Hükümdar- 959 Hasanveyh bin Hüseyin Devleti Genişleten Hükümdar- 979 Bedir bin Hasanveyh Yıkılışı – 1015 Annaziler Tarafından   Monarşik bir yönetime sahip olan Hasnavilerin kurucusu Hasanveyh bin Hüseyin’dir. Devlet 959-1015 yılları arasında Abbasi Devleti dönemlerine …

Güney Kürdistan Kürtleri Ekim 1921 tarihinde başkenti Süleymaniye olan Şeyh Mahmut Berzenci başkanlığında Kürdistan Krallığını kurdular. Şeyh Mahmut Berzenci “Kürdistan Kralı” ilan edildi.  1923 yılının Ekim ayında Hükümet idari işlerde kullanılacak ilk damga pulunu basar. Kürtlerin ilk pulu Kürdistan Krallığının belirlediği bu ilk puldur. Bu pulun üzerinde çapraz iki hançerle …

Seyyid Abdülkadir ve oğlu Seyid Muhammed Hakkında Verilen İdam Karar Metni Şeyh Said Derneği sorumlusu ve Kürt araştırmacı Kerem Serhatlı tarafından kamuoyuyla paylaşıldı. Şark İstiklal Mahkemesi, Şeyh Eyyüb’ün idamından sonra Seyyid Abdülkadir ve oğlu Seyyid Muhammed’i İstanbul’dan getirerek Diyarbakırlı avukat Hacı Ahdi Mehmet Tefik ve Kürdistan gazetesi yazarı Kemal Fevzi …

”Bazı tarihçilerin belirttiğine göre Zeriya Saka kralı Cyradeus’un kız kardeşi ve Part kralı Marmares’in karısıydı. Siri Derya nehrinin kıyısında bulun Sighnaq şehrinde büyümüş, daha 13 yaşındayken ok atımını ve avcılığı öğrenmişti. Ctesias Medlerin tarihini yazarken Zarinea ile Stryanges’in trajik aşkından da bahsetmiştir. Trajik diyoruz çünkü karşılıklı sevme duygularına sahip olmalarına …

”Hurrilerle aynı kökenden gelen Kızzuwatna devleti MÖ 2. binyılda Çukurova bölgesinde hüküm sürmüştür. Kizzuwatna tarihi ilgili bilgilere, komşu devlet veya kültür merkezlerinin yazılı kaynaklarından, Kültepe’de ele geçen (Kayseri) Eski Asurca belgeler, Hititler’in başkenti Boğazköy–Hattuşa’daki Hititçe, Hurrice ve Luvice belgelerden, Asur, Babil, Ugarit ve Mısır menşeli kaynaklardan, arkeolojik buluntular ve coğrafi ve …

”I. Tukulti-Ninurta döneminde bu terim ortaya çıkmıştır. “Nairi Ülkesi” olarak bilinen bu ülkede yaşayan halk Assurlular tarafından “Nairi Ülkesi Halkı” olarak adlandırılmıştır. MÖ 13. yüzyılda Urartu, bir ‘Kabileler Birliği’nden oluşmaktadır ve bu durum bir ‘devlet’ haline gelene kadar sürmüştür. MÖ 9. yüzyılda Assur’a ait yazıtlarda, Urartulu yöneticiler, kendilerinden Nairi krallığı …

“Sizinle savaşta idim, tarafınızdan yaralandım ve tutuklandım. Şu anda sizin hapishanenizde tutulmaktayım onun için bizler düşmanız. Sizler benim ve Kürt Halkının düşmanısınız. Şüphesiz bunun için sizden adalet beklemem ve adil davranmanızı istemem söz konusu değil. Onun için verceğiniz hükmü şimdiden kabul etmediğimi belirtmek isterim. Çünkü düşman düşmanı hakkında adil karar …

”Sadi Ağa, 1930’dan 1942 yılına kadar sırasıyla Ankara, Erzurum ve Sivas cezaevlerinde kalır. 1942 yılında İsmet İnönü Sivas’a gelir ve şehir ziyareti esnasında cezaevinde incelemeler de bulunur. O esnada Sadi Ağa’nın üzerinde Kürt giysileri bulunmaktadır. Kıyafetleri İsmet İnönü’nün dikkatini çeker, İnönü yanındakilere ”kim” olduğunu sorar ve kimliğini öğrendikten sonra görevlilere …

” Bitlis İsyanının en önemli liderleri Molla Selim ve Şeyh Şahabeddin’dir.İsyanın diğer liderleri, yörenin tanınmış din âlimleri ve Hizan’ın nüfuzlu şeyhleridir.Şeyh Şahabeddin Gayda Tekkesinin Şeyhi iken, amcazadesi olan Seyyid Ali, tekkenin idari işleriyle alakadardı. Molla Selim,Şeyh Şahabeddin’in halifesidir. Bu iki önemli liderin halk üzerinde büyük bir etkisi olduğu gibi Van …

”Ocak 1946’da Sovyetler Birliği’nin desteğiyle kurulan ve Sovyetler Birliği’nin çekilişiyle aynı yıl içinde yıkılan, Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış Kürt devletidir. Bu cumhuriyette, 13 bakanın bulunduğu bir yönetim kurulu oluşturuldu. Devlet başkanı Kadı Muhammed idi. Bu cumhuriyet Senendec, Uşnu ve Miyandoab şehirlerini kapsadığı gibi başkenti Mahabad’dı. Kasım 1945’te Sovyetler’in teşvik ve …

Botan Bölgesi günümüz Siirt’in Eruh ilçesi, Şırnak ve Şırnak’ın Cizre ilçesini kapsayan idari bölüme verilen bölge ismidir. Ünlü coğrafyacı İbn Vâzıh el-Yakubî, Bûhtî Kürtleri’nin merkezi olan Cizre’yi tanımlarken “Cezîretu’l-Ekrâd” yani “Kürtler’in Cizresi” ifadesini kullanmıştır. Yakubî tarafından edinilen bu bilgiyi İzzeddîn İbn Şeddâd aktardığı vakit bahsi geçen şehrin “Cezîretu’l İbni Ömer” olduğunu ve buradaki Kürt nüfusunun fazlalığından ötürü şehrin bu isimle anıldığını ifade etmiştir. Yâkût el-Hamevî ise bölge …

”II. Bayezit zamanında, Şahismail’in Kürtleri ezme politikası üzerine Kürt beyleri ile Osmanlı yönetimi arasında mektuplaşmalar başladı. Yavuz Sultan Selim ile de devam eden bu mektuplaşmaların sonucunda XVI. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı Devleti bölgeye politik olarak ilgi duyup Safevilere karşı sefer yapma hazırlığına girişti. Bu durum, Kürtlere yeniden beyliklerini düzenleme ve …

GİRİŞ Urartu Devleti, MÖ. 1. Binyıl Anadolu tarihinde çok önemli bir rol oynamıştır. Yazılı kaynaklardan öğrenildiğine göre, Urartular, MÖ. 13. yüzyılın başları ile MÖ. 6. yüzyıl başları arasındaki dönemde, daha önce belirtmiş olduğumuz coğrafi bölgede yaşamışlardır. Urartularla ilgili en doyurucu bilgilere Asur kaynaklarından ulaşmaktayız. Belgelerden öğrenildiğine göre, Asur krallarından I. …

”Yado ve en yakınında kalan Meh Evd Mıstana oradanda Botiyan tarafına geçış yaparlar. Ama ne bilsinlerki ihanet,işbirlikilçik beş para olmuş , Kürdün kaderi bu olmamamlıydı. Yado’nun o filinta bedeni adeta mezata çıkmış,Çetelerinde iştahını kabartmıştı. Botiyanyandan geçerken KURNEL tarafında Botiyanlı Telheye Keçel ile Şuke Ehme Deyi denilen,iki çete tarafından tuzağa düşürülürler. …

”Kör Mihe’ye karşı savaşacaklar. Kör Mihe kimdir?  O da hareketin bir parçasıdır. Zaten hareket bölgesel bir hareket olarak  planlanmış değil ki.. Kürdistan çapında bir hareket ön görülüyor. Bitlis bölgesinde ayaklanmanın bastırılmasından sonra  şehid olan  Mela Selim, Seyyid Ali ve Şeyh Şehabettin gibi Kürd şahsiyetlerinin isimleri  daha çok ön plana çıkmıştır.”   ASO ZAGROSİ 1914 yılında  Hizan merkezli  “Bitlis …

”MÖ 3. binyıldan itibaren ortaya çıkan Hurriler hakkında, Sümer, Akkad, Hitit, Ugarit ve Mısır kaynaklarında bilgiler bulunmaktadır. Hurrilerin başlıca merkezleri Urfa, Diyarbakır, Mardin ve Kerkük arasındaki bölgede kalan Tell Feheriye, Tell Brak, şagar ve Bazar gibi kentlerdir. Bir müddet Akad hakimiyetine giren ve Akatça yazı dilini kullanan Hurriler, Akkadlar’ın yıkılmasından sonra bağımsızlığına kavuştular. Başlıca Hurri-Mittanni kralları …