Ey Reqîb marşının yazarı Kürt şair ve edib Dildar, 20 Şubat 1918’de Güney Kürdistan’ın Koysancak şehrinde doğdu. Kimlikteki ismi Yunus Mele Rauf’tur. İlk eğitimini Koyê ve Ranya’da aldıktan sonra liseyi Kerkük’te tamamlar. Daha sonra Bağdat’ta hukuk fakültesini bitirir. Üniversiteden sonra bir süre avukatlık mesleğiyle uğraşır.
Dıldar’ın en önemli özelliği onun hep mazlumun yanında durmasıdır. Ezilen sömürülen kitelere kendini yakın hisseder. Avukatlık yaptığı dönemlerde yardımı muhtaç olan insanlara destek olur, bir dost gibi onların sorunlarını çözmeye çalışır.
O yıllarda edebiyata ilgi duymaya başlar. Dünya edebiyatını yakından izleyerek şiirler yazmaya başlar. Hecî Qadirî Koyî, Bêkes, Pîremerd, Wefayî ve Kurdî gibi edebiyatçılardan etkilenir.
İlk şiirleri Ronaki dergisinde yayınlanır. Şiirlerinin bir kısmı klasik Kürt şiiri üslubunda nicel ritim ve tek kafiye ile yazılmıştır. Erbil ve Bağdat’taki Ronākī ve Galawēz edebiyat dergilerinde şiirleri yayımlandı. Kürt şiirine romantik ve gerçekçi unsurlar kattı. Her ne kadar vatanseverlik temalı şiirleriyle tanınsada, aşk ve özlem dolu bireysel duygu ve düşünceleri yansıtan onlarca şiiride vardır.
1938’de yeni kurulan ve “birleşik ve özgür bir Kürdistan arayan, yasal olarak tanınan ilk Kürt örgütü” haline gelen Hiwa Partisi’ne katıldı.
Dildar, İran’da tutuklanmasına yol açan İran hükümetine karşı Qazi Muhammed’in önderliğindeki devrime katılmak için İran Kürdistanı’na gitti. Kürdistan Cumhuriyetinin kuruluşunda yer alarak siyasal ve örgütsel mücadelesiyle devrimin başarıya ulaşması için emek verdi.
Tutuklandıktan sonra İran’da cezaevine gönderildi ve 1938’de gardiyanlara atıfta bulunarak Kürtlerin hayatta olduğunu ve uğrunda savaşmaktan geri kalmayacaklarını ifade eden ” Ey Düşman ” anlamına gelen ” Ey Reqîb ” şiirini yazdı. “Ey Reqîb” Kürtlerin özgürlük davası için bir sembol haline geldi.
“Ey Reqîb” adlı şiirinin Kürt milli marşı olarak kabul edildiğini görecek kadar yaşadı. Ey Reqîb ilk kez 1946 yılında kısa ömürlü Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin ilanında çalınmış ve söylenmiştir. Bugün marş Kürdistan Bölgesi’nin resmi marşı olarak çalınmakta ve Kürdistan’ın dört parçasındaki Kürtler tarafından yaygın olarak benimsenmektedir.
Dildar 1948 yılında 30 yaşında genç yaşta öldü ve Erbil’de toprağa verildi.
EY REQÎB (Soranî)
Ey reqîb her mawe qewmî kurd ziman,
Nay şikênê danerî topî zeman.
Kes nelê kurd mirduwe; kurd zînduwe,
Zînduwe qet nanewê alakeman.
Ême roley rengî sûr u şorişîn,
Seyrîke xuênawiya raburdûman.
Kes nelê kurd mirduwe, kurd zînduwe,
Zînduwe qet nanewê alakeman.
Ême roley Midya û Keyxusrewîn,
Dînîman û ayînman her Nişteman
Dînîman û ayîman Kurd û Kurdistan
Kes nelê Kurd mirduwe, Kurd zîn duwe,
Zîn duwe qet nanewê alêkeman.
Lawî kurd hestaye ser pê wek dilêr,
Ta be xuên nexşîn deka tacî jiyan.
Kes nelê Kurd mirduwe, Kurd zîn duwe,
Zîn duwe qet nanewê alêkeman.
Lawî kurdî hazir u amadeye,
Giyan fîdane, giyan fîda, her giyanfîda.
Kes nelê Kurd mirduwe, Kurd zîn duwe,
Zîn duwe qet nanewê alêkeman.
EY DÜŞMAN (Türkçesi)
Dinle düşman, Kürt halkı hala yaşıyor,
Top ateşinde ve felaketlerden hiç yılmayacak.
Kimse demesin Kürt ölüdür, Kürt diridir
Diridir hiç inmez Kürt bayrağı
Devrim çocuklarıyız, kızıl renkle kuşandık.
Korkmuyor musun ey düşman, kanlı geçmişimizden!
Kimse demesin Kürt ölüdür, Kürt diridir
Diridir hiç inmez Kürt bayrağı
Biz ki Medler’in, Keyhüsrevler’in torunlarıyız.
Kürdistan’dır daima inancımız ve yaşamımız,
Kimse demesin Kürt ölüdür, Kürt diridir
Diridir hiç inmez Kürt bayrağı
Kürt genci aslan gibi Sarsılmaz cesaretiyle,
Hayat tacını kanıyla işliyor
Kimse demesin Kürt ölüdür, Kürt diridir
Diridir hiç inmez Kürt bayrağı
Kürt gençliği hazır ve amadedir
Cenfedadır canfedadır canfeda
Kimse demesin Kürt ölüdür, Kürt diridir
Diridir hiç inmez Kürt bayrağı.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
