DİYARBAKIR AŞİRETLERİ HANGİLERİDİR – Diyarbakır Aşiret İsimleri
Diyarbakır, El Cezire’nin (Mezopotamya) kuzeyinde yer almaktadır. Doğuda Batman ve Muş, batıda Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya, kuzeyde Elazığ ve Bingöl, güneyde ise Mardin illeri bulunmaktadır.
İlin büyük çoğunluğu Kürtlerden oluşmaktadır.
Diyarbakır şehri farklı dönemlerde farklı isimlerle anılmıştır. MÖ 200’de Amidi Asur hükümdarı Adad-Nirari’ye ait bir kılıç kabzasında şehrin adı Amid ya da Amidi olarak geçmektedir.
Roma ve Bizans kaynaklarında şehrin adı Amid, O’mid, Emit ve Amide şeklinde adlandırıldığı görülmektedir.
Müslüman Arapların egemenliği sırasında buraya yerleşen Bekr (بکر) kabilesinden dolayı Diyâru Bekr (ديار بكر, “Bekr kabilesinin yurdu”) olarak kayıtlara geçmiştir.
Diyaru Bekr daha sonraları Diyarbekir; Osmanlı’nın son yıllarına kadar daha çok bir bölge adı olarak kullanılmıştır.
Ancak merkez için kullanılan Amid isminin kullanımının özellikle Diyar-ı Bekr’in (Diyarbekir) 1867 yılında vilayet oluşu
sonrası yavaş yavaş terk edildiği, bütün bölgeyi nitelemesinin yanında merkez sancak için de Diyarbekir (Diyar-ı Bekr) adının kullanıldığı görülmektedir.
Diyarbakır denizden 650 m, Dicle Nehrinden 100 m. yükseklikte, Güneydoğu Anadolu’nun orta kısmında, Mezopotamya’nın kuzeyinde yer almaktadır.
Çevresi yüksekliklerle çevrilen şehrin ortası çukur bir havza durumundadır. Diyarbakır havzasının ekseninde kuzey-güney doğrultulu uzanan Dicle Nehri, güneybatısında ise Karacadağ kütlesi bulunmaktadır.
Diyarbakır şehrinin ne zaman kurulduğu ile ilgili elimizde kesin bir bilgi yoktur. Yalnız şehrin yönetim merkezi olarak kullanılmış olan İç Kale’de yer alan Amida Höyükte(Virantepe) yapılan yüzey araştırmalarında MÖ. 3 binlerde bölgeye egemen olan Hurrilere dair izlere rastlanmıştır.
Dolayısıyla MÖ. 3 binlerden günümüze kadar şehir merkezi değişmeden yerleşim görmesi açısından Diyarbakır önemli bir örnektir.
Hitit İmparatorluğunun bir parçasıyken Hurri-Mitanni Krallığına dahil olmuş, zaman zaman Babil ve Asuriler arasında (M.Ö. 1400) el değiştirmiştir.
Asurlular devrinde bölge valilik merkeziydi. Daha sonra bölgeye Medler ve peşinden de Persler hakim oldular.
M.Ö. 4. asırda İskender, bu bölgeyi ve İran’ı Makedonya Krallığına kattı. İskender’in ölümünden sonra kısa bir müddet Selevkoslar İmparatorluğunun hakimiyetinde kaldı. Tekrar tarih sahnesine çıkan Partlar, bölgeyi ele geçirdiler.
Milattan sonra bir ve ikinci asırlarda bu bölge için Romalılar ve Partlar arasında çok kanlı savaşlar oldu. Romalılar bölgeye hakim oldular. M.S. 395 senesinde Roma İmparatorluğu parçalanınca, Anadolu gibi bu bölge de Doğru Roma (Bizans) payına düştü.
Partların halefi olan Sasaniler, bölgede, hakimiyet mücadelesini devam ettirdiler. Hazret-i Ömer’in halifeliği zamanında İran (Acem-Sasani) İmparatorluğuna son verildi.
639 senesinde hazret-i Ömer’in emri ile İyaz ibni Ganem kumandasındaki İslam ordusu Diyarbakır (Amid)ı ve çevresini fethetti.
Bir müddet bu bölgeye Hamdaniler hakim oldularsa da, 990 senesinde bölgeye hakim olan Mervaniler, 1096 senesine kadar saltanat sürdü.
Selahaddin Eyyubi, 1183’te Diyarbakır’ı aldı ve Hısn Keyfa Emiri Artuklu Nureddin’e verdi. Artuklular 1232 senesine kadar hüküm sürdüler.
1232’de Eyyubi Sultanı Melik Kamil Diyarbakır’ı ele geçirerek Artukoğullarına son verdi. 1240’ta Anadolu Selçukluları Diyarbakır’ı aldılar.
Osmanlı hükümdarı Yavuz Sultan Selim Han, 1515’te Diyarbakır’ı Osmanlı Devleti topraklarına kattı. O tarihten bu yana hiç istila görmedi.
Osmanlı devrinde Diyarbakır eyalet (beylerbeyilik) idi. Kendisine bağlı 24 sancağı (vilayeti) bulunuyordu. Bu eyaletin
kapladığı alanda bugün Diyarbakır, Elazığ, Siirt (Kığı hariç), Bingöl, Mardin, Tunceli ve (Birecik hariç) Şanlıurfa bulunmaktadır.
Osmanlı’da ilk belediye teşkilatları “Şehremaneti” adıyla 1853 yılında Kırım Savaşı sonrasında kuruldu. Diyarbakır Şehremaneti ise 1865 yılında kuruldu. Uzunca bir süre beldeler bu şehremanetleri marifetiyle idare edildi.
1882 tarihli Diyarbekir salnamesinde Diyarbakır Şehremini, Belediye Başkanı Abdüllatif Efendi’dir, yardımcısı da Ermeni Osib Efendi’dir.
Aynı dönemde Karabet ve Mıgırdiç Efendiler belediye meclis azası, Dr. Bedros Efendi de belediye başhekimidir.
Çeşitli metinlerde de anılan 1880’li yıllarda eski Diyarbakır Suriçi’nin doğu ve batı yakasının iki ayrı Şehremini tarafından yönetildiğini ve bu şahsiyetlerden Müslüman olan Şehremini’nin yardımcısının Hıristiyan, Hıristiyan olan Şehremininin yardımcısının da Müslüman olduğu ifade edilmektedir.
1922 yılında Ankara Hükümetince 278 sayılı “Devairi Belediye Rüesa’sının Sureti İntihabına Dair Kanun” çıkarılır. Bu kanun çerçevesine göre Diyarbekir dâhil diğer tüm yerleşim yerlerinde Cumhuriyet rejiminin belediyeleri de kuruldu.
Türkiye’de ilk Büyükşehir Belediyeleri İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere 1984 yılında kurulur. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ise 1993 yılında kurulmuştur.
Diyarbakır’da sert bir kara iklimi egemendir. Yazları çok sıcak geçer fakat kışları Doğu Anadolu Bölgesi kadar soğuk geçmez. Bunun başlıca nedeni Güneydoğu Toroslar yayının kuzeyden gelen soğuk rüzgârları kesmesidir.
En sıcak ortalaması 40,2 derece, en soğuk ay ortalaması ise -10,1 derecedir.
Diyarbakır İl Nüfusu: 1.791.373 (2021 sonu). İlin yüzölçümü 15.168 km2’dir. İlde km2’ye 118 kişi düşmektedir.
04 Şubat 2022 TÜİK verilerine göre 19 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1.046 mahalle bulunmaktadır.
Değerli okurlarımız eksik yada yanlış verilmiş bilgileri bize bu email’den bildirebilirsiniz: bernamegeh@gmail.com
Diyarbakır Aşiretleri Listesi
-Karahan
-Merdan
-Metînan
-Karaman
-Mala Haciya
-Şahînan
-Haman
-Berîtan
-Çukan
-Zirkî
-Badikan
-Hevedan – Hevedî
-Baravî
-Têrkan
-Kaw
-Mehellî
-Nasıran-lı
-Uno
-Xiyan
-Sefa
-Bekîran
-Milli aşiretinin Gavestî ve Gamirî kolları
-Çaruma
-Îzol
-Hesenî
-Hancuk
-Dodıkan
-Eldîna
-Karacadağ
-Keldızke
-Kalaîba
-Haman
-Hasenan
-Reşo
-Sipkî
-Mankî
-Başımî
-Cemaldîn
-Redkî
-Salıkan
-Etmankî
-Heyderan
-Şexmîran
-Botyan
-Şawerdiyan
-Taws
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
