Diyarbakır merkeze 92 km uzaklıktadır. Fakat bu yol Ergani üzerinden sağlanan yoldur.
Dicle ile değiştirilen eski adı Piran’dır.
İlçenin kuzeyinde Elazığ’ın Alacakaya ve Arıcak ilçeleri; güneyinde Eğil ilçesi; batısında Ergani ve Elazığ’ın Maden ilçesi; doğusunda Hani Ve Kocaköy ilçeleri vardır. İlçe, Elazığ ili ile sınır olan bir ilçedir.
Nüfusun büyük çoğunluğunu Kürtler oluşturmaktadır.
Dicle’de Kürtçenin Zazaca lehçesi yaygın bir şekilde konuşulmaktadır.
2013 yılında yapılan Eğil-Dicle Karayolu sayesinde bu mesafe 68 km’ye düşmüştür.
İlçe halkı geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamakla birlikte, daha çok hayvancılık yapılmaktadır.
Hayvancılıkta da küçükbaş hayvancılığı ön plandadır.
1274 km²’lik bir alana yayılmış olan ilçenin topraklarının büyük bir bölümü dağlık ve ormanlıktır.
Ovalar ise dağlar arasına yerleşmiş küçük parçalar halindedir.
İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 970 metredir. Arazinin %30’u meşe ağaçları ile kaplıdır.
Ormanlık alana sahip olması sebebiyle Diyarbakır’ın diğer ilçelerine göre daha fazla yağmur almaktadır.
İlçenin kuzeyinde Elazığ’ın Alacakaya ve Arıcak ilçeleri; güneyinde Eğil ilçesi; batısında Ergani ve Elazığ’ın Maden ilçesi; doğusunda Hani Ve Kocaköy ilçeleri vardır.
İlçe, Elazığ ili ile sınır olan bir ilçedir.
Dicle, taş devrinden de önceki devirlere ait dönemin yerleşim birimlerinden biridir.
Bölgenin en meşhur yemeği patira/patila olarak adlandırılır.
İlçede; Meslek, Anadolu ve İmam Hatip olmak üzere 3 lise, 2 tanesi yatılı olmak üzere 6 Orta öğretim okulu, 1 tane
rehabilitasyon merkezi ve 1 tane de özel dershane bulunmaktadır.
Köylerin çoğunda İlköğretim Okulu mevcuttur.
İlçede toplam 74 okul bulunur.
Ayrıca ilçede yapılan 8 derslikli anaokulu Dicle Anaokulu adıyla 2014/2015 eğitim öğretim yılında faaliyete geçmiştir.
Piramitlerin tarihinden daha eski bir piranit bulunmaktadır.
Yeşilsırt (Bazmınd) köyü yakınlarındaki Kral Kızı bölgesinde bulunan piranit’in şimdiye kadar ortaya çıkan tek sırrı, kayaya işlenen figürün, bir gün dönümünde yanlızca 1 dakikalık bir zaman diliminde görüntülenebilir olmasıdır.
Büyük tarihi zenginliğe sahip olan Dicle ilçesinde kaleler, köprüler, eski mezralar ve mağaralar önemli tarih göstergeleridir.
Yakın zamana dek Piro (Piran) olarak tanınan ve halen de bu adı çok sık kullanılan ilçe bir ara resmi olarak Eğil adını almış, halkın benimsemediği bu isim daha sonra yeniden eski sahibine verilmiş ve ilçe kendi adını almıştır.
İlçede Dibni Köyü’ndeki han, köprü ve Şemsi’lere ait kilise, Akrag yakınındaki Oyukkaya mezarları, Bırdınç Köprüsü, Yeşilsırt ( Bazmınd ) köyü yakınlarındaki Kral Kızı Taşı ve aynı kaya üzerindeki Efsane mezar ilk akla gelen yerleridir.
Direy ( Kocaalan ) köyünde seyid olduğu ve bügünkü Dicle yerlilerinden Ahmed Ağa ailesinin atası olduğu rivayet
edilen Pir Mansur türbesi vardır.
İlçe halkı geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamakla birlikte, daha çok hayvancılık yapılmaktadır.
Hayvancılıkta da küçükbaş hayvancılığı ön plandadır.
2020 nüfus kayıtlarına göre nüfusu 37.534 kişidir.
