DOĞUBAYAZIT

DOĞUBAYAZIT TARİHİ

Doğubayazıt, Yukarı Murat -Van bölümünde, Ağrı iline bağlı bir ilçedir.

Topraklarını doğuda İran, güney’de Van’ın Muradiye, batıda Ağrının Diyadin, kuzeybatıda Taşlıçay, kuzeyde Kars’ın Tuzluca, Iğdır ve Aralık ilçeleri çevirir.

Merkez bucağından başka Suluçem adında bir bucağı, bunlara bağlı 86 köyü vardır.

2.383 km yüzölçümüne sahiptir.

İlçe nüfusunun büyük çoğunluğunu Kürtler oluşturmaktadır.

Doğubayazıt ilçe nüfusu 2018’de 121.263 kişi olarak kayıtlara geçmiştir.

2020 sayımında 119.941 kişi olarak resmi kayıtlara geçmiştir.

Türkiye’nin en yüksek dağı olan Büyük Ağrı’nın (5.165 m.) bir kısmı ile Küçük Ağrı’nın (3.925 m.) ve Tendürek Dağının (3.542 m.) kuzey kesimlerini içine alır.

Kuzey ve güneydeki dağlar arasına, Aras Nehri’nin bir kolu olan Sarısu çevresindeki düzlükler girer.

Bu düz alanlarda iklim Doğu Anadolunun öteki yöreleri kadar sert değildir.

Onun için tahıldan başka çeşitli meyveler yetişir.

Ağrının en gelişmiş ilçesi olmasında iklimi, nüfusunun hızla artması ve turizm etkili olmuştur.

Geçim kaynağı hayvancılığa, tarım ve sınır ticaretine dayanır.

İlçe merkezi Doğubeyazıt şehri Ağrı dağı eteğinde 1.600 m. yüksekliğinde kurulmuştur.

İran Transit Yolu üzerinde Türkiye’deki son duraktır.

Bundan dolayı eskiden beri bir gümrük merkezi ve müstahkem mevki olarak büyük önem kazanmıştır.

Son yüzyıl içinde çeşitli istilalara uğramış yakılıp yıkılmıştır.

Beş mahalleden meydana gelmiştir.

Doğubeyazıt 1927 yılına kadar il merkezi olduğu halde, bu tarihten sonra ilçe merkezi olarak Ağrı iline bağlanmıştır.

Şehrin yanıbaşındaki İshak Paşa Sarayı, Beyazıt kalesi ilgi çeken yapıtlardandır.

MÖ 250 senesinde bölge Pers Krallığı ile Roma İmparatorluğu arasında birkaç defa el değiştirdi. 

Küçük Arsaklılar (MÖ 150 – M.S. 430) döneminde Bayazıt Ovasına Gokovit sancağı adı verildi.

Romalılar, İranlılar, Araplar, Bagratlar ve Bizanslıların egemenliğine girdi. 

Alparslan’ın ilk batı seferi sırasında (1064) Kars bölgesi ve Ağrı çevresi ile beraber, Doğubayazıt’da Bizanslılar’dan alınarak Selçuklular’a bağlı Anışedatları beyliğine (1064 –1200) bağlandı.

1207 – 1255 arasında bölge, Sökmenlerin egemenliğinde kaldı.

1231 senesinde Doğu Anadolu ile birlikte Timur istilasına uğradı.

Bölge 1239 senesinde Cengizlerin denetimine geçti. 1358 senesinde İlhanlılar’a varis olan Celayirliler’e geçti.

Bayazıt sonradan Esinoğulları’na 1368 ve 1382’de Karakoyunlu, 1386 Timur idaresine, 1406’da tekrar Karakoyunlular’ın egemenliğine girdi.

1469- 1502 yılları arasında Akkoyunlular’a bağlandı.

Şaruz savaşından Akkoyunlular’ı yenen Safeviler, bölgedeki etkinliklerini genişletip, (1502-1576) 76 sene kadar burada egemenlik kurdular.

Çaldıran savaşından sonra tekrar Osmanlı egemenliğine geçen Bayazıt, zamanla İran’ın baskısına uğradı.

Kanuni Sultan Süleyman döneminde Eleşkirt ile beraber Bayazıt 1578’de Van Beylerbeyliği Sancak Beyleri tarafından fethedilerek, bir sancak halinde Van’a bağlandı. 

Bayazıt Van beylerbeyliğine bağlı 14 sancak merkezinden biri oldu.

1744 senesinden sonra Silvan (Farkin) bölgesinden kara-Behlül Bey’in başçılık ettiği Bisyan, Sipkan, Zilan boy ve oymakları buralara yerleştirilir.

Cumhuriyetin ilanından sonra mutasarrıflıklar Valiliğe dönüştürüldüğünden mutasarrıf Kamil Bey ilk Vali olarak Bayazıt’a atandı. Daha sonra Iğdır ve Tuzluca, Bayazıt idaresine bağlandı. 

1927 senesinde Bakanlar Kurulu kararı ile Vilayet merkezi Karaköse’ye nakledilince Vali Ziya Tekeli Karaköse’ye, Karaköse Kaymakamı Yusuf Ziya Bey’de Bayazıt’a atandı. 

Kaynaklar:

1-http://www.dogubayazit.gov.tr.

2-https://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fubayaz%C4%B1.

3-Hayat Ansiklopedisi, Doğubeyazıt.

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!

AYRICA BAKIN

Yağız Kaya Kimdir Hayatı

Müzisyen Yağız Kaya, 1976 senesinde Sivas ilinin Divriği ilçesinde dünyaya geldi. Yağız Kaya, müzik piyasasında …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!