Ebu Hanife Dineverî doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte M.S 820 ve 826 arası bir tarihte dünyaya geldiği iddiaları vardır.
Dinaveri günümüz batı İran’ında yer alan, Dinever bölgesi’nin Kirmanşah şehrinde dünyaya geldi.
Dinaveri, bilhassa Kitab el-Nebat (Bitkiler Kitabı) adlı eseriyle bilinmektedir.
9. yüzyıl’da yaşamış olan Dineveri, astronomi, botanik, metalürji, coğrafya, matematik ve tarih alanlarında çalışmalarda bulunmuştur.
Küfe ve Basra şehirlerinde filoloji ve şiir eğitimi, İsfahan’da ise astronomi, matematik ve mekanik üzerine eğitimler almıştır.
Botanik alanındaki bilgisini ilerletmek için Arap yarımadasında ve İran, Irak, Filistin, Suriye, Afganistan, Belûcistan, Horasan gibi bölgelerde dolaşarak edindiği bilgi ve birikimlerle Kitâbü’n-Nebât adlı eserini yazdı.
8 cilt olan bu eseri nedeniyle sıklıkla Botaniğin babası olarak anılmıştır.
Kitab el-Nebat adlı eserin birçok cildi Muhammed Hamidullah tarafından derlenip yayınlanmıştır.
Eserde Arapça botanik gelenekleri, bitki incelemeleri ve Kürtçe, Farsça kökenli olan bitki bilgileri de yer almaktadır. Bu eser senelerce botanik alanında temel eser olarak kalmıştır.
Bu eserde, bitkilerin tanımları, onları yetiştirme yolları ve evrimleri bir sözlük gibi düzenlenmiştir. Dinaveri aynı zamanda bitkilerin yetişme ortamı, toprakları ve nitelikleri üzerinede bilgiler vermiştir.
Nitekim yapıt kimi kaynaklar tarafından erken İslam botaniği’nin en meşhur eserlerinden biri olarak ifade edilmiştir.
Alman bilim adamı Bruno Silberberg, Kitab el-Nebat adlı eserin değerini şu cümlelerle ifade etmiştir: “İlmi çalışmaların 1000 yılsonrasında Greklerin botaniği Theophrastus (M.Ö. 372-287) ve Dioscorides Pedanius (MÖ 1 yüzyıl)’in eserlerinde özetlenmiştir; halbuki Dinaverî’nin kitabı, müslüman ilminin sadece ikinci asrında, Greklerin seviyesine çıkmakla kalmaz, ama onları oldukça daha geride bırakır. Dinaverî’nin kendi eserini tasnif etmiş olduğu devirde Dioskorides’in kitabının henüz Arapçaya tercüme edilmemiş olduğunu da burada göstermek lâzımdır. Şu halde bu yapıt müslümanların özgün bir çalışmasıdır…”
Dineveri, Kürt halkının kökeni üzerine Ensâb el-Akrâd (Kürtlerin Soyu) başlıklı bir eser yazan ilk kişilerden biri olarak kabul edilmiştir.
Dineveri, Kur’an, tarih, coğrafya, astronomi, mantık ve aritmetik üzerine farklı eserler kaleme almıştır.
Bu kitapların hiç bir nüshası yaşadığımız döneme ulaşmamışsa da başka yazarların kaleme aldıkları eserlerde Dineveri’nin bu eserlerinden muhtelif alıntılar, notlar ve bilgiler yer almaktadır.
Dineveri, evinin çatısına kurduğu bir düzenekle astronomik gözlemler yaptı ve araştırmalarının sonucunu Kitâbü’l-Envâʾ adlı eserinde dile getirdi.
1908’de Breslau’de yazdığı ve 400 bitkinin tanımını ortaya koyduğu tezi sayesinde, Dineveri’nin çalışmalarının Avrupa’da yeniden keşfedilmesini sağlayan Alman Silberberg’di.
Dineveri, 24 Temmuz 896’da doğduğu şehir olan Dinever’de yaşamını yitirmiştir.
