Ebu’l-Alâ el-Maarrî, 25 Aralık 973 tarihinde Suriye’nin Humus ilinde bulunan Maarretünnu’mân şehrinde doğdu. Babası Tenûh kabilesine mensup bir kadılık görevlisiydi. Ebu’l-Alâ, dört yaşındayken çiçek hastalığı nedeniyle gözlerini kaybetti.
Eğitimini babasının yanında ve Halep’te tamamlayan Ebu’l-Alâ, 20 yaşında Bağdat’a gitti. Burada felsefe, edebiyat ve dil bilimi üzerine eğitim aldı. Bağdat’ta geçirdiği bir buçuk yılın ardından Maarretünnu’mân’a döndü ve hayatının geri kalanını burada geçirdi.
Ebu’l-Alâ, şiir, nesir, felsefe ve tarih gibi alanlarda çok sayıda eser kaleme aldı. Eserlerinde, din, siyaset ve toplum gibi konulardaki düşüncelerini eleştirel bir yaklaşımla ele aldı.
Ebu’l-Alâ, şiirlerinde genellikle aruz vezni yerine serbest vezin kullandı. Bu nedenle şiirleri, “Lüzûmiyyât” (Zorunlu Şiirler) olarak adlandırıldı. Lüzûmiyyât, 600 beyitten oluşan bir şiir külliyatıdır. Bu külliyatta, Ebu’l-Alâ, din, siyaset, toplum, aşk ve ölüm gibi konulardaki düşüncelerini dile getirdi.
Ebu’l-Alâ, felsefî görüşlerinde herhangi bir felsefe akımını benimsemez. Akılcılığı esas alarak dinî dogmalara karşı çıktı. Ebu’l-Alâ’nın felsefî görüşleri, “Mukaddimetü’l-Edeb” (Edebiyatın Önsözü) adlı eserinde yer almaktadır.
Ebu’l-Alâ, 1058 yılında Maarretünnu’mân’da öldü. Mezarı, günümüzde hâlâ Maarretünnu’mân’da bulunmaktadır.
Ebu’l-Alâ, Arap edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Şiirleri, özgün üslubu ve eleştirel yaklaşımı ile öne çıkmaktadır. Ebu’l-Alâ’nın eserleri, Arapça edebiyat ve düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir.
Ebu’l-Alâ’nın eserlerinden bazıları şunlardır:
- Lüzûmiyyât (Zorunlu Şiirler)
- Mukaddimetü’l-Edeb (Edebiyatın Önsözü)
- Risâletü’l-Gufrân (Bağışlanma Risalesi)
- Risâletü’l-İnsan (İnsan Risalesi)
- Risâletü’l-Müsteşrikîn (Doğubilimciler Risalesi)
- Risâletü’l-Fenâyâ (Fenâ Risalesi)
- Risâletü’l-Hikmet (Hikmet Risalesi)
- Risâletü’l-Aşk (Aşk Risalesi)
Ebu’l-Alâ’nın eserleri, Türkçeye de çevrilmiştir.
