Nüfusu kalabalık Kürt aşiretlerinden biride Ertoşi (Ertuşi, Hertoşi) aşiretidir.
Aşiret, ağırlıklı olarak Hakkâri, Van, Batman, Şırnak, Ağrı, Duhok, Zaho gibi şehirlerde yerleşiktir.
Resmi nüfus tespitleri olmadığı için aşiretin nüfusu internet sitelerinde çok abartılı verilmektedir.
Tahmini 500 bin ile 1 milyon arası bir nüfusa sahip olduğu düşünülmektedir.
Wikipedia dahil bazı kaynaklarda ”dünyanın ilk ve tek aşiret konfederasyonudur” gibi abartılı ve gerçek dışı bir görüş öne sürüldüğü görülmektedir.
Okuyucularımız bilmelidir ki aşiret konfederasyonları feodal toplumunda yer alan üretim ilişkileri ve onun yansıması olan üretim biçimleri ile ilgilidir.
Bu yüzden konfederasyonlar feodal toplumun yaşandığı dönemlerde sıradan nesnel bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bir çok aşiretin bu yüzden alt kollara ayrıldığını görüyoruz.
Abartılı yada olağanüstü bir olay gibi sunmak yanlış olur.
Ertoşi Konfederasyonu iki ana kanattan oluşmaktadır.
Aşiret ileri gelenlerinin anlatımlarına göre; Ertuşîler, Mendkan ve Hacîmendan adında iki kola ayrılmış olan 14 aşiretten oluşmuştur.
Mendkan kolu ise Şîdan, Şerefan, Gewdan, Mamxuran, Jirkî, Qeşûrî, Hacan, Mamedan, Zêdik aşiretlerinden meydana geliyor.
Kimi kaynaklar Ertoşi aşiretini diğer aşiretlerden ayıran özelliği ”demokratik bir yönetimi benimsemiş olması” olarak ifade etselerde buda doğru değildir.
Demokrasi olgusu ve demokratik yönetim anlayışı Feodal dönemde ve toplumlarda bulunmamaktadır.
Aşirete liderlik yapanlar bey ve ağa gibi yönetici sınıflardır ve bu sınıfın yönetim anlayışı zor ve baskıya dayanmaktadır.
Romantik bir aşiretçilik yaparak dönemin sınıfsal, siyasal ve ekonomik ilişkilerini masumlaştırmaya gerek yok.
Bey yada ağa bu sistemde sözü geçen, son söz ve tahlilde kararları veren liderdir.
Çünkü ağa ve beyler siyasi askeri, ekonomik güce sahip tek sınıftır.
Üretim araçlarına sahip olmayan yoksul topraksız köylüyle bu egemen sınıfı aynılaştırmamak gerektiği ortadadır.
Bazı arkadaşlarımızın yazdıkları gibi lider olmanın yada liderlik yapmanın demokrasiyle ilgisi yoktur.
Bu yüzden hayali demokrasi edebiyatı yapmanın gereği yok.
Aşiretin bir üyesi olan Giravîler köklerinin Halife Ömer’e dayandığını ısrarla belirtmektedirler.
Aynı iddia Martin van Bruinessen’in Ağa, Şeyh, Devlet kitabındada geçmektedir.
Belirtelim ki bu bahsedilen iddialarda doğru değildir.
İslamiyetin yayılışı ve egemen hale gelmesiyle beraber neredeyse her aşiret kendisini islam ileri gelenleriyle özdeş göstermeye çalışmıştır.
Botan’dan Serhad’a Garzan’a bir çok aşiretin böyle gerçekdışı iddiaları vardır.
Tarikatların yaygınlaştığı 80’li 90’lı yıllarda bu kez tarikat ve cemaatlerin kendilerini İslam büyükleriyle özdeşleştirdiği bu gibi iddiaları görüyoruz.
Kapitalist üretim biçimlerinin yaşandığı günümüzde feodal dönemdeki klasik ağa, bey ve aşiret ilişkilerinin kalmadığını belirtmekte fayda var.
Artık aşiretlerin sadece aşiret isimleri olarak var olduğunu bilmek gerekiyor.
Günümüzde siyasal partilerde bir araya gelen aşiret üyeleri, siyasi-ekonomik güç ve çıkar elde edebilmek için örgütlenme yoluna gitmektedirler.
Bu yüzden bir çok aşiret üyesinin farklı partilerde faaliyet yürüttüğünü görüyoruz.
Ertoşi Konfederasyonu’nun Kürt tarihinde bilinen önemli simalarından biri Şekır Axa’dır.
Grawiyan aşiretinden Teterxan ailesinin soyundan gelen Şekır Axa uzun yıllar bu konfederasyona liderlik yapmıştır.
