OKTAY ALTUN / Hawar Dergisinin Yazarları ve Kürt Edebiyatındaki Yerleri
Süleymaniye’nin Sêtok köyünden olan ve asıl adı Faîq Ebdulla olan Faîq Bêkes, 1905 yılında dünyaya gelmiştir.1 Babası Şarbajar şehrinde tabur ağalığı da yapmış Ebdal/ Abdulla Bey’dir. Ayrıca Faîq Bêkes, ünlü Kürt Şairi Şêrko Bêkes’in de babasıdır. Taha ve Sehid isimlerinde iki kardeşi vardır. Faîq Bêkes Soran lehçesinin ünlü şairlerindendir ve toplumu etkileyen şiirler yazmıştır.
Faîq Bêkes, iki dünya savaşı görmüştür ve babası Osmanlı ordusunda tabur ağalığı yapmış, çocuklarının ise medrese eğitimi almalarını istemiştir. 1. Dünya Savaşı başlamadan önce 1911’de Abdal Beg Xaneqîn ile Bağdat’a gönderilir ve birkaç yıl sonra da orada hayatını kaybeder.
Babasının ölümünden sonra aile ekonomik sıkıntılar içerisine girer ve durumları kötüye gider. Babası öldükten yaklaşık bir buçuk yıl sonra kardeşi Taha ve annesi de hayatını kaybeder.2
Amcası Emin Ağa, onu ve kardeşini Bağdat’a Hacı Alî Ağa’nın yanına gönderir, o da bakmaları için onları bir yakını olan Hemexan ve eşinin yanına verir.
Onlar da okuma yazma öğretir ve bakımlarını üstlenir. 1914 yılında 1. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla İngiliz’ler Irak’a girer ve 1918’de savaş bittiğinde Hemexan, onları tekrar Süleymaniye’ye, amcasının yanına götürür, amcası da onları okutur.
Faîq Bêkes, 1923’te Süleymaniye’de ardından 1925’te Bağdat’ta öğretmen okuluna gider, mezun olur, Hewlêr ( Erbil ) ve Halepçe’de öğretmenlik yapar. Faîq Bêkes, öğretmenlik yaptığı yıllarda yazılar da yazmaya başlar, sonrasında politikayla ilgilenir; fakat 1930’da hapse girer ve üç yıl kalır, sonrasında öğretmenliğe döner.
Faîq Bêkes, Kürt halkının dertlerini hem politik söylemleriyle hem de şiirleriyle dile getirmiş, bu yolla bir bilinç oluşturmaya çalışmış ve şiirlerinde kullandığı “ ittifak, birlik ve çalışma “ gibi ifadeler ile Kürt’ler arasında bir farkındalık oluşturmaya çalışmıştır.
Faîq Bêkes, Kürtçenin yanı sıra Arapça, Farsça ve İngilizce de bilmekteydi. Ayrıca Kürt halkının fakirliği ve kimsesizliği karşısında “ Bêkes ( Kimsesiz ) mahlasını kullanmıştır. Faîq Bêkes, rejimin ona uyguladığı işkencelerin de tesiriyle genç denilebilecek bir yaşta, 43 yaşında 11 Aralık 1948’de Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur.
Faîq Bêkes’in şiirleri, Muhammed Mele Kerim tarafından, “ Bêkes’in Dîwanı “ adıyla 1981 yılında Bağdat’ta basılmıştır. Bêkes, eserlerinde çoğunlukla “ Kürtlük, birlik, halkın derdi ve kederi “ gibi konular üzerinde durmuş ve çocuk şiirlerine önem vermiştir.3
Kaynaklar:
-1. Temo, Kürt Şiir Antolojisi, s. 1364.
-2. Çetin, “Hawar Dergisi ve Kürt Dili Üzerindeki Etkisi, s.74.
-3. Çetin, Hawar Dergisi ve Kürt Dili Üzerindeki Etkisi, s.75.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
