İsim, kişinin hangi kültüre, hangi inanç sistemine, hangi kökene mensup olduğunun sonucuyla ilgili bilgi verir. Bu nedenle isim, kimlik gelişiminde aidiyet duygusu açısından önemlidir.
Ancak çoğu ebeveyn farkında olmasa da, çocukları için seçtikleri isim, çocuğun başkaları tarafından nasıl görüldüğünü de, ileride nasıl bir karakteri olacağını da şekillendirecek kadar önemlidir.
Eğer yakında anne ya da baba olacaksanız, çocuğunuzun ileride daha çok sevilmesini ve daha popüler olmasını hayal ederek bilindik ve popüler isimlere yönelebilirsiniz, ya da daha sıradışı bir isim bulup yaratıcı ve özel hissetmelerini arzu ediyor olabilirsiniz.
Etimolojik olarak Pars (Pers) sözcüğünden gelmektedir. Pars kelimesi Arapçanın etkisiyle Fars haline gelmiştir; Arapça’da bulunmayan P harfi F ile ikame edilmiştir. Arapça’da bu iki ses ortak kapalı a sesi ile verilmektedir.
Fars devletlerinin tarihi Ahamenişler ve Sasaniler şeklinde 2550 yıl öncesine kadar uzanır. Farsların dili Farsça, Hint-İran koluna bağlı bir Hint-Avrupa dilidir. Tarihi önemi olan çok sayıda Fars şâir ve bilge mevcuttur.
Farslar İranlı bir ulustur. Anzan-Güney Elam civarında yerleşiktiler ve başkentleri Sus şehriydi.
Arapçada “p” sesi olmadığından Araplarca “Pars/Pers” olarak değil, “Fars/Fers” olarak adlandırılmışlar ve sonrasında da genel olarak bu adla anılmışlardır.
Yani anlaşılacağı üzere Farslar Müslüman olmadan önce bu isimle bilinmekteydiler. Günümüz İranlıların ataları olarak kabul edilirler. Antik İran’da kurulan en önemli iki imparatorluk Ahamenişler ve Sasaniler, Persler tarafından kurulmuştur.
Aşağıda Farsça kız ve erkek isimlerini anlamlarıyla birlikte okuyabilirsiniz.
FARSÇA ERKEK İSİMLERİ VE ANLAMLARI
Cengâver: Savaşçı silahçı demektir.
Karacan: Esmer tipli kişilere denir.
Ercan: Yiğit demektir.
Dodan: Uysal anlamındadır.
Neyzen: Ney çalan kişi anlamındadır.
Dânâ: Bilen, bilgili, zeki kişi demektir.
Ferhun: Güçlü bir aileden gelen kişi anlamına gelir.
Rüstem: İran’ın efsanevi pehlivanın ismidir.
Okyar: Hareketli demektir.
Cavit: Ebedi, sonsuz anlamındadır.
Ferman: Emir ve buyruk anlamındadır.
Yavuzcan: Güçlü kişilikli kişi demektir.
Gürcan: Canlı, kuvvetli demektir.
Cemşir: Arslan gibi yürekli yönetici anlamındadır.
Dündar: Allah’a inanan, bağlanmış kişi anlamındadır.
Nev: Yeni, taze genç anlamındadır
Hüdaverdi: Yiğit, yürekli kişi demektir.
Şahan: Güçlü ve güzel anlamındaki sevgi sözcüğüdür.
Efruz: Parlatan, tutuşturan anlamına gelir.
Derman: İlaç, çare demektir.
Kâmran: İstediğini alan kişi demektir.
Şehzade: Hükümdarın oğlu anlamınsa gelir.
Peyami: Haber, bilgi veren kişi demektir.
Civan: Genç, delikanlı demektir.
Kenter: Şehirli demektir.
Nevzat: Yeni doğmuş çocuklara denir.
Cemşit: Mitolojide İran’ın efsanevi dördüncü şahının ismidir.
Canda: Yürekte olan kişi demektir.
Nihat: Doğa, huy demektir.
Kalender: Gösterişsiz, alçak gönüllü kişi anlamındadır.
Ejder: Korkusuz demektir ve efsanevi bir yaratığın ismidir.
Sezai: Uygun demektir.
Erşat: Mutlu erkek anlamına gelir.
Kahraman: Yiğit, cesur kişi anlamındadır.
Melikşah: Hükümdar demektir.
Yadigâr: Hatıra anlamındadır.
Zülfü: Saça ait, saç ile ilgili demektir.
Akcan: Dürüst kimse
Akçan: Temiz ruhlu kişi
Akser: Namuslu,güvenilir
Alar: Soylu,kahraman
Alamgir: Dünyanın fatihi
Âlemşah: Tüm dünyanın hükümdarı
Alihan: Yüce,ulu hükümdar
Aliyar: Ulu, dost
Ara: Süsleyen,güzelleştiren
Arcan: Özü saf
Ardak: İran’ın Kazvin Eyaleti’nde bir şehir.
Ardaş: Dua, niyaz
Aref: Yetenekli,becerikli
Artaç: Temiz taç takınmış,güvenilir hükümdar
Aryan: (İran’dan geçerek Kuzey Hindistan’a yerleşen halk veya bu halktan olan kimse
Aryen: Antik Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dilleri konuşmuş halkların kendilerini ifade ettikleri isim.
Asan: Kolay
Asef: Bağışlayan kimse
Ateş: Yanıcı cisimlerin tutuşmasıyla beliren ısı ve ışık.
Avesta: Eski İran inancı olan Zerdüştlüğün kutsal kitabının adı.
Aycan: Ey sevgili anlamına gelen kelime
Azer: İran ve Afganistan’ın resmi takvimi olan Güneş Hicri takviminin dokuzuncu ayıdır.
Babür: Kaplan
Babürşah: Kaplan gibi şah.
Baha: Güzellik,zariflik
Bahadır: Savaşlarda gücü ve yılmazlığıyla üstünlük kazanan veya yiğitlik gösteren kimse.
Bahti: Talih
Bahtiyar: Mutlu
Balâ: Yüksek, üst
Barsbay: Yiğit cesur
Batucem: Üstün gelen
Baver: İnanmak
Baybars: Zengin,varlıklı kişi
Baycan: Zengin, varlıklı
Bayraktar: Bayrağı taşıyan kişi
Bedran: Yeşillik,bahçe
Behmen: Zeki Anlayışlı
Behram: Eski İran dininde yolcuları korumakla görevli olduğuna inanılan melek.
Benam: Meşhur,az bulunan
Benazir: Eşsiz,tek olan
Bende: Kul, köle
Bent: Bağ,zincir
Berdan : Hoş kokulu dağotu
Berfu : Farsça’dan gelen Berfu kelimesi kar tanesi anlamındadır.
Berin: En yüksek,yüce
Berkcan: Sağlam, kuvvetl,
Berşan: Ümmet,cemaat
Agâh: Bilen bilgili kişi anlamındadır.
Alihan: Ulu hükümdar demektir.
Ara: Güzelleştiren kişi anlamındadır.
Aref: Yetenekli kişi anlamına gelir.
Artaç: Güvenilir, temiz taçlı hükümdar demektir.
Azer: Güneş Hicri takviminin dokuzuncu ayına tekabül eden ayın ismidir.
Babür: Kaplan demektir.
Baha: Güzellik anlamındadır.
Bahadır: Savaşlarda gücü ve cesaretiyle yiğitlik gösteren kişilere denir.
Bahtiyar: Mutlu demektir.
Baybars: Zengin kişi demektir.
Berdan: Hoş kokulu dağda bulunan bir otun adıdır.
Bertan: Şafak yemişi
Berter: Üstün,nitelikli
Beybars: Pars gibi güçlü ve çevik olan bey,Memlük sultanı
Beybolat: Çelik gibi güçlü kişi
Beyzade: Beyoğlu, soylu
Beyzat: Doğuştan soylu olan,bey kimse
Boğatır: Savaşçı kimse
Bolat: Güç,kuvvet
Boratav: Fırtına gibi hızlı olan kişi
Bülent: Yüksek,yüce
Cangiray: Dürüst samimi hükümdar
Cankurt: Özü kurt gibi olan kimse.
Cenker: savaşçı,savaş eri
Eldar: Bir ülkenin hakimi
Efgan: Bağırma çağırma
Efsa : Farscada sihirbaz anlamındadır.
Erdil: Yürekli cesur anlamında
Mehran: Sevecen, şefkatli. Nazik, iyiliksever.
Laden : Farsça olan laden kelimesi bir çeşit bitki türüdür.
Nefes : Farsçadan gelen nefes kelimesi, yaşamın kaynağı demektir.
Nüvit: İyi haber
Özdem: Öz varlığı, kişiliği güçlü kimse.
Serdil : Gönül üstünde olan
Simin : Farsça olan kelime Simin parlak anlamındadır.
Şulan: İran’ın Hasanabad Kırsal Bölgesi’nde bir köy adı.
Nilhan: Nil havzası hanlarından
Serbay: Önder, lider, başta gelen.
Hercai: Hiçbir şeyde kararlı olmayan veya konudan konuya geçiveren
Keyhan: Dünya
Farzin: Bilgili kimse
Çekdar: Mülk sahibi ile kullanan (ekici, çiftçi) arasında bulunan bir ara kiracı.
Tanzer: Sarı altın renginde tan yeri.
Müjdat: Sevinçli haberler
Ercihan: Dünyanın, cihanın tanığı erkek
Serkut: Talihli insan.
Mâhur: Müzikte bir makam
Farşid: Çok parlayan, ışıltı, görkemli
Tuvana: Gücü yerinde, kuvvetli
Hümay: Hüma kuşu
Şehlevent: Leventlerin şahı, boylu boslu,
Dilâver: Yürekli
Berfu: Kar tanesi demektir.
Berin: En yüksek yer anlamındadır.
Berkcan: Sağlam kişi demektir.
Bertan: Şafak yemişi, sabahın erken meyvesi anlamına gelir.
Beyzade: Soylu kişi demektir.
Bolat: Güç, kuvvet demektir.
Bülent: Yüksek demektir.
Erdil: Yürekli cesur anlamındadır.
Hercai: Kararsız kişi anlamındadır.
Müjdat: Sevinçli haber demektir.
Mâhur: Müzikte bir makamın ismidir.
Dilâver: Yürekli kişi anlamındadır.
Erencan: Deneyimli, akıllı kişi demektir.
Yezdan: Zerdüştlerin iyilik tanrısının ismidir.
Şinasi: Tanımaya özgü demektir.
Cihanmert: Dünyanın en cömert insanı anlamındadır.
Mirkelâm: Güzel ve nazik konuşan kişi demektir.
Hanedan: Soylu, büyük aile demektir.
Hürcan: Özgür kişi anlamındadır.
Darcan: Aceleci kişi anlamındadır.
Niyaz: Yakarma,yalvarma
Teber: Bazı dervişlerin taşıdıkları sapı uzun, keskisi ayça biçiminde, küçük balta
Hanedan: Hükümdar veya devlet büyüğü gibi bir kimseye dayanan soy, büyük aile.
Hürcan: Özgür bağımsız kimse
Sağcan: Sağlıklı kimse
Pakalın: İyi tanınmış kimse,dürüst
Darcan: Aceleci,sıkıntılı kimse
Gökberk: Yeşil yaprak
Paksan: Temiz insan,namuslu kimse
Ocan: Cana yakın
Dizdar: Kale muhafızı
Timurlenk: Bir ayağının aksak olması nedeniyle Aksak Timur anlamındaki bu adla anılan Timurlular Hanedanı’nın kurucusu ve ilk hükümdarı.
Serhun: Asil bir soydan gelen kimse
Kemter: Daha değersiz
Tezer: Çabuk hızlı kişi
Eşkan: Prens
Suhan: Söz,lakırdı
Şebi: Gece
Erimşah: Amacına ulaşmış hükümdar
Tunacan: Görkemli kişi
Şeh: Tarikat kurucu
Şehsüvar: Usta binici
Şehzat: Saygıdeğer kimse
Timurcan: Demir gibi sağlam güçlü
Sudi: Faydalı,kazançlı
Mirhan: Kadın hükümdar
Mircan: Gerçek dost,değerli
Ferda: Yarın,gelecek
Efruz: Parlatan,tutuşturan
Derman: İlaç,çare
Kâmran: İstediğini alan kişi
Selcen: Hareketli çoşulu kimse
Kuday: Tanrı
Firuz: Mutlu,sevinçli
Miranmir: Beyler beyi
Miran: Beyler
Ruşen: Aydınlık, parlak
Hümayun: Padişaha özgü
Mihri: Güneşle ilgili
Cem: İran mitolojisin şarabı bulan kişi
Keremşah: Eli açık cömert şah
Levent: Yiğit denizci
Şah: Hükümdar
Cansun: Kendini göster anlamında
Dervişhan: Alçak gönüllü hükümdar
Server: Başkan,reis
Gökcan: Mavi gözlü kimse
Suhrab: Suhrab veya Sohrab; Firdevsi’nin Şehname adlı eserinde adı geçen efsanevi bir savaşçı. İranlı bir savaşçı olan Rüstem’in oğludur. Rüstem,
bir dülleoda onu öldürdükten sonra oğlu olduğunu öğrenir.
Suhrab’ın kelime anlamı ise sudan gelen kızıllıkdemektir.
FARSÇA KIZ İSİMLERİ VE ANLAMLARI
Anne-babaların, bebekleri dünyaya gelmeden önce üzerinde sık sık konuştukları konuların başında “isim” belirleme geliyor. Kimileri bebeklerine baba veya ata ismini koymayı tercih ederken, kimileri de daha modern isim üzerinde mutabık kalıyor.
Çocuğa koyulan isimler, çocuk için aynı zamanda ona bir hitaptır. İsimlerin anlamlarının çocuğun kişiliğinin gelişmesinde önemli bir yeri vardır. İsimle ilgili duygusal çağrışımlar, çocuklar üzerinde etiketlendirme etkisi oluşturur. Psikolojideki tabirle stigmatize (damgalamak) eder.
İsim, ‘Ben buraya ait olmalıyım, ismim bu.’ gibi kişinin kendi iç dünyasında da sosyal kabul yönünden de önemlidir. Bunun iki yönü var. Bir kişinin iç kabulü, sosyal kabulü için seçilen ismin önemi var. İkincisi ise bireysel kimlik oluşumunda iç algısı yönünden kişi o ismi taşıyacak. O kişinin taşıyacağı ismi koyarken anne, baba, aile büyükleri genellikle kendi hayallerindeki, arzu ettikleri isimleri koyuyorlar. Çocuk yaşarken bu isimlerin toplumdaki temsiliyeti nasıl olacak bunu düşünmek önemli.
Fareena: Nazik, merhametli kadın demektir.
Farzeen: Yönetici kraliçe anlamına gelir.
Giti: Dünya, evren demektir.
Gordie: İyi liderlik yapabilen kişi demektir.
Gulzar (Gülizar): Gül yanaklı kişi anlamındadır.
Heer: Güç ve zenginlik anlamındadır.
Huma: Anka kuşu anlamındadır.
Jahan: Cihan demektir.
Jasmin: Yasemin çiçeğidir.
Kiya: Kral demektir.
Larmina: Mavi gökyüzü anlamındadır.
Malmen: Haberci olan güzel bir kraliçe anlamındadır.
Naadiya: Arayan kişi demektir.
Nahida: Venüs gezegeninin ismidir.
Paniz: Şeker demektir.
Parveen: Yıldız kümesi anlamını taşır.
Caspara: hazinenin bekçisi
Cyra: ay yüzlü
Daria: güvenilir huylu
Darien: kraliyet hediyesi
Daana: bilgili bir kişi
Damsa: beyaz renkli ipek
Malhat veya Malmen: aynı zamanda haberci olan güzel bir kraliçe
Naadiya: arayan veya anons eden
Nahida: Venüs gezegeni
Paniz: şeker
Parveen: yıldız kümesi
Roshan veya Roshana: şafağın ışığı gibi parlak kadın
Roya: rüyadan bir vizyon
Sadie: Bir prenses veya asil kadın
Shahimar: güzel gözlü kadın
Tabinda: Parlak ve ışıltılı
Tayyebeh: Bir iyilik
Vardo: Gül
Darejan: Eşsiz
Darsameen: değerli, pahalı ve maliyetli
Darya: iyi olan
Diba: paha biçilemez bir brokar
Elizabeth: Allahın vaadi
Eartha: dünyadan
Earlene: asil kadın
Fareena: nazik ve merhametli genç kadın
Farzin: kraliçe
Farzeen: bizi yöneten bir kraliçe
Giti: dünya veya evren
Gordie: İyi liderlik yeteneklerine sahip olmak
Gulzar veya Gülazar: çiçeklerle dolu bahçe veya arazi
Heer: güç, zenginlik veya saf
Huma: şanslı bir kuştur; Anka kuşu
Jahan: Cihan
Jasmin: bir çiçeğin adı
Kyra: Taht veya Güneş
Kiya: Kral
Larmina: mavi gökyüzü
Mah Tab veya Mah Sekmesi: Ay kadar güzel olan
Aafreen: övmek veya teşekkür etmek
Arezoo: özlenen
Alborz: en yüksek olan
Raša: Arsia, taht
Bahar: bahar, asal, çiçek, güzellik, şan, zevk
Bakhita: Şanslı
Banyo: kız; Hanım; prenses. Bazen gelin
Berin: sarışın, adil; hızlı ve aktif birey.
Berina: en iyi veya en yüksek
Bolour: Kristal
Rahşan: Parlak, ışıklı anlamını taşır.
Sadie: Bir prenses ya da asil kadın anlamını taşır.
Tabinda: Parlak ve ışıltılı demektir.
Vardo: Gül demektir.
Rana: Güzel, hoş latif, ala kişi demektir.
Nadide: Az bulunan, görülmemiş demektir.
Efruz: Aydınlatan, yakan anlamındadır.
Rahşan: Parlak ve ışıklı demektir.
Yaren: Yakın dost ve arkadaş anlamlarını taşır.
Ruşen: Parlak anlamına gelir.
Mirhan: Kadın hükümdar anlamına gelir.
Ferda: Şafak ve gün doğumu anlamındadır.
Arya: Asil demektir.
Dilan: Gölü güzel ve gönül alan kişi anlamına gelir.
Şeyda: Aşk uğruna aklını yitirmiş kişi demektir.
Nadide: Bu isim ender ve seyrek sözcükleriyle eş anlamlıdır ve mecazen çok değerli, çok kıymetli manasına gelir.
Benan: Bu isim, kişinin başkasına parmakla işaret edeceği ve göstereceği kadar güzel olan kadın anlamında da kullanılır.
Beyza: Beyza, en beyaz, en temiz, günahsız ve saf anlamına gelir.
Azra: zra, el değmemiş, iffetli kadın demektir.
Süveyda: Süveyda kelimesi, insanın içinde saklı tuttuğu kötülük ve gizli günah anlamında kullanılmıştır.
Efruz: Efruz, parlak, göz alıcı ve dikkat çekici demektir.
Cavidan: Cavidan ismi, sonsuza kadar yaşamak, baki olmak anlamına gelir.
Sena: Bu isim, el üstünde tutulan, övülen ve saygıdeğer kadın manasında da kullanılır.
Ahsen: ”Hüsn” kökünden türeyen Ahsen ismi, en güzel, en beğenilen demektir.
Rahşan: Rahşan ismi de Efruz gibi parlak anlamına gelir.
Yaren: Yaren ismi hem yoldaşlık ve arkadaşlık eden, hem de sırdaş anlamına gelir.
Ruşen: Ruşen, aydınlık yol ve ışıltılı gök anlamına gelir.
Dilrüba: Dilrüba, insanın aklını başından alan, kalbini çalan, güzel sevgili demektir.
Ferda: Ferda, hem gelecek ve yarın, hem de umut anlamına gelir.
Arya: Arya isminin ilk anlamı, bir benzeri bulunmayan ve eşsizdir.
Dilan: Dilan, kalpler, gönüller manasına gelir.
Fars dilinin dünyanın en eski ve en etkili edebiyatlarından birine sahip olduğu bilinmektedir. Eski Farsça yazılı eserler, MÖ 6. ve 4. yüzyıllar arasındaki çeşitli yazıtlarda kanıtlanmıştır ve Orta Pers edebiyatı, Part ve Sasani dönemlerine ait yazıtlarda ve 3. ve 10. yüzyıllar arasındaki Zerdüşt ve Maniheist yazıtlarında onaylanmıştır.Yeni Fars edebiyatı , Arapların İran’ı fethinden sonra 9. yüzyıldaki en eski kayıtları ile gelişti. Fars edebiyatının tamamı Farsça yazılmamıştır, çünkü Persler tarafından Arapça ve Yunanca gibi diğer dillerde yazılmış eserler de dahil edilebilir.
Xenophon’un bildirdiği hesaplara göre, Akhamenid mahkemesinde çok sayıda şarkıcı vardı. Ancak, o dönemin müziğinden çok az bilgi edinilebilir. Sasani İmparatorluğu’nun müzik sahnesi, önceki dönemlerden daha mevcut ve ayrıntılı bir belgeye sahiptir ve özellikle Zerdüşt müzik ritüelleri bağlamında daha belirgindir. Genel olarak, Sasani müziği etkiliydi ve sonraki dönemlerde benimsendi.
