Şair, yazar ve çevirmen Fêrîkê Ûsiv, 2 Kasım 1934’te Ermenistan’ın başkenti Erivan’ın Sîpan köyünde dünyaya gelmiştir.
Fêrîkê Ûsiv, aslen Kars’ın Emançayır köyündendir. Onun aile büyükleri de Ermeni ve yezidi Kürtler ile birlikte Kafkasyaya göç etmişlerdir.
Bu sürgün yolunda bir çok insan hayatını kaybeder. Fêrîkê Ûsiv’ın ailesinden de bir çok kişi hayatını kaybediyor.
Şiirlerinde o dönemin vahşetiden söz eder.
Ez Xezal im, êzdîya sîpkî
Qîza Îvo, xuşka Hesen, xuşka Ûsiv
Kevanîka Hesenê Cemaldînî
Sînorçî, ez bextê te me
Tu ê cabekê ji min re bînî
Hesen sax e?
Ûsiv sax e?
Kidê sax e?
Gelo li wan dera dikin
Pirsa halê xweyînga xwe?
Şiirlerinde, çocukluğunun geçtiği Sîpan köyünden sık sık söz eder. Sîpan köyü, doğal güzellikleriyle adeta cenneti anımsatır.
Şairimiz de tasvir ve mecaz ile göz kamaştırıcı doğal güzellikleri mısralarına yansıtır.
Pampa min a baş, Pampa min a kubar
Wê pal vedaye wan quntarê sar
Pamp mîna bûka, bûka xeml lê bend,
Dorê çiyayêd me girtine govend. . .
Çiyayêd me bilind, çiyayêd me kubar
Jê dixulxulin cew û kaniyê sar,
Şimalê mij tê mîna karwana
Ser çiyayê me ra diçe arana.
Êvarê bi hewas mij guje-guje,
Û nav mijê da Pamp dihênije. . .
Pampa min a sar-gulistan şîraz,
Min jê baq kirin gulêd xwe yê xas. . .
Ax, çiqa dixast min hezar guman,
Ku wextê mirin min bibe mêvan,
Cimeta min meytêm şahîrî
Çel bike serê çiyayê Dibûrî. . .
Ku mija Pampê mîna karivana
Bê û ser min ra here arana
Bîna gulê min, huba dilê min,
Huba dilê min, derd û kulê min
Bibe arana,
Bibe arana,
Bibe arana,
Qurn û dewrana.
Şairin şiirlerinde içtenlik, doğallık, saflık, doğruluk ve dürüstlük unsurları kendisini gösterir.
Her şiirini derin duygular içinde yazmıştır. Onun hasreti, sevgisi, kızgınlığı ve hüznü mısralarında gizlidir.
Şiiirlerinde vatan sevgisi, toprak özlemi, çocukluk anıları gibi bir çok insani değerlere değinir.
Bahar vebû, koç milmilîn, çiyano,
Dilê min jî kire kalîn, çiyano,
Da pey keriya, we hilgerya, çiyano,
Selam we ra, sebax we ra, çiyano.
Ez sî salî hêlanê we geryam, çiyano,
Bi bîna we, rengîna we biryam, çiyano,
Dîsa-dîsa we têr nebûm, çiyano,
Dîndara we zivêr nebûm, çiyano.
Min çil kaniyê we av xarye, çiyano,
Xwezî yek wan bibya avilheyat, çiyano,
Min bijîta şivêta we, çiyano,
Nemama heyr-hisreta we, çiyano
Şiirleri ve yazıları Rîya Teze gazetesinde yayımlandı.
Filoloji ve Tarih Bilimi üzerine ihtisasını yapan Fêrîkê Ûsiv, Kürtlerin hafızasında önemli bir yer tutan Yerîvan Radyosunun edebiyat bölümünde 1960 yılında çalışmaya başlar.
Ne yazık ki 3 yıl gibi kısa bir süre çalıştıktan sonra kurum içi sorunlardan dolayı 1963 yılında işi bırakmak zorunda kalır.
Bu olaydan sonra çok kırılır ve “Kime yazıyorum ki?”diyerek o güne kadar yayımlanmış ve yayımlanmamış bütün şiirlerini bir çantaya koyar ve evinin önünde şiirlerini yakar.
Bir nevi o çarkı ve ona yapılan haksızlığı bu kırgınlığıyla protesto eder.
Usta bir çevirmendi
Bu olaydan sonra içine kapanır. Kendisini çeviri çalışmalarına verir.
Shakespeare, Byron, Heine, Pûşkin, Yesenin ve daha onlarca şairin eserlerini Kürtçeye çevirdi.
Fêrîkê Ûsiv, özellikle kayınpederi Heciyê Cindî’nin teşvikiyle, “Sayat Nova” çeviri yarışmasına katılıp yaptığı başarılı çevirileriyle Sovyetlerde üçüncülük ödülünü alır.
Heciyê Cindî ile birlikte 1712-1795 yılları arasında yaşamış olan ünlü Ermeni şair Sayat Nova’nın şiirlerinin çevirisini yapar.
Ermenilerin ünlü tarihçisi Morus Hasratyan çevirilerin çok büyük ustalıkla yapıldığını belirtir.
Derin ve hüzünlü şairimiz ardında Elegezê, Lîrîka, Destana Ûsivê Neviya, Narê, Hesret Defter, Dunyaya Delal gibi Kürt Edebiyatı’na büyük katkı sunan eserler bırakarak, 1997’in mayısında henüz 63 yaşındayken hakkın rahmetine kavuştu.
Kendi vasiyeti olan Sîpan (Pampa) Köyündeki Dibûrî Dağı’nın yamaçlarına defnedildi.
