Gilgameş Destanı, 12 tablet halinde yazılmış ve toplamda 3000’den fazla dizeye sahip bir eserdir. Destan, Gilgameş’in maceralarını ve ölümsüzlük arayışını anlatır. İşte destanın ayrıntılı hikayesi:
1. Tablet: Gilgameş ve Uruk
– **Başlangıç:** Gilgameş, Uruk şehrinin güçlü ama zalim kralıdır. Halkı onun despotluğundan şikayetçidir.
– **Enkidu’nun Yaratılışı:** Tanrılar, Gilgameş’in dengesini sağlamak için vahşi bir adam olan Enkidu’yu yaratır. Enkidu, doğada hayvanlarla birlikte yaşar ve onların koruyucusu olur.
2. Tablet: Enkidu ve Gilgameş’in Tanışması
– **Enkidu’nun Medeniyete Girişi:** Bir avcı, Enkidu’yu görür ve durumu Gilgameş’e bildirir. Gilgameş, Enkidu’yu medenileştirmek için bir rahibe olan Şamhat’ı gönderir. Şamhat, Enkidu’yu baştan çıkarır ve onun insanlaşmasını sağlar.
– **Enkidu’nun Uruk’a Gelişi:** Enkidu, Uruk’a gelir ve Gilgameş ile güreşir. Güreş sırasında dost olurlar ve birbirlerine büyük bir sadakatle bağlanırlar.
3. Tablet: Humbaba’ya Karşı Sefer Hazırlığı
– **Humbaba Seferi:** Gilgameş, Enkidu ile birlikte tanrı Enlil tarafından korunan Cedar Ormanı’na gitmeye karar verir. Amaçları, ormanın koruyucusu olan dev Humbaba’yı yenmektir.
4. Tablet: Cedar Ormanı’na Yolculuk
– **Yolculuk ve Rüyalar:** Gilgameş ve Enkidu, Cedar Ormanı’na doğru yola çıkarlar. Yol boyunca Gilgameş, çeşitli rüyalar görür ve Enkidu, bunların olumlu işaretler olduğunu söyler.
5. Tablet: Humbaba ile Mücadele
– **Savaş:** Gilgameş ve Enkidu, Humbaba ile karşılaşır ve onunla savaşır. Humbaba, tanrı Enlil’in koruyucusudur, ancak Gilgameş ve Enkidu onu yenip öldürürler.
– **Cedar Ağaçları:** Humbaba’yı yendikten sonra, Cedar ağaçlarını keserler ve şehre geri dönerler.
6. Tablet: İştar ve Gök Boğası
– **İştar’ın Teklifi:** Tanrıça İştar, Gilgameş’e aşık olur ve evlenme teklif eder. Gilgameş, İştar’ın geçmişteki sevgililerine yaptığı zulümleri hatırlatarak bu teklifi reddeder.
– **İştar’ın İntikamı:** İştar, gökyüzünde babası Anu’ya gider ve Gök Boğası’nı Uruk’a salarak intikam almak ister. Gilgameş ve Enkidu, Gök Boğası’nı yenerler.
7. Tablet: Enkidu’nun Laneti ve Ölümü
– **Enkidu’nun Rüyası:** Enkidu, rüyasında tanrılar tarafından lanetlendiğini görür. Tanrılar, Humbaba ve Gök Boğası’nın ölümünden dolayı Enkidu’yu cezalandırırlar.
– **Enkidu’nun Hastalığı ve Ölümü:** Enkidu hastalanır ve uzun bir süre acı çeker. Enkidu’nun ölümü, Gilgameş’i derinden etkiler ve onu ölümün kaçınılmazlığı üzerine düşünmeye sevk eder.
8. Tablet: Gilgameş’in Yas Tutması
– **Yas:** Gilgameş, Enkidu’nun ölümü üzerine büyük bir yasa girer. Onun için ağıtlar yakar ve yasını şehirde ilan eder.
9. Tablet: Ölümsüzlük Arayışı
– **Ölümsüzlük Arayışı:** Gilgameş, Enkidu’nun ölümünden sonra ölümsüzlüğü aramaya karar verir. Utnapiştim’i bulmak için yola çıkar. Utnapiştim, tufandan sağ kurtulan ve tanrılar tarafından ölümsüzlükle ödüllendirilen bir kişidir.
10. Tablet: Utnapiştim’e Yolculuk
– **Tehlikeli Yolculuk:** Gilgameş, Utnapiştim’e ulaşmak için zorlu bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuk sırasında çeşitli tehlikelerle karşılaşır ve gizemli yaratıklarla mücadele eder.
– **Siduri ve Urşanabi:** Deniz tanrıçası Siduri, Gilgameş’e yolculuğun zorluklarından bahseder. Urşanabi adlı kayıkçı ise Gilgameş’i Utnapiştim’e götürür.
11. Tablet: Tufan Hikayesi ve Ölümsüzlüğün Sırrı
– **Utnapiştim’in Hikayesi:** Gilgameş, Utnapiştim ile karşılaşır ve ölümsüzlüğün sırrını öğrenmek ister. Utnapiştim, Gilgameş’e tufan hikayesini anlatır. Tanrılar, insanları yok etmeye karar verdiklerinde, Ea (Enki) Utnapiştim’i uyarır ve bir gemi yapmasını söyler. Utnapiştim ve ailesi bu gemiyle tufandan kurtulur.
– **Ölümsüzlük Sınavı:** Utnapiştim, Gilgameş’e uyumadan altı gün yedi gece kalmasını söyler. Gilgameş, bu sınavı geçemez. Bunun üzerine Utnapiştim’in karısı, Gilgameş’e gençlik bitkisini hediye eder.
12. Tablet: Dönüş ve Sonuç
– **Gençlik Bitkisi:** Gilgameş, gençlik bitkisini bulur ve Uruk’a dönerken bir yılan bu bitkiyi çalar. Bitkiyi kaybeden Gilgameş, ölümsüzlüğü elde edemez.
– **Gilgameş’in Kabullenişi:** Gilgameş, ölümsüzlüğü elde edemese de insanlığın kaçınılmaz sonunu kabullenir ve Uruk’a geri döner. Şehrin surlarını inceleyerek insanlığa kalıcı bir miras bırakmanın önemini anlar.
Gilgameş Destanı, insanın ölümsüzlük arayışını, dostluk, kahramanlık ve kader temalarını işleyen derin bir eserdir. Gilgameş’in maceraları ve arayışları, insanlığın ortak deneyimlerini ve varoluşsal sorgulamalarını yansıtır.
