Gılgamış destanına ait olan tabletler hangi dönemlerde yazıldı?
Gilgameş Destanı, farklı dönemlerde ve farklı dillerde yazılmış tabletlerden oluşur.
Destanın tam metni, Sümer, Akad ve Babil dillerinde yazılmış çeşitli versiyonları ve parçaları kapsar. İşte destanın ana versiyonlarının tarihleri ve yazıldıkları diller:
Erken Dönem Versiyonları (M.Ö. 2100-1800)
– **Sümer Tabletleri:** Destanın en erken versiyonları, Sümer dilinde yazılmış beş farklı şiirden oluşur. Bu şiirler, M.Ö. 2100-2000 yıllarına tarihlenir ve destanın temel hikayelerini içerir.
– “Gilgameş ve Agga”
– “Gilgameş ve Huwawa” (Humbaba)
– “Gilgameş ve Gök Boğası”
– “Gilgameş ve Yeraltı Dünyası”
– “Gilgameş’in Ölümü”
Eski Babil Versiyonu (M.Ö. 1800-1600)
– **”Babilli Gilgameş” ya da “Eski Babil Versiyonu”:** Bu versiyon, Akad dilinde yazılmıştır ve daha derli toplu bir hikaye sunar. M.Ö. 1800-1600 yıllarına tarihlenir. Bu döneme ait tabletler, destanın önemli bölümlerini içerir, ancak tam bir metin değildir.
Standart Babil Versiyonu (M.Ö. 1300-1000)
– **”Nineveh Metni” veya “Standart Babil Versiyonu”:** Bu versiyon, Asur Kralı Asurbanipal’in Ninova’daki kütüphanesinde bulunan 12 tabletlik en kapsamlı versiyondur. M.Ö. 1300-1000 yıllarına tarihlenir. Bu versiyon, destanın en yaygın bilinen halidir ve “He who saw the Deep” veya “Surpassing all other kings” olarak da bilinir.
– Bu versiyon, Akad dilinde yazılmıştır ve Gilgameş’in ölümsüzlük arayışını detaylı bir şekilde anlatır.
Neo-Asur ve Neo-Babil Dönemleri (M.Ö. 1000-600)
– **Daha Geç Versiyonlar:** M.Ö. 1000-600 yıllarına tarihlenen Neo-Asur ve Neo-Babil dönemlerine ait tabletler de bulunmuştur. Bu tabletler, destanın farklı bölümlerinin yeniden kopyalanmış halleri olabilir ve bazı eklemeler veya değişiklikler içerebilir.
Detaylı Kronoloji ve
– **19. Yüzyıl Keşifleri:** 19. yüzyılda, İngiliz arkeolog Austen Henry Layard tarafından Ninova’da yapılan kazılarda, Asurbanipal’in kütüphanesinde destanın 12 tabletlik tam metni keşfedildi. George Smith, bu tabletleri 1870’lerde tercüme ederek destanın modern dünyaya tanıtılmasını sağladı.
Özet
Gilgameş Destanı, yaklaşık M.Ö. 2100’den başlayarak birkaç yüzyıl boyunca yazılmış ve gelişmiştir. Farklı dönemlerde ve dillerde yazılmış olan bu tabletler, destanın çeşitli versiyonlarını ve detaylarını sunar. Destanın en bilinen ve en kapsamlı versiyonu, M.Ö. 1300-1000 yıllarına tarihlenen Standart Babil Versiyonu’dur.
