GÜRCİSTAN'DAKİ KÜRTLER

GÜRCİSTAN’DAKİ KÜRTLER KİMDİR

Gürcistan, Karadeniz’in doğu kıyısında, Güney Kafkasya’da bulunan bir ülkedir.

Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan’ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır.

Gürcistan büyük kısmı Güney Kafkasya’da yer alırken, ülkenin kimi kısımları da Kuzey Kafkasya’da yer almaktadır. Gürcüler resmî olarak 4. yüzyılda Hristiyanlığı kabul ettiler.

Gürcü Ortodoks Kilisesi erken Gürcü devletlerinin tinsel ve politik birleşmesi üzerinde büyük role sahiptir.

Birleşik Gürcistan Krallığı 12. ve erken 13. yüzyıllarda Kral Kurucu Davit ve Kraliçe Tamar devrinde Altın Çağı’na ulaştı.

Bundan sonrasında krallık geriledi ve Moğollar, Osmanlı İmparatorluğu ve İran hanedanlıkları gibi bölgesel güçlerin hegemonyası altında kalan devletlere bölündü.

18. yüzyılın sonlarında Doğu Gürcistan Kartli-Kaheti Krallığı, Rus İmparatorluğu ile bir ittifak antlaşması imzaladı. Ancak Rus İmparatorluğu, 1801 senesinde Kartli-Kaheti Krallığı’nı ve 1810 senesinde Batı Gürcistan İmereti Krallığı’nı ilhak etti.

Gürcistan, Rus İç Savaşı esnasında 1917’deki Rus Devrimi’nin arkasından kısa bir süre Transkafkasya Federasyonu’nun bir parçası oldu ve sonrasında bağımsız bir cumhuriyet olarak ortaya çıktı.

1921 senesinde Kızıl Ordu Gürcistan’ı işgal etti ve işçilerin ve köylülerin sovyetler hükûmetini kurdu. Sovyet Gürcistan yeni Transkafkasya Federasyonu’na katıldı ve 1922 senesinde Sovyetler Birliği’nin kurucu cumhuriyetlerinden biri oldu.

1936’da Transkafkasya Federasyonu dağıldı ve Gürcistan bir Sovyet Cumhuriyeti olarak ortaya çıktı.

1980’de bir bağımsızlık hareketi başladı ve Nisan 1991’de Gürcistan Sovyetler Birliği’nden ayrıldı. Sonrasında Gürcistan iç karışıklıklar, Abhazya ve Güney Osetya’daki ayrılıkçı hareketler ve ekonomik krizle boğuştu.

Gürcistan 2003 senesindeki Gül Devrimi’nin peşinden NATO ve Avrupa Birliği üyeliğini hedefleyen kuvvetli bir Batı yanlısı dış siyaset izledi, ülkede bir dizi demokratik ve ekonomik reformlar yapıldı.

GÜRCİSTAN’DAKİ KÜRTLER 

Gürcistan’daki Kürtler, büyük bir kesimi I. Dünya Savaşı sırasında Kars ve Ardahan’dan Gürcistan’a göç eden Yezidilerden oluşur.

Diğer kısmı ise daha önce 18. yüzyılda Gürcistan’a yerleşmiş olan Yezîdîlerdir.

Gürcistan’daki yerleşik Kürt nüfusu Türkiye sınırında yaşamaktadır. Gürcistan’a ilk Kürtler 12. yüzyılda III. George döneminde geldi.

Tanınmış Gürcü bilgin Shota Meskhia şunları söylüyor: “Kürtlerin Transkafkasya’ya geç yerleşmesi Gürcü araştırmacıların öne sürdüğü şeklinde 16. yüzyıldan değil, oldukça daha erken, 10. yüzyılın 50’li yıllarından başlıyor.”

Rusya ve İran 1828’de Türkmençay Antlaşması’nı imzalayınca Kürtler Gürcistan’da çalışma fırsatı buldular.

19. yüzyılın 80’li yıllarının ikinci yarısında, Akhalkalaki, Akhaltsikhe ve Borçala ilçelerini içeren Tiflis eyaletinde ortalama 3.000 Kürt yaşıyordu. Koyun yetiştirdiler, hayvancılık, yün, tereyağı, peynir sattılar, tarım ve ticaretle uğraştılar. Sözü edilen Kürtler inanç olarak Müslümandılar.

Tiflis vilayetinin yanı sıra Kutaisi vilayetinin bir parçası olan Acara’da belirtilen dönemde 839 kadar Müslüman Kürt de yaşıyordu Kürtlerin çoğu 1918’de siyasal ve dini zulüm nedeniyle (bilhassa Van ve Kars’tan) Gürcistan’a göç etti.

1918’in sonunda, kalabalık bir kitle Tiflis’e yerleştirilir. Tiflis’te ( Zemela , Didube, Vorontsova, Rustaveli, Sololaki , Meidan, Kharpukhi , vb.), Telavi civarlarındaki Kakheti’nin bir bölümüne yerleştirildiler.

Bazıları Tianeti, Alvani’ye gitmek zorunda kaldı. Tianetian ve Alvanian’daki Kürt Yezidiler bugün çoğunlukla asimile edilmiş durumdadırlar.

Gürcistan’daki Kürtlerin büyük bir kısmı doksanlı yıllarda Avrupa’ya ve SSCB’nin dağılmasıyla bağımsız olan ülkelere yerleşmişlerdir.

Gürcistan Cumhurbaşkanlığı Resmi Sitesi’nde, Yezidiler etnik unsur olarak belirtilmiştir; Gürcistan nüfusuna oranla, Yezidi nüfus oranı %0.4 olarak ifade edilmiştir

Gürcistan’da yaşayan Yezidiler için, başkent Tiflis’e ibadethane inşa edilmiştir.

1939 senesinde gerçekleştirilen nüfus sayımına bakılırsa Gürcistan’da 12,915 Müslüman ve Yezidi Kürt yaşıyordu.

13 bin civarında Kürd’ün ortalama 4,000’ni Mesheti-Cavaheti bölgesinde, 3,000’ni Batum ve Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde, 6,000 kişi ise diğer büyük endüstri merkezlerine yerleşmişti.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in direktifiyle 1944 senesinde Gürcistan’ın Türkiye sınırı boyunca yerleşmiş ortalama 100,000 Müslüman (Ahıska Türkleri, Kürtler ve Müslüman Hemşinliler) nüfusu çoğu zaman Kazakistan, kısmen Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan’a sürülmüşlerdir.

Sürgün edilenlerin ortalama 9,000 kişisini Müslüman Kürtler meydana getirmektedir.

Gürcistan Kürtleri 1920’lerde Latin alfabesini kullanıyorlardı, fakat bugün Kiril alfabesini kullanıyorlar.

1926-2002 yılları arasındaki Yezîdî ve Müslüman Kürtlerin toplam nüfusu şöyledir:

Yıl        Nüfus

1926 – 10,217

1939  – 12,915

1959 – 16,212

1970 – 20,690

1979 – 25,688

1989 – 33,331

2002 – 20,843

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!

AYRICA BAKIN

Sinan Erkoç Kimdir Hayatı

Müzisyen ve şarkıcı Sinan Erkoç, 12 Ekim 1957 tarihinde İstanbul’un Fatih ilçesinde dünyaya geldi. Müzisyen …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!