Hakkâri; güneyde Musul, kuzeyde Van Gölü kıyıları; batıda Cizre ve doğuda Urmiye Gölü’ne kadar olan dağlık bölgeyi kapsamaktaydı.
Günümüzde Hakkâri tarihi coğrafyasının bir kısmı; Türkiye’de Van ve Şırnak illeri, İran’da Garbı Azerbaycan ve Irak’da Duhok illeri sınırları içerisinde kalmıştır.
Hakkâri’nin sarp ve zorlu bir coğrafyaya sahip olması, tarih boyunca çeşitli imparatorluk ve devletler tarafından yönetim altına alınmasını zorlaştırdığı gibi bağımlılığının da çok yüzeysel kalmasını sağlamıştır.
Coğrafyanın bu etkisinden dolayı bölge halkı sosyopolitik olarak aşiretler halinde örgütlenmiştir.
Yüzölçümü bakımından Türkiye’nin kırk sekizinci büyük ilidir.
Güneyinde Irak, batısında Şırnak, kuzeyinde Van, doğusunda ise İran vardır.
Hakkâri ili nüfusu: 280.514’tür. (2020 sonu). İlin yüzölçümü 7.095 km2dir. İlde km2ye 40 kişi düşmektedir.
5 ilçe, 8 belediye, bu belediyelerde 56 mahalle, ayrıca 125 köy bulunmaktadır.
Hakkâri bölgesinin ilk merkezi İmadiye (Duhok’un ilçesi) olarak da bilinen Aşeb kalesidir.
Daha sonra ise Culemerg, bölgenin merkezi olmuştur.
Hakkâri ismi geniş bir bölge için, Culemerg ise bu bölgenin merkezi olan şimdiki Hakkâri kent merkezi için kullanılmıştır.
Sırasıyla Hurri ve Urartu krallıklarının parçası olan Hakkâri, Pers İmparatorluğu’nun egemenliğinden sonra Arap egemenliğine geçmiştir.
Daha sonra Selçuklu Hanedanının kontrolüne giren kent, 1536 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır.
Coğrafi konumu sayesinde pek çok millete ev sahipliği yapan Hakkâri, 1662 tarihinde Katolik mezhebini benimsemeyen Asuriler Diyarbakır metropoliti XIII. Mar Şimun Denha önderliğinde yeniden örgütlenerek Hakkâri’nin Kodşanis/Koçanis (hâlen Konak) köyünü patriklik merkezi olarak benimsemişlerdir.
Nasturi patrikleri 1918 yılına kadar bu köyde ikamet etmişlerdir.
Geçim kaynaklarının başında sınır ticareti ve hayvancılık gelir.
Son yıllarda gerek özel sektör ve devletin istihdam teşvikleriyle Hakkâri ve ilçelerinde istihdamda canlanma sağlansa da yeterli düzeyde değildir. Sınır ticareti Irak ve İran’a açılan sınır kapıları ile yapılmaktadır.
Hakkâri il sınırları çok çetin ve zorlu coğrafi koşullara sahiptir. Yüz ölçümünün çok büyük bir kısmı dağlık alandır.
Bölgede Yüksekova ilçe merkezi dışında düzlük alan bulunmamaktadır.
Dağların yükseltisi birçok yerde 3.000 metreyi geçebilmektedir. Ülkenin en yüksek ikinci noktası olan Cilo Dağı, Hakkâri il sınırları içerisindedir.
Yüksek rakım ve zorlu coğrafi koşullar, Hakkâri iklimini elverişsiz bir konuma getirmiş bulunmaktadır.
Yazları sıcak ve kurak, kışları çok soğuk ve yağışlıdır.
2019 Türkiye yerel seçimleri sonunda Hakkâri Belediye Başkanlığını kazanan Cihan Karaman (HDP), 18 Ekim 2019 tarihinde görevden alınmış, yerine Hakkâri Valisi İdris AKBIYIK kayyum olarak atanmıştır.
Ayrıca Yüksekova’nın HDP’li belediye başkanı da seçildikten sonra İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınmış, yerine ilçe kaymakamı kayyum atanmıştır.
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Hakkâri İl Genel Meclisi üye sayısı, 7 AK PARTİ, 9 HDP ve 1 Bağımsız olmak üzere 17’dir.
Hakkâri ili nüfusu: 278,218’dir. Bu nüfusun % 63,2′ si şehirlerde yaşamaktadır (2021 sonu).
İlin yüzölçümü 7.095 km2’dir. İlde km2’ye 39 kişi düşmektedir.
Değerli okurlarımız eksik ve yanlış bilgileri bize bu email’den iletebilirsiniz: bernamegeh@gmail.com
HAKKARİ AŞİRETLERİ LİSTESİ
Ertuşîler, Mendkan ve Hacîmendan adında iki kola ayrılmış olan 14 aşiretten oluşmuştur.
Hacîmendan kolu:
-Alan
-Êzdînan
-Xelîlan
-Xawiştan
-Mamedpîran
Mendkan kolu:
-Şîdan
-Şerefan
-Gewdan
-Mamxuran
-Jirkî
-Qeşûrî
-Hacan
-Mamedan
-Zêdik
Pinyanişîler kolu:
-Masiroîler ve
-Xaşkanîler
-Çelîler
-Kevijîler
-Pirxulkîler
-Malbubîler
-Zeydanlar
-Bilêcanîler
Diğer Aşiretler:
-Goyîler
-Elkîler
-Oremarîler
-Dostkîler
-Herkîler
-Diri
-Gerdî
-Rêkanî
-Nêrweyî
-Berwarî
-Sindî
-Giravîler
-Hellacî
Nasturi Aşiretleri:
-Tîyarîler
-Tuxûbîler
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
