18 Mart 1908 yılında Ezidi bir ailenin ferdi olarak o dönem Rus İmparatorluğu toprağı olan Kars Oblastı’ın Yemençayır köyünde dünyaya geldi.
1878 yılında Kars’ta yaşamını sürdüren ailesi Birinci Dünya Savaşı ile Türk ve Sovyet işgalleri sırasında Ermenistan’a kaçarak Elegez köyüne yerleşti.
Daha sonra tüm ailesini (bir erkek kardeş hariç) hastalık ve katliamlar nedeniyle kaybetti.
1919 yılında Alexandropol’deki Amerikan yetimhanesine yerleştirildi.
1926’da Ermenistan’ın Leninakan kentindeki yetimhaneye nakledildi.
1929-30 yıllarında Qundexsaz ve Elegez köylerinde öğretmenlik yaptı.
1930 yılında Kürtçe Riya Teze gazetesinin kültür bölümünün başkanlığını yaptı.
Erivan Radyosu’nun Kürtçe bölümünde haber spikeri olarak çalıştı.
1933 senesinde Ermenistan Yazarlar Birliği’ne üye oldu.
Daha sonra Sovyet Yazarlar Kongresi’ne katıldı.
18 Mart 1937 yılında muhaliflere yönelik gerçekleştirilen Büyük Temizlik kapsamında casusluk, milliyetçilik, karşı-devrimcilik iddialarıyla suçlandı ve tutuklanarak cezaevine atıldı.
Bir sene sonra Ermeni entelektüellerinin kendisi lehine düzenledikleri kampanyalar sayesinde özgür bırakıldı ve istinad edilen suçlardan azledildi.
Fakat yinede eski işlerinde çalışmasına izin verilmedi, Aleksander Fadeyev’in yardımları sayesinde kitaplarını yazmaya devam etti.
1940 senesinde “Kürt folkloru” üzerine felsefe doktorasını tamamladı.
1941 senesinde Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti hükümeti, almış olduğu 909 sayılı kararla Şemo-Marogulov alfabesini iptal ederek Kiril alfabesini kullanma kararı aldı.
Latin alfabesi harflerinden oluşan Kürt alfabesini Sovyet Hükümetinin isteğiyle Kiril alfabesine dönüştürdü.
1946 senesinde çalışmalarını tamamlayarak Kürtçe Kiril alfabesini hazır hale getirdi.
Kürtçe eğitim ve öğretim Ermenistan SSC’de, Gürcistan SSC’de ve birkaç Orta Asya sovyet cumhuriyetlerinde bu hazırlanan alfabe ile yapıldı.
Ortaya çıkan yeni alfabe gazeteler, kitaplar ve ders materyallerinde kullanıldı.
1959 senesinde Ermenistan Bilimler Akademisi’nin Doğu Bilimleri bölümünde çalışmaya başladı.
8 sene Kürdoloji bölümünün başkanlığını yaptı.
1968 ve 1974 yılları arasında Kürt edebiyatı ve Kürtçe üzerine Erivan Üniversitesi’nde dersler verdi.
Eğitim kurumlarında okutulmak üzere 33 ders kitabı hazırladı.
Folklor ve edebiyat üstüne 15 kitap kaleme aldı.
19 çeviri ve pedagojide 7 kitap olmak üzere birçok eser kaleme aldı ve tercüme etti.
Heciyê Cindî 1 Mayıs 1990 tarihinde vafat etti.
Eserleri:
-Kolxozvanê derbdar, elifba, bona mezina (1933)
-Ktêba zmanê kurmancî, bona koma sisya (1933)
-Nvîsarkarê kurmanca, efrandina duya (1934)
-Kitêba zimanê kurmancî, bona dersxana sisya (1935)
-Kitêba zimanê kurmancî, bona dersxana şeşa (1935)
-Folklora kurmanca (tevî Emînê Evdal, 1936)
-Kilamên kurdî yên gelerî (tevî kompozîtor Karo Zakaryan, 1936)
-Hikyatên kurdî yên gelerî (1940, bi ermenkî)
-Ker û Kulikê Silêmanê Silîvî (lêkolîn û têkst, 1941, bi kurdî û ermenkî)
-Folklora Kurdî (1947, bi ermenkî),
-Şaxên êposa Koroxliyê kurdi (lêkolîn û têkst, 1953, bi ermenkî)
-Memê û Zînê (lêkolîn û têkst, 1956, bi ermenkî)
-Folkilora kurdî (1957),
-Beyt-serhatiyê kurdi (1962, bi wergera ser rûsî ya bi destî nivîskar û zanyarên cuda-cuda, bi amadakirin û pêşgotina Heciyê Cindî, Moskova),
-Kilamê cimeta kurdaye lîrîkiyê (1975)
-Şaxên êposa “Rostemê Zalê kurdi” (tekst û lêkolîn, cilda 1ê, 1977),
-Şeş cildên “Hikyatên cimeta kurda”,
-Ûsiv û Zelîxe (lêkolîn û tekst, 2003),
-Dimdim, lêkolîn û têkst (Yêrêvan, sala 2005 û Êrbîl, sala 2007),
-Şaxên êposa “Rostemê zale kurdî”,(cilda nû, ya 2-a, Duhok, sala 2006) û hwd
-Folklora Kurmanca, 2008, Weşanên Avesta.
Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com