İlk Kürt sahabe Zozan‘dan sonra müslüman olan bir diğer sahabede Kürt olan Caban el-Kurdi’dir. Caban, İslami dönemin Bazen bölgesine atanan ilk valilerinden biridir.
Zozan sahabe olan ilk Kürt kadındır. Caban el Kurdi sahabe olan ilk Kürt erkektir.
Çok saygın bir Arap tarihçi ve tefsir yazarı olan Alusi, İbn Hâcer el-Askalanî‘nin “El İsabe fi Temyizi’s Sahabe” adlı eserine dayandırarak, “Ruhu’l Meani” adlı tefsir kitabında Caban el-Kurdi’den bahsederken Caban el-Kurdi’nin Hz. Muhammed’den bazı hadisler aktardığını yazmıştır.
1802–54 yılları arasında yaşamış olan Iraklı İslam bilgini Ebû Senâ Şihabeddîn Mahmud el- Alusî , “Tefsîr’ul- Rûh’ul- Meanî” adlı eserini ölümünden 4 yıl önce, 1850 yılında tamamlamıştır.
“El- İsabe fî Temyîz el- Sahabe” adlı eser, Mısırlı hadis bilgini İbn-i Hacer tarafından 15. yy başında kaleme alınmıştır.
Kürt Sahabeler tarafından bildirilen hadisler daha çok evlilik, nikâh ve benzeri konularla ilgilidir.
Hz. Peygamberin en çok bilinen hadisi şerifinin Caban el-Kurdi tarafından nakledildiği söylenir:
“Sizlere iki ağır emanet bırakıyorum, onlara sımsıkı sarılın: Biri Kûr’ân-ı Kerîm, öbürü de benim Ehl-i Beyt’im. Bu ikisi asla birbirinden ayrılmaz ve havzada birlikte bana gelirler.”
Tirmizî bu hadisi Cabir bin Abdullâh’tan, o da Caban el- Kurdî’den nakletmiştir.
Caban el-Kurdi’nin birde müslüman olan Maymun el-Kurdi adında bir oğlu vardır. Ebû Senâ Şihabeddîn Mahmud el- Alusi, “Tefsîr’ul- Rûh’ul- Meanî” adlı eserinde Caban el- Kurdî’nin oğlundan bahsederek, Meymun el- Kurdî’nin künyesinin “Ebû Buseyr” olduğunu kaydetmektedir.
Helekî Hâfız Nureddîn el- Heysemî, “Mecmâ’uz- Zewaîd” adlı kitabında, Suriyeli hadis bilgini Süleyman el- Taberanî’nin “El- Mucem’ul- Ewsat” adlı eserinden aktardığına göre, sahabeden Ebû Halde şöyle nakletmiştir:
“Bir gün Meymun el- Kurdî ile birlikte Malik bin Dinar’ın yanında idik. Malik bin Dinar ona dedi ki: (Meymun el-Kurdî’yi kastederek), ‘Şeyh neden babasından birşey anlatmıyor?’ diye sordu. Sonra kendisine dönerek, ‘Biliyorsun, senin baban Hz. Peygamber’in arkadaşıydı, O’ndan hadis duymuş bir kimseydi.’ Meymun el- Kurdî cevap olarak şöyle dedi: ‘Babam, birşey fazla veya eksik söyleyecek korkusuyla bize Hz. Peygamber’den pek fazla birşey anlatmaz ve Resûlullâh’tan ‘Kim bilerek yalan yere bana bir söz uydurursa, cehennemdeki yerini hazırlasın’ hadisini işittiğini, bunun için hadis rivayet etmekten çekindiğini söylerdi.”
Tabiînden gelen rivayetlerden çok etkilen ve Malik bin Dinar’la çok sohbet eden Meymun da tıpkı babası gibi zahid ve salih bir kişiydi. İmam Zehebi onun hakkında şöyle rivayet etmiştir:
“İyi âlimleri tanıdı/bildi. Tabiînin güvenilir sayılanları arasındadır. Mushaf yazanların tanınmışlarındandı.”
Malik bin Dinar her zaman, Meymun el-Kurdî’yi “Şeyh (hoca)” olarak nitelendirirdi.
1880 – 1948 yılları arasında yaşamış olan Muhammed Emin Zeki Bey de “Kürt ve Kürdistan Ünlüleri” adlı kitabında Caban El- Kurdî ve oğlu Meymun el- Kurdî’den bahsetmiştir.
KAYNAKLAR:
-Dr Daham İbrahim El Hesinyani, Sahabi Caban el-Kürdî & TABİÎ Meymun bin Caban (radıyallahuanhüma) Hayat Hikayeleri, Çeviri: Ahmet Varol, Asalet Yayınları.
-İbrahim Sediyani, Kürt Sahbeler.
– Mehmed Emin Zeki Bey, Kürd ve Kürdistan Ünlüleri, Çev: M. Baban-M. Yağmur-S. Kutlay, Öz-ge Yayınları.
-Muhammed bin Süleyman el- Rudanî, Cem’ul- Fewaîd, çeviren: Naim Erdoğan, cilt 4, Ocak Yayıncılık, İstanbul.
-Bekir Biçer, İslam Tarihi Kitaplarında Kürtler Hakkındaki Rivayetler ,7 ve 12. Yüzyıl Arası.
BERNAMEGEH
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
