Taş alet , en genel anlamda, kısmen veya tamamen taştan yapılmış herhangi bir alettir. Taş aletlere bağımlı toplumlar ve kültürler günümüzde hala mevcut olsa da, taş aletlerin çoğu , nesli tükenmiş tarih öncesi (özellikle Taş Devri ) kültürlerle ilişkilidir .
Arkeologlar genellikle bu tür tarih öncesi toplumları inceler ve taş aletlerin incelenmesine litik analiz adını verirler . Etnoarkeoloji, taş alet kullanımı ve üretiminin anlaşılmasını ve kültürel sonuçlarını ilerletmek amacıyla değerli bir araştırma alanı olmuştur.
Taş, tarih boyunca ok uçları, mızrak uçları, el baltaları ve çakmaklar da dahil olmak üzere çok çeşitli farklı aletlerin
yapımında kullanılmıştır . Taş aletler sürtme taşından ya da yontulmuş taştan yapılabilir ; ikincisi çakmaktaşı bir
yontucu tarafından şekillendirilir .
Yontma taş aletler, çört veya çakmaktaşı , radyolarit , kalsedon , obsidiyen , bazalt ve kuvarsit gibi kriptokristalin
malzemelerden, litik indirgeme olarak bilinen bir işlemle yapılır . İndirgemenin basit bir şekli, bir çekiç taşı veya
benzeri bir sert çekiç imalatçısı kullanarak malzemenin çekirdeğinden (çekirdeğinden) taş pullarına vurmaktır .
Azaltma stratejisinin amacı pul üretmekse, kalan litik çekirdek kullanılamayacak kadar küçük hale geldiğinde atılabilir. Bununla birlikte, bazı stratejilerde, bir çakmaktaşı kesici, çekirdeği kaba tek yüzeyli veya iki yüzeyli bir ön forma indirir; bu , yumuşak çekiç pullama teknikleri kullanılarak veya kenarların basınçla pullanmasıyla daha da azaltılır .
Daha karmaşık indirgeme biçimleri arasında, daha sonra kazıyıcılar , bıçaklar , oraklar ve mikrolitler gibi çeşitli
aletlere dönüştürülebilen yüksek derecede standartlaştırılmış bıçakların üretimi yer alır . Genel anlamda, yontulmuş taş aletler, metal kullanmayan tüm toplumlarda neredeyse her yerde bulunur; çünkü bunlar kolayca üretilir, alet taşı genellikle bol miktarda bulunur ve taşınması ve keskinleştirilmesi kolaydır.
Taş Aletlerin Evrimi
Arkeologlar taş aletleri, ayırt edici teknolojik veya morfolojik özellikleri paylaşan endüstrilere kompleksler veya
tekno-kompleksler olarak da bilinir ve sınıflandırırlar.
1969’da Dünya Tarih Öncesi kitabının 2. baskısında Grahame Clark , “baskın taş teknolojileri”nin Mod 1’den Mod 5’e kadar sabit bir sırayla meydana geldiği çakmaktaşı yontma işleminin evrimsel bir ilerleyişini önerdi. Bunlara göreceli tarihler atadı: Mod 1 ve 2, Alt Paleolitik Çağ’a , 3 Orta Paleolitik Çağ’a , 4 Üst Paleolitik Çağ’a ve 5 Mezolitik Çağ’a aittir ; ancak bu Modların dışında başka taş teknolojileri de mevcuttur . Her bölgenin Modların ardışıklığı için kendi zaman çizelgesi vardı: örneğin, Mod 1, Afrika’da Mod 2 ile değiştirildikten çok sonra Avrupa’da kullanılıyordu.
Clark’ın planı arkeoloji topluluğu tarafından coşkuyla kabul edildi. Avantajlarından biri terminolojinin basitliğiydi;
örneğin Mod 1 / Mod 2 Geçişi. Geçişler şu anda büyük ilgi görüyor. Sonuç olarak, literatürde Paleolitik dönemde
kullanılan taş aletler , her biri farklı bir karmaşıklık biçimini ifade eden ve çoğu durumda kaba bir kronolojik sırayı
izleyen dört “mod”a bölünmüştür .
Kenya’da bulunan taş aletler
Kenya’daki Turkana Gölü yakınındaki Lomekwi arkeoloji sahasında 2011’den 2014’e kadar bulunan taş aletlerin 3,3 milyon yıllık olduğu ve Homo cinsinden yaklaşık bir milyon yıl öncesine tarihlendiği belirtiliyor.
Bilinen en eski Homo fosili, 3,3 milyon yıllık taş aletlere kıyasla yaklaşık 2,4-2,3 milyon yaşındadır. Taş aletler , en
eski taş aletlerin tarihiyle aynı dönemde Doğu Afrika’da yaşayan ve henüz kimliği belirlenemeyen bir tür olan, en iyi
fosil örneği Lucy olan Australopithecus afarensis türü ya da Kenyanthropus platyops tarafından yapılmış olabilir .
1999’da keşfedilen 3,2 ila 3,5 milyon yıllık Pliyosen hominin fosili.
Aletlerin tarihlendirilmesi, aletlerin bulunduğu volkanik kül katmanlarının tarihlendirilmesi ve manyetik imzanın
(manyetik kutupların ters dönmesi nedeniyle kuzeyi veya güneyi işaret eden) tarihlenmesiyle gerçekleştirilmiştir.
Etiyopya’da bulunan taş aletler
Etiyopya’nın Dikika kentinde , yaklaşık 3,3 milyon yıl önce yaşamış genç Australopithecus afarensis kızı Selam’ın
kalıntılarının yakınında (200 metre) taş aletler kullanılarak yapılmış yivli, kesilmiş ve kırık hayvan kemiği fosilleri
bulundu.
