İtalya Cumhuriyeti, Güney Avrupa’da, İtalya Yarımadası üzerinde yer alan bir ülkedir. Akdeniz’in en büyük iki adası Sicilya ve Sardinya da İtalyan toprakları içindedir. Yüzölçümü 301.340 km2 olan ülkenin kuzeyde Alpler bölgesinde Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya’yla kara sınırı vardır. Bağımsız iki Avrupa ülkesi olan Vatikan ve San Marino da İtalya’nın yarımadadaki toprakları içine sıkışmış anklav (bir başka ülkeyle tümüyle kuşatılmış) ülkelerdir.
19. yüzyıl ortalarında yükselen İtalyan milliyetçiliği ve bağımsızlık çağrıları bir devrim dönemi başlattı. Yüzyıllar süren yabancı hakimiyeti ve bölünmüşlüğün ardından İtalyan devletleri 1861’de birleşti ve İtalya Krallığı kuruldu.
1922’de ülke faşist diktatörlük yönetimi altına girdi. Günümüzde İtalya, parlamenter demokrasi ile yönetilmekte olan üniter bir cumhuriyettir ve ülkelerin kişi başına nominal gayrisafi yurt içi hasıla sıralamasında yirminci, insanî gelişme endeksi sıralamasında yirminci, yaşam kalitesi endeksinde sekizinci sırada yer alan gelişmiş bir ülkedir.
İtalya’nın Kürtlere ilgisi Osmanlıda döneminde başlar. İtalyan Maurizio Garzoni Kürdoloji alanında kapsamlı çalışması “Kürt Dili Grameri ve Sözlüğü” eserini 1787’de yayınlar.. Bu eserde yaklaşık 4.600 kelime yer almaktadır.
Maurizio Garzoni 1762’de Musul’a yerleşti ve 1788’e kadar orada yaşadı. Musul’da bulunan Domenico Lanza (1718-1782), Maurizio Garzoni (1734-1804) ve Giuseppe Campanile (1762-1835) gibi rahipler, Kürt toplumunun dilini, sosyal, politik ve ekonomik yapısını incelemişlerdir. Maurizio Garzoni ilk Kürtçe gramer kitabı olan “Grammatica e vocabolario della lingua kurda composti dal” (Kürtçe Dil bilgisi ve Kelime Hazinesi) 1787 yılında Roma’da yayınladı.
R.P. Giuseppe Campanile (1762-1835), 12 yıl boyunca Kürtler içerisinde bulunmuş ve 1818 yılında Napoli’de (İtalya) “Storia della Regione del Kurdistan (Kürdistan Mirlikleri Tarihi)” adıyla İtalyanca kaleme aldığı eserinde, Mezopotamya ve Pers sınırları içerisinde bulunan ‘Kürdistan ya da Kürtlerin ülkesi’nde, Osmanlı İmparatorluğundan bağımsız olan Bitlis, Hakkarî/Şembo, Botan, Behdinan, Soran, Baba, Qelaçolan mirliklerinin tarihinden bahsetmiştir.
1802’de papanın görevlisi olarak Kurdistan’a gönderilen Peder M. Guiseppe Campani’nin, 1818 yılında Napoli italya’da Kurdistan “E dele sette religione ivi esistenti” adlı eseri yayınlanır. Bu eserinde Campani Kurdistan’ın mirlikleri ile din ve mezheplerini anlatır.
William Heude, 1817 tarihli “A Voyage up the Persian Gulf” isimli kitabında bulunan Silêmaniye’nin fotoğrafının altına ‘Capital of Kurdistan (Kürdistan’ın Başkenti)’ yazmıştır.
İtalyan araştırmacı, asker ve hukukçu Alessandro De Bianchi 1863 yılında İtalya’da yayımlanan araştırmasında Kürt kültürü, tarihi, gelenekleri ve dini inançlarından söz etmektedir.
Gaspard Drouville, 1825 tarihli “Voyage en Perse fait en 1812 et 1813 (Vol:2, Paris)” eserinde ‘Kurdistan’ kavramını ‘İran ve Osmanlı’da yaşayan Kürtleri’, ‘Kordestan’ ifadesiyle de 19. yüzyılda Kirmanşah ve Kürdistan’da valilik yapmakta olan ‘Ali Mîrza Hukûmeti’ni kast ederek kullanmıştır.
İtalyan Kürdolog Mirella Galetti, 1978 yılında yayınladığı “Curid e Kurdistan in opere italiana del XIII-XIX secolo (Oriente Moderno, LVIII, 11, Rome, pp:563-596. Arapça: The Journal of the Iraq Academy Kurdish Corporation, V:8, 1981, pp:225-300. Kürtçe: Çarçira, 2/1986, ss:29-32,45. İngilizce: Journal of Kurdish Studies, V:11, 1995, pp:97-112)”makalesinde Ksenefon’dan (Xenophon) başlayarak 19. yüzyıla kadar Domenico LANZA (1718-1782), Vincenzo SAPELLANI (1734-1809) ve Agostın MARCHI’nın (1805-1875) yazma; Marco POLO (1254-1324), Ricoldro da MANTECROCE (1242-1320), Giosaphat BARBARO (1413-1494), Marıno SANUDIL GIOVANE (1466-1536), Pıtro DELLA VALLE (1586-1652), Maurıze GARZONI (1734-1804), Gıuseppe CAMPANILE (1762-1835), Rampoldi (1761-1836), Cristina TRİVULİZO (1808-1871), Gartano SOLANELLİ (19.yy) ve Alecssandro de BIANCHI’nın (ö.1896) basma eserlerinden hareketle İtalyanca kaynaklarda Kürtlere nasıl yer verildiğini özetçe dile getirmiştir.
İtalyan gazeteci ve Kurdolog Mirella Galetti’de “13. ve 19. Yüzyıl İtalyan Kaynaklarında Kürtler ve Kürdistan” araştırmasında yedi yüz yıl boyunca Kürtlere ilişkin yayımlanmış eserleri irdelemektedir.
BERNAMEGEH
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
