Jean-Paul Charles Aymard Sartre (21 Haziran 1905 – 15 Nisan 1980), Fransız filozof, yazar ve oyun yazarı.
Varoluşçuluğun en önemli temsilcilerinden biri olan Sartre, “varoluş, özden önce gelir” sloganıyla tanınır.
Sartre, 21 Haziran 1905’te Paris’te doğdu. Babası Jean-Baptiste Sartre, Fransız ordusunda bir subay, annesi Anne-Marie Schweitzer ise Nobel Ödüllü Alman teolog Albert Schweitzer’in kuzenidir.
Sartre, 1929 yılında École Normale Supérieure’den mezun oldu ve felsefe öğretmeni olarak çalışmaya başladı.
Sartre, 1938 yılında ilk romanı “Bulantı”yı yayınladı.
Bu roman, Sartre’ın varoluşçu felsefesini en iyi anlatan eserlerinden biridir. Sartre, 1940 yılında “Hayvanlar ve İnsanlar” adlı eserini yayınladı.
Bu eserde, Sartre, insanlığın hayvanlardan farkının ne olduğunu ve insanın özgürlüğünün sınırlarını tartıştı.
Sartre, 1943 yılında “Varoluşçuluk ve Hümanizm” adlı eserini yayınladı. Bu eserde, Sartre, varoluşçu felsefenin temellerini açıkladı. Sartre, varoluşçuluğun, insanın özgür olduğunu ve kendi hayatını kendi seçtiğini savundu.
Sartre, 1945 yılında, Simone de Beauvoir ile birlikte “Les Temps Modernes” adlı dergiyi kurdu. Bu dergi, Sartre’ın varoluşçu fikirlerinin yayılmasına önemli katkıda bulundu.
Sartre, 1950’li yıllarda, aktif bir politikacı oldu. Cezayir’deki bağımsızlık savaşını destekledi ve Fransız Komünist Partisi’ne üye oldu.
Sartre, 1964 yılında, Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü, ancak bu ödülü reddetti.
Sartre, 15 Nisan 1980’de Paris’te öldü. Ölümü, dünya çapında büyük bir yankı uyandırdı.
Sartre, 20. yüzyılın en önemli filozoflarından biridir. Varoluşçu felsefesinin, dünyayı anlamamıza ve kendimizi anlamamıza önemli katkıları olmuştur. Sartre’ın eserleri, bugün de okunmakta ve tartışılmaktadır.
Jean-Paul Sartre’ın en önemli eserleri şunlardır:
- Bulantı (1938)
- Hayvanlar ve İnsanlar (1940)
- Varoluşçuluk ve Hümanizm (1943)
- Gizlilik (1942)
- Ölülere Saygılı Davranmak (1943)
- Yabancı (1942)
- Kumdaki Kaleler (1954)
- Yüz (1945)
- Oyunlar (1947)
- Tiyatro (1964)
- Edebiyat Nedir? (1947)
- Diyalektik Aklın Eleştirisi (1960)
- Varoluşçuluk ve Marksizm (1967)
- Sözcükler (1964)
Bu eserler, Sartre’ın varoluşçu felsefesinin temellerini oluşturmaktadır. Sartre, varoluşçuluğun, insanın özgür olduğunu ve kendi hayatını kendi seçtiğini savunur.
İnsanın, kendi varoluşunun sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini ve başkalarının özgürlüğünü de koruması gerektiğini savunur.
Sartre’ın eserleri, dünyayı anlamamıza ve kendimizi anlamamıza önemli katkılar sağlamıştır. Eserleri, bugün de okunmakta ve tartışılmaktadır.