Bede’ye göre, 5. yüzyılda Büyük Britanya’yı işgal eden Anglus ile Saksonlara katıldılar.
Kent ile Wight Adası çevresine yerleşmişlerdir.
Jylland’dan gelmiş olmaları muhtemeldir.
Jütler ya da diğer bilinen adlarıyla luti veya Iutæ’ler İskandinavya’da yaşamış antik bir Germen halktır.
Bede’ye göre, Jütler, İskandinavya’da Saksonlar ve Angıllar ile beraber yaşamış Demir Çağındaki en güçlü üç Germen kavmin arasında yer alıyordu..
Jütlerin, Jutland Yarımadası’ndan ve Kuzey Frisya kıyılarının bir bölümünden geldikleri düşünülmektedir.
Jutland Yarımadası, günümüzde Danimarka ana karasından ve Almanya’daki Güney Schleswig Bölgesinden meydana gelmektedir. Kuzey Frisya Almanya’nın da bir parçasıdır.
Jütler, Kavimler Göçü esnasında MS 4. yy’ın sonlarında, Britanya’ya dönük yapılan istilalarda diğer Germen kavimlerine destek vermiştirler.
Jütler halkının ana vatanını ele alan tarihçiler arasında fikir ayrılıkları da bulunmaktadır.
Bede, Jütlerin vatanını, Jutland Yarımadası’nın kuzey kesimini işaret ederek Saksonlara göre Angıllar’ın topraklarının diğer tarafı olarak belirtir.
Tacitus ise, Jutland’ın kuzeyinde yaşayan Eudoses isimli bir kavimden söz eder ve bu kavim daha sonraları ”Iutae” kavmine dönüşmüş olabilir şeklinde bir sav ileri sürer.
Jütler ayrıca Beowulf efsanesinin Finnesburg bölümünde yer alan 1068 ve 1159 numaralı mısralarda, Dan’lar ile Frisya’da savaşan Eotenas adı verilen kavimle de özdeşleştirilmişlerdir.
Bazı tarihçilere göre Eotenalar ismi İskandinav mitolojisinde yer alan devlere verilen Jöton isminden gelirken, bazı tarihçilere göre de isimlerinin ”düşmanlarını tanıyan” anlamına gelmektedir.
Bede’nin görüşlerine karşı gelen kimi tarihçiler Jütleri, 536 yılında Saksonlar ve Franklarla ilişkiler içinde bulunan Eusii adlı kavimle ilişkilendirmektedirler.
Eusiiler, muhtemelen Euthiones diye adlandırılan ve Saksonlarla ilişkili olan, kimliği bilinmeyen bir kabileyle aynı kişiler olabilirler.
Euthiones kavminin, şair Venantius Fortunatus tarafından kaleme alınan bir şiirde, Frankların kralı I. Chilperic’in egemenliğinde bulunan kavimlerden biri olduğundan söz edilir.
Bu tanım, zaman içerisinde Avrupa anakarasındaki Frank ülkesinin karşısındaki Kent Bölgesinde yaşayan Jütlerin tarifiyle örtüşmektedir.
Jütlerin, Saksonların güneyindeki Rhineland veya Frisya bölgesinde yaşamış olmaları olasılığı daha sonraları bölgeden göç ettikleri realitesini değiştirmemektedir.
Oxford İnglizce Sözlüğü tarafından kabul edilen “Jutish hipotezi” olarak bilinen bir diğer teoriye göre ise, Jütler’in Güney İsveçte yaşayan komşuları Geatlar veya Gutlar ile ilişkili olduklarını iddia eder.
Bu eserde Büyük Alfred’in, annesi Osburga aracılığıyla, Wight Adasındaki Wihtwara’da hüküm süren Jüt Krallığını yöneten hanedanla ilişkisi olduğunu kanıksadığını iddia eden bir bölüm bulunmaktadır.
Güney İngiltere’de Jütler, kimi Angıllar, Saksonlar ve Frisyalılarla beraber Kuzey Denizi’ni geçerek 4. yüzyılın sonlarından itibaren Büyük Britanya’yı istila etmişlerdir, ve orada yaşayan yerli halkları yerinden oynatmışlardır.
Ayrıca bölgede kalan yerli halkı asimile etmişler ya da topyekûn yok etmişlerdir.
Bede’ye göre, Jütlerin yerleştikleri yerler şunlardır:
Jütiler, Hampshire olarak adlandırılan bölgede, bazı krallıklar da kurmuşlardır.
6. yüzyılda Sussex’in Hastings bölgesine yerleşen Haestingas halkının da Jüt kökenli olabileceği iddiaları vardır.
Kent bölgesideki Jütlerin bölgeye ettikleri tesirlerin tespit edilmesi kolay olmakla beraber, Jütlerin Hampshire ve Wight Adasındaki izleri yok oldu.
Muhtemelen geride bıraktıkları küçük izlerinde bölgeyi çevreleyen Saksonlar tarafından asimile edildiği düşünülmektedir.
Yakın dönemde yeni araştırmalar yapan bilim insanı Robin Bush; Hampshire ve Wight Adasının da Jütlerin Batı Saksonlar tarafından yapılan etnik temizliğin kurbanı olduğunu savunmaktadır.
Bede bu olayın açıkça 686 yılında olduğunu belirtmektedir.
Kent bölgesinde elde edilen bulgulara göre, bölgede var olmuş olan Jüt kültürü üzerinde de Angıllara veya Saksonlara nispeten Roma, Frank ve Hristiyan kültürlerinin tesiri bulunmaktadır.
Cenazelerde ölünün bedeninin yakılması gibi Pagan kökenli inançlarını bırakmışlardır.
Mezarlarında yapılan kazılarda tespit edilen mücevherlerin kıta Avrupası’nda var olan Ren Stilleri’ne sahip olması Jütlerin Avrupa kültürlerinden etkilendiğinin bir göstergesidir.
Hatta komşuları olan Franklarla ticaret yaptıklarını da göstermektedir.
Quoit Broş Stili 5. yüzyıldan itibaren Jütlere ait olan bir stil olarak görülmüştür.
Kaynaklar:
1-Campbell, James; John, John; Wormald, Patrick (1991). Campbell, James (ed.). The Anglo-Saxons. London.
2-Collingwood, Robin George; Myers, John Nowell Linton (1956). Roman Britain and the English Settlements. Oxford Clarendon press.
3-Esmonde Cleary, A. S. (1990). The ending of Roman Britain. London: Routledge.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
