Kasım Cemilpaşa Kimdir

        Celâl Temel

       Kasım Cemilpaşa (1874-1928)

        Diyarbakır’da doğdu. Cemil Paşa’nın üçüncü büyük oğludur, Ekrem’in babasıdır. Öğrenimini Diyarbakır’da yaptı. Halk arasında, Cemil Paşa Ailesi’nin tek prensi gibi görülüyordu.

        1918 yılı sonlarında, İstanbul’da kurulan Kürdistan Teali Cemiyet’inden bağımsız olarak Kürd Kulübü olarak bilinen Diyarbekir Kürd Teali Cemiyeti (D-KTC) açıldı. Bu sırada Kasım Bey, oğlu Ekrem ve arkadaşlarına, “Büyük fırsattan istifade ederek, mazlum Kürd milletini, zulümden, esaretten kurtarmak için çalışmak farzdır.” diyor ve temkinle, tedbirle, tedricen, bu cemiyete yardımcı olacağını, gerekirse para yardımında bulunacağını belirtiyordu.

       Oğlu Ekrem’in girişimiyle kurulan Diyarbakır Kürd Teali Cemiyeti’nin (D-KTC) yönetim kurulu başkanlığını yaptığı gibi, kardeşi Ömer’le birlikte, D-KTC adına, Diyarbakır’da küçük bir matbaa da kurdular. 22 Mayıs 1919 tarihinde Diyarbakır’da, İzmir işgaliyle ilgili olarak yapılan bir toplantıya D-KTC temsilcisi olarak katıldı ve bir konuşma yaptı. 

       Bu toplantıda yaptığı konuşmadan sonra, D-KTC’nin çalışmaları hem İstanbul Hükümeti’nin hem o sıralarda, Anadolu’ya geçmiş bulunan Mustafa Kemal’in dikkatini çekti. Mustafa Kemal, sık sık ona telgraflar, mektuplar gönderdi, onunla iyi ilişki kurmaya çalıştı. Ancak ondan ziyade, bir sofu olan büyük ağabeyi, Mustafa Nüzhet’le anlaştı.

       Mustafa Kemal’in girişimleri sonucunda D-KTC, 4 Haziran 1919 tarihinde kapatıldı. Sonrasında, kendisi ve ağabeyi Mustafa Nüzhet’in de içinde bulunduğu on bir kurucu tarafından Diyarbekir Müdafaa-i Vatan Cemiyeti kuruldu. Mustafa Kemal’in önerisi doğrultusunda, 18 Haziran 199 tarihinde, 1918 yılı aralık ayında, çoğunluğu Diyarbekirli olan kişiler (Süleyman Nazif gibi) tarafından İstanbul’da kurulmuş bulunan Vilâyatı Şarkiye Müdafa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti Diyarbekir Şubesi de açıldı.

       Yukarıda adı geçen iki cemiyet, Sivas Kongresi sonrasında, “Şarkî Anadolu Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti Diyarbekir Şubesi” adı altında birleşti ve başkanlığına, Mustafa Kemal hayranı büyük ağabeyi Mustafa Nüzhet getirildi. Böylece etkinliği azalan Kasım Bey İstanbul’a giderken Cemilpaşa Ailesi, büyük oranda Mustafa Nüzhet Bey’in, dolaysıyla Mustafa Kemal’in etkisine girdi.

       1925 yılında meydana gelen Kürd Ayaklanması dolaysıyla tutuklandı ve sürgün edildi. 3 Ocak 1928 tarihinde, İstanbul’da öldü. Maçka mezarlığına gömüldü.

AYRICA BAKIN

Can Coşkun Kimdir Hayatı

Muhabir, editör, rejisör, spiker ve yapımcı Can Coşkun, 1989 senesinde Mersin’de dünyaya geldi. İlk, orta …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!