KIRGIZLAR

KIRGIZ İSİMLERİ VE ANLAMLARI

Bir Asya ulusu olan Kırgızlar, ağırlıklı olarak Kırgızistan’da (yaklaşık 3.5 milyon), ayrıca Özbekistan, Kazakistan, Tacikistan ( Pamir Kırgız), Çin ( Sincan Uygur Özerk Bölgesi), Rusya Federasyonu, Moğolistan, Afganistan, Pakistan, Türkiye’de yaşıyorlar.

Kırgızlar, Moğol ırkının Güney Sibirya antropolojik tipine aittir. Orta Asya, Güney Sibirya ve Orta Asya’nın etnik unsurları etnogenezlerinde iç içe geçmiş durumdadır. Kırgız uyruğunun çekirdeği, mevcut yerleşim yerlerinin doğusunda 1. binyılın ikinci yarısında oluşmaya başlamıştır. Kırgız milletinin erken tarihi, Hunlar, Dinlinler, Sakalar ve Usunların en eski birlikleriyle ilgilidir.

Daha sonra 6. yüzyılda – 10. yüzyıl, Türk Kağanlığı ve aşiret birliği döneminde, Sayan, Altay, Pairtyshe ve Doğu Tian Shan Türk boyları Kırgız etnogenezine katıldı. 13. yüzyıldan itibaren Moğol-Tatar fethinden sonra ve özellikle 15. yüzyılda bu durum dahada pekişti. Bu kabilelerin bir kısmı Orta ve Batı Tian Shan’a Pamirlere yerleşti ve 16. yüzyılda yerel Orta Asya Türkleri (Kariuklar, Uygurlar) ve Moğol kabileleriyle karıştı. – 16. yüzyıldan itibaren Cad. Tian Shan’da Kırgızlar ayrı bir ulus olarak yaşamaya başladılar.

Kırgızca İsimler ve Anlamları

-Devlet Kayıt Hizmeti’ne göre, Kırgızistan’da bu yılın 9 ayındaki erkek isimleri arasında en yaygın olanları Umar, Alinur ve Muhammed iken, kadın isimleri arasında ise Ryana, Amina ve Fatima isimleri önde yer alıyor.

-5. ve 10 asırlar arası devirde Yenisey Kırgız Kağanlığında kullanılan başlıca isimler: Buga, Bars, Bozkagan.

-10. ve 15. yüzyı arası Yenisey Kırgız adları, (Altaylar, Şorlar); gibi Türk Dünyasında ortak olan adlar olarak görülür. Bektur (bekdur), Utar (üter, kazanır), Beglen.

-Manas Destanında 146 erkek adı geçerken 6 kadın adı geçer. Karabek, Abıke, Aydarkan başlıca isimlerdir.

-Eski devir Kırgız adlarına misal olarak: Toktobay, Abıke, Karabek verilebilir.

-Kırgızlar arasında kızlar için verilen en popüler isim ” Aybike”dir. Bu isim ay güzeli anlamındadır.

-Erkekler için Kırgız Türkleri ”Abay” adını koymaktadır. Abay adı ihtiyatlı anlamına gelen bir isim olarak ifade edilmektedir.

-Bu isimlerin dışında Kırgızların verdikleri isimler arasında Sayırkul, Bağlan, Meerim, Cidegül, Batma ve Burmahan isimleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

-Eskiden kullanılan klasik Kırgız adları şöyledir: Toktobay, Karabek, Kaldar, Abıke, Meçdibay.

– Alp: Bahadır, güçlü, yiğit ve cengaver anlamlarına gelmektedir.

-Aybaş: Ayın ilk günü anlamında kullanılmaktadır.

– Buga

– Bars

– Bozkağan

– Bektur

– Utar

– Beglen

– Karabek

– Abıke – (Aybıke)

– Aydarken

– Azat: bağımsızlık, özgürlük, hürriyet (Bu kelime Hint Avrupa dil ailesinden Kırgızcaya geçmiştir. Günümüzde Farslar ve Kürtler tarafından kullanılmaktadır.)

– Keneş: Şura, danışma

– Sovhozbek – Sovyetler Birliğinin etkisiyle oluşmuş yeni bir kelimedir. Sovhoz’dan gelmektedir.

– Kolhozbek – Sovyetler Birliğinin etkisiyle oluşmuş yeni bir kelimedir. Kolhoz’dan gelmektedir.

– Toktobay

– Kaldar

– Meçdibay

Kırgız kız isimleri ve anlamları

– Akay: Akıllı ay anlamına gelmektedir.

– Ayana: Büyüleyici anlamına gelmektedir.

– Zhyun: Çiçek anlamda ifade edilmektedir.

– Urussa: Savaş anlamına gelmektedir.

– Guius: Gülü olan çiçek anlamında kullanılmaktadır.

– Maerm: Güneşin ışınları anlamına gelmektedir.

– Zhyldyz: Star anlamında kullanılan bir isim olarak belirtilmektedir.

– Ayturgan,

– Roza,

– Raxat,

– Aygül,

– Aynagül,

– Maxabat

Kırgız erkek isimleri ve anlamları

– Abaj: Gözlemci anlamına gelen bu ismin konulduğu kişiler anlayışlı bir karaktere sahip olacağı düşünülmektedir.

– Ariet: Onur anlamında kullanılan bu ismin sahibi olan kişinin onurlu bir kişiliğe sahip olacağına inanılmaktadır.

– Jarkyn: Açık renk anlamında olan bu ismin sahibinin dürüst ve adil bir kişiliğe sahip olduğu düşünülmektedir.

– Kalmurat: Mutlu olacak kişi anlamına gelmektedir.

– Mirlan: Dünyayı taşıyan anlamında kullanılan bir isim olmaktadır.

– Turat: Güçlü anlamına gelen bir isim olmaktadır.

– Segiz: Sekizinci anlamına gelmektedir.

Devlet Kayıt Hizmeti’ne göre, Kırgızistan’da bu yılın 9 ayındaki erkek isimleri arasında en yaygın olanları Umar, Alinur ve Muhammed iken, kadın isimleri arasında ise Ryana, Amina ve Fatima isimleri önde yer alıyor.

Bu arada, Umar adı üst üste 6 yıldır Kırgızistan’da yeni doğan erkek çocuklar için popüler bir isim olmaya devam ediyor.

Çağdaş Kırgız adları köken bakımından türlüdür. Arapça, Farsça ve Tacikçe, öbür Türk dillerinden adlar vardır. Son yıllarda Kırgız soyadları yavaş yavaş Rus tesirinden kurtulup özüne dönmeye başlamıştır.

-Ova, -ov ekleri yerine uulu(oğlu) ve kızı takıları kişilerin inisiyatifine göre yaygınlaşmaktadır. Son dönemde kullanılan isimlerden kadın adı olarak «Aybike» — anlamı “ay güzeli”, erkek adı olarak «Abay» — anlamı “ihtiyatlı” modadır.

Şayırkul (k.adı), Baglan (erkek ve k. adı), Meerim (k.adı), Cidegül (k.adı), Batma (k.adı), Burmahan (k.adı).

Bernamegeh Türkçe

AYRICA BAKIN

Camille Desmoulins Kimdir Hayatı Hakkında Bilinmeyenler

Camille Desmoulins, Fransız Devrimi’nin en çalkantılı dönemlerinde ön plana çıkan bir gazeteci, hukukçu ve devrimciydi.Hayatı, …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!