MİLLİ AŞİRETİ

MİLLİLER VE AŞİRETLERİ

Ali BURAN 

(İbrahim Paşa 1863- 17 Temmuz 1909 Nusaybin’de İttihat’ı Terakki ki tarafından öldürüldü.)

Millî Aşireti’nin mühür sahibi 7 asli üyesi şunlardır:

1. Kûran

2. Xidrekan

3. Cebkan

4. Cemkan

5. Kumnexşan

6 Haçkan.

7- Sinkan

Diğer tabi olanlar:

Mendan, Nasiran, Dodkan, Seydan, Bergunhana , Areşan, Kejan, Cemaldina, Îzolan, Çuvan, Şeyhan, Ağavatan (Ağavata Aşireti’nin Muş’tan geldiği ve Kürt asıllıdırlar)

(Begaran , Behêman, Edvanan, Neeman, Şimityan, Şurufan, Ubeyan Arap)

Millî Aşiret Reisleri Mala Abdî Ağa ve Mala Emer Ağa’dır. Aşiretin reisi Mahmut Bey’dir (Mahmo). Mahmo ve Ahmet Beg kardeştirler. Ancak, İbrahim Paşa ailesi Mala Hemdê onun beyliğini kabul etmediği için, deniliyor ki Abdî Ağa esasen Millî değildir.

Bunları zamanında Xidrekan ağası evlat edinmiş, sonradan talanlara gönderip cesaretlerini görünce talancı başı yapmışlar. Bundan dolayı Millîler Abdî Ağa’yı aşirete dâhil edip, mühür sahibi unvanını da almışlar, bu bir iddiadır.

Ayrıca Gamirîlere Mardin Millîsi Xidir Ağa hâkim. Bunlara Millî Kebîr deniliyor. Wêranşehir Millîsi bunlardan ayrılmadır denir. Yine deniliyor ki, Wêranşehir’deki Xidrekan Ağası, Mala Eyyê Mistefê’dendir. Xidrekanların başına Sinan Ağa getirilmiş. Bunlar hepsi halk arasındaki söylentilerdir.

Halk arasında Sinan Ağa’nın aslen Wêranşehirli olmadığı söylenmekte, ancak bu tez doğru değildir. Sinan Ağa çok zeki ve sevilen biri olduğu için bütün yöre aşiretlerinin sevgisini ve saygısını kazanmıştır. Sinan Ağa, Hamidiye Alayı’nda kaymakam yardımcısı, binbaşıydı.

Hamburg’da “Civata Kurd” kütüphanesinde 2003 yılında Hamidiye Alayları’na katılanların isimlerini ve rütbelerini belirten bir belge okumuştum. Hatırımda kaldığı kadarıyla Annemin dedesi Ezidi Bişar Ağa binbaşı, bizim aileden Ahmedê Sozkê binbaşı, dedemin kardeşi Hamza ise sancaktarmış. Ahmet Türk’ün dedesi Husenê Qenco yüzbaşıymış.

Ben, Sinan Ağa’nın sohbetini çok dinledim. Kısa boylu, tıknaz, sempatik bir dedeydi. İbrahim Paşa genellikle aşiretin en zeki ve cesurlarını seçermiş. Sinan Ağa’nın oğlu Hadi Bey, Wêranşehir’in ilk okuyanıdır, lise mezunudur.

Viranşehir’de aşiretlerin ileri gelen aileleri:

Mala Mezine’ Kûran/Kûra,- Malê Sozka/Pozbeş, Ahmedê Sozkê Mala Sımo, Mala Sêlım, Mala Mamo, Mala Sinê Zılfo (Eyê Emîn), Mala Emer Ağa, Mala Bekir Ağa, Mala Noko

Mal Mezine’Xidreka.

Belli başlı aileler: Mala Sînan Ağa, Mala Hecî Xelîl

Berê Xidreka

Cemoya: Heyta, Heciya, Qeroya, Hucoya, Ciboya Nametya

Mal Mezine’ Kumnexşa: Mala Sedyê Rihikê.

Mal Mezine’Çemka: Mala Emerê Kulik, Mala Hemzê Bışo.

Mal Mezine’Cebka: Mala Xerzo.

Mal Mezine’ Seyda: Mala Hesen Ağa.

Mal Mezine’Dodka: Mala Şexê Berho.

Mal Mezine’ Çuva: Mala Sinan Ağa (Nezir Ağa) ve Osman Ağa (Mehmedê Hecî).

Mal Mezine’ Berguhan: Mahmê Hemze.

Mal Mezine’ Agawata Mala Telal (Yasin ve Ubeyd Heci Telal ) varto’dan gelen kürt asıllıdırlar..

Mala Hamde’- Mala Hemdê anlattığına göre, Mahmê Hemdê ile Ahmet Beg iki kardeşler. Mahmo (Mahmut Bey) büyük kardeş.

Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com

AYRICA BAKIN

Jülide Gülizar Kimdir Hayatı

Sunucu, yazar ve eğitmen Jülide Gülizar, 1929 senesinde Adana’da dünyaya geldi. Gülizar; ilk ve ortaokulu …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!