Kuzeyinde Çağlayancerit, doğusunda Gölbaşı, Besni ve Araban ilçeleri, güneyinde Gaziantep ile Yavuzeli ve İslahiye, batıda Dulkadiroğlu ve Türkoğlu ilçesi ile çevrilidir.
Hititler zamanında (M.Ö.2000-700) Pazarcık yöresinin, Mezopotamya ‘da siyasi varlık kuran Asurlular ile Hitit devleti arasında sınır teşkil ettiği, Kızkapanlı-Gözlügöl obasında bulunan Çivi yazılı sınır taşından anlaşılmaktadır.
Bu sınır taşında iki tarafın krallarının sınır konusunda anlaşmaya vardıkları Asurca çivi yazılı metin bulunmaktadır.
İlkçağlarda Roma-Helen hakimiyetinde bulunan bölgede çeşitli yerleşim merkezleri kurulduğu kesindir.
Özellikle bugünkü Yukarı Pazarcık’ta ki Büyükpınar ve çevresi bu dönemlerde yoğun bir iskan bölgesi ve şehirleşmeye sahne olmuştur.
Pazarcık yöresinin Roma- Comagene döneminde KATAMANA ismiyle anıldığı bilinmektedir.
Pazarcık ve çevresinin Adıyaman ve çevresinde hüküm süren ve tipik bir Roma medeniyetinin temsilcisi olan Komagene Krallığının toprakları içinde yer aldığı kayıtlarda yer almaktadır.
Maraş ve Elbistan çevresinde 200 yıla yakın egemen olan Dulkadir Oğulları, bölgenin önemli yerleşim yerlerinde bu güne ulaşan eserler meydana getirmişlerdir.
Bu eserlerden ikisi Pazarcıkta bulunmaktadır.
Bunlardan birisi Bulanıklı cemaatinin kışladığı Mihriban mezrasında bulunan camii ve zaviye ile Göynükte bulunan Murat Bey (Dülkadirli hükümdarı Süleyman Beyin torunu) Camiidir.
Ancak bu eserlerden hiç birisi bu gün ayakta değildir.
Mihriban mezrasının da bu gün hangi yerleşim yerine denk geldiği belirlenememiştir.
1515 Turnadağı Savaşı ile Osmanlı Hakimiyetine girince bölgede bu şekilde Osmanlı topraklarına katılmıştır.
1521 yılında ise Pazarcık Zülkadriye (Maraş) Eyaletine bağlanmıştır.
1933’te Gaziantep’e bağlanan Pazarcık, 1941’de yeniden Kahramanmaraş’a bağlandı.
69.097 nüfusuna sahip Pazarcık ilçesi de 70’li yıllarda yaşanan katliamlardan ötürü Alevi Kürtlerin önemli bir kısmı göç etmiştir.
Pazarcık Alevi Kürt Köylerinin Kürtçe İsimleri
Akçalar – Axcon
Akdemir – Pûlyone Jerî
Alibeyuşağı – Olîbagon
Armutlu – Dî Şakoke
Arslanbey (ereb)
Aşıklar – Gundê Gozan
Bayramgazi – Şoquliyon
Bölükçam – Delizê Gir
Cennetpınarı – Mole Ûson
Çamlıca – Dî Bêxça
Çınarlı – Teron
Çiçekalanı – Dî Bilikon
Çöçelli – Çoçalon
Damlatas – Bûwan/Xorikan
Dedepaşa (ereb) –
Demîrler – Damîrçon
Denizli – Pûlyone Jûrî
Doğanlı – Kîrni
Doğanlıkarahasan – Doxanon
Eğlen –
Eskinarlı – Narlîya Jor
Evri – Mizmîliye
Ganidağ – Ketil
Göçer – Torinan
Hanobası –
Harmancık –
Hasankoca – Dî Mamadî Ûse/Bûgan
İğdeli – Cimikan
İncirli – Deravê
Karaağaç – Esmepûr
Karahüyük – Gundî Kulxêş
Kelibişler – Kelan
Kızkapanlı – Zêtikan
Kizirli – Ovdilon/Kizîron
Kurtdere –
Maksutuşağı – Maxsiyon
Memişkahya – Di Mamiş
Mezraa – Mêzre
Narlı – Narli
Payamlıbağ – Dî Mûse/Musan
Sadakalar – Sadaqon
Salluuşağı – Soylon
Salmanıpak – Salmanî Pok
Sarıerik – Dî Qawon
Seyrantepe – Topolon
Soku – Mîlyanli
Söğütlü – Mole Bîyê
Şahintepe – Dî Xinto
Tetirlik – Taterlî
Tilkiler – Rîvyon
Turunçlu – Turûşon
Yarbaşı – Bekîran
Yeniyurt –
Yolboyu – Xidiran
Hürriyet-Maxikon
Kaynaklar:
-bozlar.net.
-pazarcık.gov.tr.
-Wikipedia / Pazarcık
-Hayat Ansiklopedisi, Pazarcık, 1996.
Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com