PÜTÜRGE İLÇESİ

PÜTÜRGE İLÇE TARİHİ

Pütürge, Malatya ilinin bir ilçesidir.

Malatya’ya 74 km mesafededir. Denizden yüksekliği 1.250 metredir.

İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır.

İlçenin büyük çoğunluğu Kürtlerden meydana gelmektedir.

İlçenin Kürtçe ismi Pêtirgeh (Şîro)’dur.

İlçede dil olarak Türkçe, Kürtçe kullanılmaktadır.

İnanç bakımından Sünni ve az da olsa Alevi köylerinin yer aldığı bölgede tarımcılık, hayvancılık ve arıcılık başta gelen geçim kaynaklarıdır.

İlk adı güzel yer, istenen yer anlamına gelen İmrunyada “Mürün” bundan 300 yıl önce köy olarak kurulmuş.

1877 yılında bucak haline getirilerek Adıyaman’ın Kâhta ilçesine bağlanmıştır.

1892 yılında ilçe olarak mülki taksimatta Elazığ iline bağlanan Pütürge, Cumhuriyetin ilanıyla Malatya’ya bağlanmıştır.

Önceleri Şiro ve İmran adlarıyla anıldı. Kahta’ya bağlı bir nahiye iken 1870 senesinde Elâzığ’a bağlanarak bir kaza merkezi oldu.

Bir süre sonra da Malatya’ya bağlandı. Buraya ilk yerleşmenin ne zaman yapıldığı bilinmiyor.

Pütürge ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 23.587’dir. İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır.

Pütürge İsminin Kökeni

Pütürge kelimesi Kars ve çevresinde görülür, fakat kökeni Rusça bir kelime olan “Butylka/ Budulga”dır. ‘Şişe’ anlamındadır, tam karşılığı ise; “Kiloluk şişelere benzer şekilde, tenekeden yapılma, tepesi ters huni, gövdesi silindir biçiminde kap.”dır.

Malatya Pütürge adının kökeni belirsizdir, eğer Kars ve çevresinde kullanılan kelimenin uzantısı ise bu bölgede bu şişenin üretimi yapılmış olabilir.

Zanaat Terimleri Sözlüğü’nde “Pütürge” olarak geçer, [Bkz. Zeitschrift für Balkanologie, XVIII/2, 189/216].

PÜTÜRGE İLÇESİ

Pütürge’nin Tarihçesi

İlk adı güzel yer, istenen yer anlamına gelen (Imrun) Pütürge, bundan 300 yıl önce köy olarak kurulmuş, 1877 yılında bucak haline getirilerek Adıyaman’ın Kâhta ilçesine bağlanmıştır.

1892 yılında ilçe olarak mülki taksimatta Elazığ iline bağlanan Pütürge Cumhuriyetin ilanıyla “Malatya’ya bağlanmıştır.

İlçeye bağlı köylerin tamamında tarım ve hayvancılık yapılmaktadır.

Bölge halkı gelenek ve göreneklerine bağlıdır. İlçede okuma yazma oranı 1985-1994 dönemlerinde %95’e ulaşmıştır.

İlçe, arazi olarak engebeli ve sarptır. Düz arazi yok denecek kadar azdır.

İlçe toprakları Fırat Nehri’ne dökülen Şiro Çayı’nın geniş vadisinin tabanı ile bu vadi etrafında bulunan dağlık kesimlerden oluşur.

Yerleşim yerleri dağlık ve tepelik alanlarda yoğunlaşmıştır. Bunun için tarıma elverişli arazileri dağ ve tepelerin yamaçlarında bulunmaktadır.

İlçeye bağlı Uzuntaş Köyünde Perieş (Dilbersen) kalesi bulunmakta M.S. 450 yılında yapıldığı ve yapımında 10.000 askerin çalıştığı söylenmektedir.

Yine dünyanın 7. harikası olarak bilinen Nemrut Dağı’nın doğu yakası ilçe hudutları içerisinde bulunmaktadır.

Ayrıca Kerar Kalesi Nan-ı Guni ve Battalgazi ziyareti gibi tarihi yerler vardır.

Şiro Çayına bakan Gerar Kalesi harabeleri, Tepehan’daki han, Ormaniçi köyündeki aslan kabartması, Nan-ı Guni, Battalgazi ziyareti, Kubbe Dağı ile oradaki kaynak, yemyeşil sırtlardaki ve düzlüklerdeki yaylalar, gezilebilecek yerlere örnek verilebilir.

2020 nüfus sayımı verilerinde ilçede yaşayan kişi sayısı 13.663 olarak kaydedilmiştir.

Pütürge’nin Mahalleleri

1 belediyesi ve 68 mahallesi vardır. Aktarla, Alhan, Aliçeri, Arınlı, Arıtoprak, Arslankent, Ağalar, Bakımlı, Balpınarı, Bayırköy, Başmezra, Belenköy, Bölükkaya, Bölünmez, Büyüköz, Deredüzü, Erdemler, Ersele (Düvenlik), Esencik, Esenlik, Gökçeli, Gözlüce, Gündeğer, Gündüz, Hatip, Karakaya, Karşıyaka, Kavaklıdere, Kayadere, Korucak, Kozluk, Koçköy, Köklükaya, Körme, Köylü, Meşedibi, Nohutlu, Ormaniçi, Pazarcık, Poskıran (Kökpınar), Sahilköy, Söğütlü, Şükan, Tatlıcak, Taşbaşı, Taşmış, Taştepe, Tekederesi, Teluşağı, Tepehan, Tosunlu, Ulutaş, Uzunkoru, Uzuntaş, Yamaç, Yandere, Yazıca, Yediyol, Yeşildere, Çamlıdere, Çayköy, Çengelli, Çığırlı, Çukuroymağı, Örencik, Örmeli, Örnekköy, Üçyaka.

Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com

AYRICA BAKIN

Jülide Gülizar Kimdir Hayatı

Sunucu, yazar ve eğitmen Jülide Gülizar, 1929 senesinde Adana’da dünyaya geldi. Gülizar; ilk ve ortaokulu …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!