Siverek, Kürt nüfusun yoğun olarak yaşadığı ilçelerden biridir.
İlçe nüfusunun büyük çoğunluğu Kürtlerden oluşmaktadır, Kürtlerin dışında az sayıda Türk, Arap, Süryani ve Ermeni nüfus vardır.
İlçede Kurmanci lehçesini konuşan Kurmançlar ve Zazaların oranı birbirine yakındır.
Şêxî, Îzol, Kejan, Alreşî, Qeregêçî, Tirk aşiretleri Siverek’te Kurmanc olan aşiretlerdendir.
Siverek’in Zaza olan başlıca aşiretleri arasında Bucaklar, Babî, Kalender, Kirvar, Qerexan ve Haseranlar yer almaktadır.
İlçede yaklaşık 10 Arap köyü vardır. Beni Hatip ve Hededi bilinen Arap aşiretleridir.
İlçede birde yaşadıkları kırım ve sürgünlerden dolayı etnik kimliğini gizlemek zorunda kalan az bir Ermeni nüfus vardır.
Ermeni nüfus kendisini Türk ya da Kürt olarak adlandırmak zorunda kalmıştır.
Kimi yerlerde Siverek Karahan aşireti Türk aşiretidir gibi fikirler ileri sürülsede, Karahan aşireti üyeleri kendilerini Kürt Zaza aşireti olarak görür ve hiç biri Türküm demez.
Aşiretin isminin Karahan olması onun Türk olduğu anlamına gelmemektedir.
Aşiretin öz orjinal adı Qerexan’dır. Qer Kürtçede siyah anlamında kullanılan bir kelimedir. Diğer eki olan Xan ise Türkçede Han olarak bilinen kelimedir.
Xan kelimesi Farsça, Kürtçe ve Pestuncada kullanılmaktadır. Kelimenin Türkçede kullanılması onun Türkçe olduğu anlamına gelmemektedir.
Kelime öz Türkçede Han olarak değil Kağan olarak kullanılmıştır.
Kağan kelimesi Moğolcada ve bazı Altay lehçelerinde Kan (Gan) olarak söylenmiştir.
Kan (Gan) Moğolca lider ve egemen yönetici anlamında kullanılan bir kelimedir.
Yine bu durum Tırkan aşireti içinde geçerlidir. İsminin Türk ismine benzerliği aşireti Türk yapmayacaktır.
Tırkan aşiretinin üyeleri kendilerini Türk olarak adlandırmamaktadırlar.
Bucak aşiretininde adı Türkçe’dir ama Bucaklar Türk değildir. Aşiret isimlerinin zamanla değişebildiği sosyolojik bir gerçektir.
Hatta Karahan aşiretinin Dersimden göç ettiği söylenmektedir. Dersimli Zazalar Alevi iken Sivereke gelince Hanefi olduklarına dair görüşler mevcuttur.
Osmanlı Arşiv kayıtlarında, Dımıli veya Zaza kelimesi Kürtlerin bir boyu olarak kullanıldığı gibi aşiret adı olarak da kullanılmıştır. Divriği Temettuat Defteri kaydında “Zaza” aşiret olarak geçmektedir.
Sünni Zazalar daha çok Bingöl, (Solhan, Bingöl Merkez, Genç), Elazığ (Arıcak, Sivrice, Maden, Alacakaya, Palu), Şanlıurfa (Siverek), Adıyaman (Gerger), Diyarbakır (Çermik, Çüngüş, Hani, Eğil, Lice, Kulp, Ergani, Dicle), Bitlis (Mutki), Malatya (Pütürge), Aksaray (yer yer) gibi il ve ilçelere yayılmış durumdadırlar.
Alevi Zazalar daha çok Tunceli (tüm ilçeler, Çemişgezek’te az bulunur), Sivas (Zara, İmranlı, Kangal, Divriği), Tokat (Almus, Zile), Erzincan (Merkez, Kemah, Çayırlı, Üzümlü, Tercan), Muş (Varto), Bingöl (Yayladere, Bingöl Merkez, Adaklı, Kiğı, Yedisu), Erzurum (Hınıs, Tekman, Çat, Aşkale), Gümüşhane (Şiran), Malatya (Arguvan), Kars (Selim) ve Ardahan (Göle) de ikâmet etmektedirler.
Zazaların ilk yerleşim yeri Musul ve Botan bölgesidir.
Baba Merduhi Ruhani’nin Tarih-i Meşahir-i Kurd, Abdurrezak Dımıli’nin Tarih-i Donboli ve Şerefhan’ın Şerefname adlı eserlerinde Zazalar ile ilgili bilgiler verilmektedir.
Zazalar Musul ve Botan bölgesinden Mezopotamya’ya dağılmış ve buralarda şehirler kurmuşlardır.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
