Ermeni eğitimci, yazar ve gazeteci Smbat Şahaziz, (Ermenice: Սմբատ Շահազիզ;) 17 Eylül 1840 tarihinde dünyaya geldi.
Bir rahip ailesinde doğdu ve altı erkek kardeşin en küçüğüydü.
10 yaşına kadar evde eğitim aldı ve ardından Moskova’daki Lazarian Koleji’ne gönderildi.
1862 yılında mezun olduktan sonra üniversiteye hazırlanırken kendisinden okulu bırakması ve ilkokul düzeyinde modern ve Klasik Ermenice öğretmesi istendi.
1867 yılında Sankt-Petersburg Üniversitesi tarafından doğu dillerinde bir derece aldı.
Lazarian Koleji’nde akademisyen oldu.
1897 yılında emekli olana kadar otuz beş sene boyunca bu pozisyonda kaldı.
Öğrencilik yıllarında yazmaya başladı ve Raphael Patkanyan ve Haçatur Abovyan’dan etkilendi.
Stepanos Nazaryan tarafından kurulan Hiusisapayl (Kuzey Işıkları) dergisine katkı sağladı.
Makaleleri ve denemeleri halkın ilgisini çekti.
1860 senesinde çoğu modern Ermenice ve az sayıda klasik olmak üzere otuz üç şiirden meydana gelen Azatutyan jamer (Özgürlük Saatleri) isimli ilk şiir koleksiyonunu yayımladı.
Şiirlerin teması aşk, doğa ve ulusal kahramanlar arasında değişiyordu.
Modern Ermeni dilinin kullanılmasını teşvik etmiştir.
Ayrıca dinî liderlerin muhafazakârlığını eleştirmiştir, Avrupalı güçlerin Ermeni sorununa ilişkin tutumunu kınamıştır.
İkinci kitabı Levoni vişte (Levon’un kederi) 1865 yılında yayımlandı. Şiir, idealist bir Ermeni genci olan Levon hakkındadır.
Eserde vatandaşları savurgan yaşamlarını sürdürürken, bazıları Ermeni kimliklerini bile inkâr ederken, Levon anavatanının kötü şartlarından derinden endişeleniyor ve üzülüyordur.
Yalnız ve kederli bir şekilde eve dönmeye ve cehalet, kölelik, ahlaki ve dinî gerilemeye, her alanda yozlaşmış liderliğe karşı mücadeleye katkıda bulunmaya karar verir.
Dönemin ulusal ve toplumsal meseleleriyle ilgili makaleler, denemeler ve yaptığı konuşmaları Şahaziz’in mirasının büyük bir bölümünü oluşturmaktadır.
1893 yılında mali ihtiyacı olan yazarlar için Abovyan-Nazaryan Vakfını kurmuştur.
1898 yılında emekliye ayrıldıktan sonra Hamidiye katliamları sebebiyle öksüz kalan çocukların bakımını ve eğitimini organize etmek için Moskova’da bir komite kurdu.
Hişogutiuner Vardanants toni artiv isimli eserinde (Vardanank bayramından hatıralar, 1901) Çarlık Rusya rejiminin Ermeni karşıtı duruşunu ve Mi kani hosk im entertsoğnerin (Okurlarıma birkaç söz, 1903) eserinde Türk diplomasisindeki sorunlara değinmiştir.
5 Ocak 1908 tarihinde yaşamını yitirdi.
