SORAN EMİRLİĞİ VE MİR MUHAMMED

Soran Beyliği-Emirliği (1399-1835)

1399 yılında Kuzey Irak’ın Şehrizor şehrinde kurulmuştur. Beylik olarak kurulmuştur ama 1514 Çaldıran savaşından sonra Soran Beyliği Osmanlı’ya bağlılığını ilan etmiş daha sonra ise Soran Emirliği olarak Osmanlıya bağlanmıştır.

1814 yılında Soran Emiri Süleyman Bey öldükten sonra yerine oğlu Mir Muhammed gelmiştir. Mir Muhammed bağımsızlık mücadelesi başlattı ve ordusunda düzenlemeler yaparak ateşli silahların kullanımını yaygınlaştırmış ve savunma amacıyla birçok kale yapmış ve onarmıştır. Halk arasında Mir Muhammed, Paşayê Kor, Mirê Kor, olarak bilinirdi.

Kaleler, saraylar, büyük konaklar, köprüler ve birçok askeri kuleler, kentin içinde de savunma birlikleri ve kanallar yaptırdı. Soran Kürdistan Prensliğinin 4 büyük yol girişlerine büyük karakollar kurdurdu. Bunlar vasıtasıyla topraklarının değişik bölgeleriyle bağlantıyı sağlıyordu. Bu karakolların bir başka görevi de emirlikteki düzenin muhafızlığını yapmaktı. Ülkede hırsızlık olayları adeta kalmamıştı.

Mir Muhammed, Osmanlı’ya vergi vermiyor bağımsızlığın göstergesi olarak altın, gümüş ve bakır sikkeler üretmeye başlamıştır. Bu gelişmeleri takip eden Osmanlı padişahı ll. Mahmut,yine benzer bir gelişme olan Misır Valisi Kavalal Mehmet Ali Paşa ile 1834 yılında Kütahya Antlaşması ile sağlama aldıktan sonra, Reşid Mehmed Paşa komutasinda 40 binlik orduyu Soran Emiri Mir Muhammed’in üzerine gönderir. Reşid Mehmed Paşa komutasındaki Osmanli ordusu, Soran Emirliğinin başkenti Rewanduz’a taaruza geçer. Ancak beklenmedik bir disiplin içinde direnen Mir Muhammed’in ordusu karşısinda geri çekilen Osmanlı ordusu 1 yıl sonra 1835 yılında yine Rewanduz’u kuşatma altına aldı.

Mir Muhammed ile başa çıkamayacağını anlayan Osmanlı, günümüzde sık sık yapılan Din ile Kürtleri kandırma yoluna gitti ve Şeyhülislam Molla Hadi tarafından fetva çıkartıldı: ilan ettikleri fetvaya göre; “Kürtlerin Osmanlyla savaşmalarının ümmete ihanet haram olduğu” denilmekteydi. Bu fetvadan sonra bazı işbirlikçi emelleri devreye sokması ile beraber, özellikle Melle Hadi adındaki işbirlikçinin öncülüğünde propagandaların, fetvaların pimi çekilmişti. Halk arasında kargaşalar ve nihayetinde çözülmeler baş gösterir. Dönemin bu işbirlikçi emelleri “Osmanlı halifesi ile savaşmak büyük günahtır gibi propagandalarla milleti kandirmişlardir Milleti savaştan soğuturlar.

Hem fetvalar ile geri çekilen aşiretler ile Soran ordusu zayıflamış hemde kuşatma altında bulunan Rewanduz’da yeterli su gıda kalmadığı için belli şartlarda teslim olmaya karar verir. Mir Muhammed’in, II Mahmut ile görüşme ve halkına zarar verilmemesi gibi bazı şartları kabul edilip, teslim olduktan sonra şartları yerine getirmeyen Osmanlı ordusu, padişah II.Mahmut ile görüşmeye giden Mir Muhammed’i yolda öldürüp Rewanduz’da da Rus kaynaklarına göre 10 bin Kürtü de öldürüyorlar. Böylece Soran Emirliği yıkılmış ve doğrudan Osmanlı’ya bağlanmıştır. Daha sonra Osmanlı ordusunda kolera salgıni çıkmış ve komutan Reşid Mehmed Paşa da kolera salgınından dolayı döndüğü Diyarbakır’da ölmüştür.

AYRICA BAKIN

Sezer Sezin Kimdir Hayatı

Sinema ve tiyatro oyuncusu Sezer Sezin,25 Ekim 1929 tarihinde İstanbul’un Eyüpsultan semtinde Mesrure Sezer adıyla …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!