Tacikler, Tacikçe konuşan Orta Asya’ya özgü , esas olarak Afganistan , Tacikistan ve Özbekistan’da yaşayan İranlı bir etnik gruptur.
Tacikler, Kürt, Türk veya Arap değillerdir.
Tacikler , Tacikistan’daki en büyük etnik köken ve Afganistan ve Özbekistan’daki en büyük ikinci etnik kökendir.
Tacikçe , Rus İranlı Vera Rastorguyeva’ya göre dört grup oluşturan çok sayıda lehçeye bölünmüştür. 1920’lerden itibaren Tacikçe, İran’ın Farsçasından giderek daha da uzaklaştı.
Modern Tacikçe yazı dili , İran’ın veya Afganistan’ın yazı dilinden ve Dari’den farklıdır.
Tacikistan’da yaklaşık 3,2 milyon (1991) kişi ve Özbekistan’da yaklaşık 933.000 kişi bu dili konuşuyor.
Tacikistan’da, 1939 Sovyet nüfus sayımından bu yana, küçük Pamiri ve Yagnobi etnik grupları Tacikler olarak yer almaktadır.
Çin’de bu terim, Doğu İran Pamiri dillerini konuşan Sincan Tacikleri olan Pamiri etnik gruplarına atıfta bulunmak için kullanılır.
Afganistan’da Pamiriler ayrı bir etnik grup olarak sayılıyor.
Tacikler, Ceyhun Havzası, Farḡāna vadisi (Tacikistan ve Özbekistan’ın bazı kısımları) ve yukarı Ceyhun’un her iki yakasında, yani Pamir Dağları’nda ( Tacikistan’daki Badaḵšān Dağı) yoğunlaşmışlardır.
Sovyet-Afgan Savaşı sırasında Burhanuddin Rabbani’nin kurduğu Tacik ağırlıklı Cemiyet-i İslami, Kızıl Ordu’ya ve komünist Afgan hükümetine karşı direndi . Tacik komutan Ahmad Shah Massoud , dokuz Sovyet seferini Panjshir Vadisi’ni almaktan başarıyla püskürttü ve “Penjshir Aslanı” ( شیر پنجشیر ) takma adını kazandı.
2009 ABD Dışişleri Bakanlığı açıklamasına göre , Tacikistan nüfusunun %98’i Müslümandır (yaklaşık %85 Sünni ve %5 Şii).
Tacikistan’da yaklaşık 3,2 milyon (1991) kişi ve Özbekistan’da yaklaşık 933.000 kişi bu dili konuşuyor . Kırgızistan’da 33.000’den fazla ve Kazakistan’da 25.000’den fazla kişi Tacikçe konuşmaktadır. Yaklaşık 26.000 Tacik hala Çin’in batı sınır bölgelerinde yaşıyor.
Tacik Dili – Tacikçe
Tacikçe , Rus İranlı Vera Rastorguyeva’ya göre dört grup oluşturan çok sayıda lehçeye bölünmüştür. 1920’lerden itibaren Tacikçe, İran’ın Farsçasından giderek daha da uzaklaştı.
Modern Tacikçe yazı dili , İran’ın veya Afganistan’ın yazı dilinden ve Dari’den farklıdır.
Mevcut dil durumuyla ilgili olarak, Tacikistan , Özbekistan , Kırgızistan ve Kazakistan’daki standart Tacik dili ile Afganistan ve İran’da yaygın olan dil biçimleri arasında bir ayrım yapılmalıdır.
Tacik dili yalnızca ilki için ortakken, Afganistan’da Farsça konuşan en büyük etnik grup Tacikler olarak adlandırılır, ancak dil Farsça veya Dari olarak kayıtlara geçirilir.
Tacikistan’ın yanı sıra Özbekistan , Kırgızistan ve Kazakistan’da da yaygın olan standart Tacik dili, İran ve Afganistan’daki Fars dilinin aksine , Arap – Fars alfabesi yerine Kiril alfabesini kullanır .
1920’lere kadar Farsça, Rusya İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği ülkelerinde de Fars alfabesi kullanılarak yazılmaktaydı. Bölgede kullanılan dil biçimi , diğer Farsça konuşulan ülkelerde kullanılan yazı dilinden yalnızca kelime dağarcığı , sözdizimi ve ünlülerin telaffuzu açısından farklıydı, bunlar her halükarda Arap alfabesinde tam olarak yeniden üretilmemiştir .
Sovyetler Birliği’ndeki Orta Asya Türk dillerinin yazılarının genel olarak dönüştürülmesinin bir parçası olarak, 1928/29 yılının başında Türkçe olmayan Tacik dili için Latin kökenli tek tip alfabe getirildi ve sonunda bu alfabe kullanılmaya başlandı. 1939/40 kışında değiştirilmiş bir Kiril alfabesiyle değiştirildi.
Büyüyen Tacik milliyetçiliği sürecinde, 1989’da Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazanmadan önce bile, Tacikçeyi devlet dili ilan eden ve Kiril alfabesinin Arap alfabesiyle değiştirilmesini talep eden bir yasa çıkarıldı. Ancak Arap alfabesine istenilen dönüş gerçekleşmedi.Bugün Tacikistan’da sadece küçük bir azınlık hem Kiril alfabesini hem de Arap alfabesini biliyor.
