Yahudilik, İbrahimî dinlerin en eskilerinden biridir ve dünya nüfusunun yaklaşık %0.2’sini oluşturur. Yahudilik, İsrailoğulları’nın soyundan gelen Yahudiler tarafından takip edilir. Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir ve Tanah adı verilen kutsal kitabı temel alır.
Yahudilik, İsrailoğulları’nın Mısır’dan çıkışı ve Musa’nın liderliği altında Sina Dağı’nda Tanrı tarafından verilen on emirle başlar. Yahudilik, İsrailoğulları’nın tarihi, kültürü, yasaları ve inançlarına dayanan bir etnik bir dindir. Yahudilik, dünya genelinde birçok ülkede yaygındır ve birçok farklı mezhebe ayrılır.
Yahudiler, birinci dil olarak bulundukları ülkenin dilini konuşurlarken, ikinci dil olarak İbranice, Yidiş, Ladino, Aramice, Yahudi Arapçası gibi kendi orijinlerine uygun Yahudi dillerinden birini konuşurlar.
Yahudilikte farklı mezhepler vardır. Bunlar arasında Ferisiler, Sadukiler, Ananiler ve Samiriler gibi gruplar yer alır. Bu mezheplerin inançları arasında oldukça farklılıklar vardır.
Talmud (İbranice: תלמוד), Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. Talmud, Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Mişna, Yahudi kanunlarının yazılı olduğu bir metindir. Gemara ise Mişna’nın yorumlarından oluşur. Talmud, Yahudilikte kutsal bir metin olarak kabul edilir ve Yahudi hukukunun temel kaynaklarından biridir.
Yahudi bayramları, Yahudi takvimindeki günlerde kutlanan dinî, kültürel ve ulusal bayramlardır. Yahudi bayramları arasında Pesah, Şavuot, Rosh Hashanah, Yom Kippur, Sukkot, Hanukkah ve Purim gibi bayramlar yer alır. Aşağıda Yahudi bayramlarının kısa bir açıklaması yer almaktadır:
– Pesah*:
Yahudilerin Mısır’dan çıkışını kutlayan bir bayramdır. 7 veya 8 gün boyunca kutlanır.
– Şavuot:
Yahudilerin Sina Dağı’nda Tanrı tarafından verilen Tora’yı kabul etmelerini kutlayan bir bayramdır.
– Rosh Hashanah:
Yahudi takviminin başlangıcını kutlayan bir bayramdır. İki gün boyunca kutlanır.
– Yom Kippur:
Yahudilerin günahlarından arınmak için dua ettiği bir bayramdır. Bir gün boyunca kutlanır.
– Sukkot:
Yahudilerin çadırlarda yaşadıkları çöl yolculuğunu kutlayan bir bayramdır. 7 veya 8 gün boyunca kutlanır.
– Hanukkah:
Yahudilerin Makkabi İsyanı’nı ve Tapınak’ta sadece bir gün yetecek yağın 8 gün boyunca yanmasını kutlayan bir bayramdır. 8 gün boyunca
kutlanır.
– Purim:
Yahudilerin Ester’in hikayesini kutladığı bir bayramdır. Bir gün boyunca kutlanır.
Yahudilik, İbrahimî dinlerin en eskilerinden biridir ve dünya nüfusunun yaklaşık %0.2’sini oluşturur. Yahudilik, İsrailoğulları’nın soyundan gelen Yahudiler tarafından takip edilir.
Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir ve Tanah adı verilen kutsal kitabı temel alır. Yahudilik,
İsrailoğulları’nın Mısır’dan çıkışı ve Musa’nın liderliği altında Sina Dağı’nda Tanrı tarafından verilen on emirle başlar. Yahudilik, İsrailoğulları’nın tarihi, kültürü, yasaları ve inançlarına dayanan bir etnik bir dindir.
Yahudilik, dünya genelinde birçok ülkede yaygındır ve birçok farklı mezhebe ayrılır.
Yahudilikte farklı mezhepler vardır. Bunlar arasında Ferisiler, Sadukiler, Ananiler ve Samiriler gibi gruplar yer alır. Bu mezheplerin inançları arasında oldukça farklılıklar vardır.
Ferisiler:
Ferisiler, İkinci Tapınak Dönemi’nde (MÖ 515 – MS 70) İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. Ferisiler, Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin korunmasını savunmuşlardır. Ferisiler, Yahudi kanunlarının Tanah ve Talmud’da belirtildiği şekilde uygulanması gerektiğine inanırlar. Ferisiler, Yahudilikteki birçok ritüel ve uygulamanın temelini oluşturur.
Sadukiler:
Sadukiler, İkinci Tapınak Dönemi’nde (MÖ 515 – MS 70) İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. Ferisilerle, Sadukilerin ayrıldıkları hususlardan birisi de diriliş inancıydı. Sadukiler, mevcut kaynaklara göre, ölülerin dirileceğine inanmıyordu. Kendisi de bir Ferisi Yahudisi olan Josephus (y. M.S. 37-100), Sadukilerin, Tanah’ta belirtilen kanunların dışında hiçbir şeyi kabul etmediklerini ve Tanrı’nın insanların özgür iradelerine müdahale etmediğine inandıklarını belirtmiştir.
Ananiler:
Ananiler, İkinci Tapınak Dönemi’nde (MÖ 515 – MS 70) İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. Ananiler, Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin korunmasını savunmuşlardır. Ananiler, Yahudi kanunlarının Tanah ve Talmud’da belirtildiği şekilde uygulanması gerektiğine inanırlar. Ananiler, Yahudilikteki birçok ritüel ve uygulamanın temelini oluşturur.
Samiriler:
Samiriler, İkinci Tapınak Dönemi’nde (MÖ 515 – MS 70) İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. Samiriler, Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin korunmasını savunmuşlardır. Samiriler, Yahudi kanunlarının Tanah ve Talmud’da belirtildiği şekilde uygulanması gerektiğine inanırlar. Samiriler, Yahudilikteki birçok ritüel ve uygulamanın temelini oluşturur.
Günümüzde Yahudi mezhepleri arasında Reformist Yahudilik, Muhafazakar Yahudilik, Ortodoks Yahudilik, Haredi Yahudilik ve Yeniden Yapılanmacı Yahudilik gibi mezhepler yer almaktadır. Bu mezhepler arasında da inanç farklılıkları bulunmaktadır.
– Reformist Yahudilik:
Yahudiliği modernleştirmeyi amaçlayan bir mezheptir. Bu mezhep, Yahudi geleneğini yeniden yorumlamayı ve güncellemeyi savunur.
Reformist Yahudiler, Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin modern dünyaya uygun hale getirilmesi gerektiğine inanırlar.
– Muhafazakar Yahudilik:
Yahudiliği modernleştirmek yerine, geleneksel Yahudi uygulamalarını korumayı amaçlayan bir mezheptir. Muhafazakar Yahudiler, Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin korunması gerektiğine inanırlar, ancak bu kanunların modern dünyaya uyarlanması gerektiğine de inanırlar.
– Ortodoks Yahudilik:
Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin tamamen korunmasını savunan bir mezheptir. Ortodoks Yahudiler, Yahudi kanunlarının Tanah ve Talmud’da belirtildiği şekilde uygulanması gerektiğine inanırlar.
– Haredi Yahudilik:
Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin tamamen korunmasını savunan bir mezheptir. Haredi Yahudiler, Yahudi kanunlarının Tanah ve Talmud’da belirtildiği şekilde uygulanması gerektiğine inanırlar.
– Yeniden Yapılanmacı Yahudilik:
Yahudiliği modernleştirmeyi amaçlayan bir mezheptir. Bu mezhep, Yahudi geleneğini yeniden yorumlamayı ve güncellemeyi savunur. Ancak, Reformist Yahudilik’ten farklı olarak, Yahudi kanunlarının ve geleneklerinin korunması gerektiğine inanırlar.
