URFA ADAMI VEYA BALIKLIGÖL HEYKELİNİN HİKAYESİ VE TARİHİ
Balıklıgöl heykeli olarak da bilinen Urfa adamı, Yukarı Mezopotamya coğrafi bölgesinde, Urfa yakınlarındaki Balıklıgöl’de yapılan kazılarda bulunan insan biçimli eski bir heykeldir.
Tarihi MÖ 9000’den Çanak Çömleksiz Neolitik döneme kadar uzanır ve “insanın en eski natüralist gerçek boyutlu heykeli” olarak kabul edilir.
Heykel inşaat çalışmaları sırasında bulundu ve buluntunun tam yeri tam olarak kaydedilmedi, ancak yakınlardaki Urfa Yeni-Yol’un Çanak Çömleksiz Neolitik A yerleşiminden gelmiş olabilir.
1993 yılında, Balıklıgöl’de Yeni Yol caddesinde, 1997’den itibaren Çanak Çömleksiz Neolitik bir yerleşimin araştırıldığı yerde keşfedildiği bildirilmektedir.
Balıklıgöl Heykeli, Şanlıurfa ili Balıklıgöl kazı alanı civarında 1990’lı yıllarda bulunan, gerçek insan boyutlarında ve formundaki tarih öncesi heykeldir.
193 cm boyu, 54 cm genişliği ve 63 cm kalınlığındaki kireçtaşından heykelin nerede, nasıl ve ne amaçla yapılıp kullanıldığını kestirmeye yardım edecek herhangi bir somut veri yoktur.
M.Ö. 11.000 ila 9.500’lü yıllar arasında yontulduğu tahmin edilmektedir.
Gerçek insan boyutlarında ve formunda yapılmış (bilinen/bulunan) en eski heykeldir.
Balıklıgöl’ün hemen kuzeyinde, eski Urfa evlerinin altında, büyük su kaynaklarının yanında olduğu anlaşılan Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’e ait büyük bir yerleşimde ortaya çıkarılmıştır.
Üç ana parçaya kırılmış halde bulunmakla birlikte genel bütünlüğünü korumaktadır.
Bir erkeği betimlediği düşünen heykelin yüz hatları tam belirgin değildir. Derin göz çukurlarına siyah obsidyen parçalar yerleştirilmiştir.
Göğüs bölgesinde V şeklinde takıyı andıran bir şekle sahiptir. Ayakları yoktur. Saçları ve sakalı kazınmış (tıraşlı) ve ağızsız olarak resmedilmiştir.
Ağzının olmaması konusuna, yüzde maske olduğu için ağzın görünmediği, betimlenen kişinin bazı sırları sakladığının göstergesi olduğu gibi açıklamalar getirilmiştir.
Elleri göbek hizasında önden bitişiktir. Heykelin sergilendiği Şanlıurfa Müzesi’nin eser kataloğunda “heykelin esas olarak erkek cinselliğini sembolize ettiğinden kuşku yoktur” ifadesi yer almaktadır.
Urfa Adamı’ndan önce, Löwenmensch heykelciği (yaklaşık MÖ 40.000), Dolní Věstonice Venüs’ü (yaklaşık MÖ 30.000), Willendorf Venüs’ü (yaklaşık MÖ 25.000 ) gibi Üst Paleolitik’ten çok sayıda küçük boyutlu heykelcik bilinmektedir.
