Van Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Yukarı Murat-Van Bölümü’nde yer alır. Van ili nüfus bakımından bu bölgenin en büyük ilidir. 2020 sonu itibarıyla nüfusu 1.149.342 kişidir.
Kuzeyden Ağrı, batıdan Bitlis, güneybatıdan Siirt, güneyden Hakkâri illeriyle, doğudan da İran’la sınırlıdır. Van Gölü kıyısında toprakları verimli, akarsuları bol, iklim koşulları oldukça elverişli bir yerleşim merkezidir. Dünya’nın hâlâ yaşanılan en eski kentlerinden biridir.
Urartular’ın şehir için kullandıkları “Viane” ve “Biane” kelimelerinden türemiş olduğudur. Bölgenin hakim dillerinde yapılan bütün karşılaştırmalarda her iki kelime yakın anlamda görünmektedir. Her iki kelime de şehir ve yerleşime ilişkindir.
Dolayısıyla Van yerleşim yeri, şehir, memleket yöre benzeri anlamdadır. Bunlardan en yüksek ihtimal ise şehir görünmektedir.
Van’da insan yerleşiminin tarihi MÖ 7000 yıllarına kadar uzanır. Van Kalesi’nin 6 km güneyinde bulunan Tilkitepe ve Van Gölü’nün kuzeyindeki Ernis Mezarlıklarında yapılan kazılarda Kalkolitik, Tunç, Demir çağlarına ait yerleşimler bulunmuştur.
Van’da 20. yüzyıla kadar Ermeni, Türk, Kürt, Arap nüfus yaşamıştır. Gelenekleri Osmanlı ve İran etkisinde gelişmiştir. Van farklı kültürlerin ve toplulukların bir arada yaşayabildiği güzide bir coğrafyadır.
Hurriler, MÖ 2000’lerden itibaren Van Gölü’nden başlayarak Kızılırmak ve Yeşilırmak’ın Karadeniz’e döküldüğü yerlere kadar uzanan bir bölgeye hâkim olmuştur. MÖ 13. yüzyılda Hurri-Mitanni siyasi teşekkülün merkezi otoritesi zayıflamış ve beyliklere bölünmüştür.
Asur Kralları bu küçük beyliklerini hakimiyetleri altına almaya çalışmış ve bu sırada Van Gölü çevresinde Batı
İran’a kadar olan bölgede Urartular ile Asurlular arasında mücadeleler başlamıştır. Urartu-Asur mücadelesi MÖ.VI. yüzyılın ortalarına kadar sürmüş, Urartular bu dağlık ve zor arazi şartlarına sahip bölgeyi egemenlik altında tutmuştur
Van iklimi karasal iklim olup bitki örtüsü bozkırdır. Van’da kış ayları sert geçer. Kar etkisini yoğun göstermektedir. İlkbahar ayları Van’a en çok yağışın düştüğü aylardır. Van’da yaz ayları genelde kurak ve sıcak olup, Van Gölü’nün etkisiyle biraz serin yaşanmaktadır.
Van il nüfusu: 1.141.015 (2021 sonu). İlin yüzölçümü 20.921 km2’dir. İlde km2’ye 55 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 356 kişi ile İpekyolu’dur)
İlde yıllık nüfus % 0.72 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: İpekyolu (% 1,64)- Çatak (-% 4,73)
04 Şubat 2022 TÜİK verilerine göre 13 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 692 mahalle bulunmaktadır.
Van Merkez Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Kevenli (Şuşanis): Heseni
Karakoç (Lim): Şemski
Erciş Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Tarihte Arzaşkun, Arsissa, Argişti Khinili, Arciş, Ardişi, Eganis, Erdiş şeklinde geçen ilçenin adını, Urartu Krallarından II. Arsissa veya bu topraklar üzerinde kurulduğu belirtilen Arsissa veya Arzaşkun adlı şehirlerden aldığı tahmin edilmektedir. Bugün Erciş’te birçok tarihi eser ve yer bulunmaktadır.
Çaldıran Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Cumhuriyet döneminin başlarından itibaren Muradiye ilçesine bağlı bir nahiye olan yerleşim, 17 Aralık 1986’da belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. 4 Temmuz 1987 tarihinde ise ilçe oldu.
Muradiye Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Muradiye, (Osmanlıca: بارکری / Bargiri, Van ilinin tarihi bakımdan en eski ilçelerinden birisidir. Muradiye Şelalesi, Şeytan Köprüsü ve Saint Stefanos Kilisesi vardır.
Özalp Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Özalp İlçesi 1869 yılında Mahmudiye adıyla bugünkü Saray ilçe merkezinde kurulmuştur. İlçe merkezi 1948 yılında bugünkü Özalp merkezine taşınmış ve burası İlçe merkezi hâline dönüştürülmüştür.
Özalp İlçe Merkezinin ismi ise şimdiki mahalle olan Kargalı’nın adı ile anılmaktaydı. Bu mahalle o tarihlerde köy teşkilatı durumundaydı.
Bölgede Urartular Persler, Bizanslılar, Emeviler, Selçuklular,Sökmenler, Moğollar, Karakoyunlular ve Akkoyunlular değişik zamanlarda hakimiyet kurmuşlardır.
Gürpınar Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Eski adı “Havasor” olup Ermenice “Have-tzor” (Ataların Vadisi) sözcüğünden türetilmiştir. Osmanlı döneminde de bu ada sahip olan ilçe Cumhuriyet döneminde Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından sularının çokluğuna istinaden Gürpınar olarak adlandırılmıştır.
Saray Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
1869 tarihinde Mahmudiye adıyla kurulmuş, 1932 de adı Kazım Paşa’ya çevrildi. 1948 tarihinden sonra uzun yıllar Özalp ilçesine bağlı bucak merkezi olarak kaldı. 30 Aralık 1986’da belde belediyesi kuruldu. 1990 yılında yeniden ilçe olmuştur.
Tuşba Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Tuşba, Türkiye’nin Van ilinin bir ilçesi. 12 Kasım 2012’de TBMM’de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile Van merkez ilçesinin ikiye bölünmesi sonucu ilçe olmuştur. Nüfus bakımından Van’ın en büyük 3. ilçesi olan Tuşba aynı zamanda Van’ın eski adıdır. 2020 yılı TÜİK istatistiklerine göre Tuşba’nın nüfusu 162.153’tür.
Başkale Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme idi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdi. Sonraları Romalılar ile Partlar arasında bir sınır bölgesi olan Başkale, MS 3. yüzyılda Sasaniler’in, 6. yüzyılda Bizanslılar’ın eline geçti. 645’teki Arap egemenliğinden sonra da yerel Ermeni beylerinin yönetiminde kaldı.
Böğrüpek (Xanık): Şemski
İpekyolu Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
İpekyolu, Türkiye’nin Van ilinin bir ilçesi. 11 Kasım 2012’de TBMM’de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile Van merkez ilçesinin ikiye bölünmesi sonucu ilçe olmuştur. İpekyolu nüfus bakımından Van’ın en büyük ilçesidir. Van’ın ticaret merkezidir.
Gevaş Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Yüzölçümü 727,5 km² olup, denizden yüksekliği 1750 metredir. İlçe Güneydoğu Toroslar’ın bir uzantısı olan Kavuşşahap (İhtiyarşahap) dağlarının en yükseği olan Artos Dağının (3650 m) eteğinde kurulmuştur. Doğusunda Gürpınar, batısında Hizan ve Tatvan (Bitlis) İlçeleri, kuzeyinde Van Gölü, kuzeydoğusunda Edremit, güneyinde Çatak, güneybatısında da Bahçesaray ilçeleri bulunur. İl merkezine uzaklığı 40 km’dir. Sınırları içerisindeki Akdamar Adası, ilçenin en önemli turistik mekânıdır.
Çatak Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
İlçenin esas adı olan Şatak veya Şatakh 1960 yılına dek kullanılmış, daha sonra Türkçe anlam yüklenerek Çatak adı verilmiştir. Eski bir Ermeni yerleşimi olan yörenin adı en erken 870 yılı civarında yazılmış olan Ermenice vekayinamelerde geçer.
Bahçesaray Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
1962’ye kadar Siirt’in Pervari ilçesinin bucağıyken, daha sonraları Van’ın Gevaş ilçesine bağlanmıştır. 1987’de ilçe olmuştur. Eski adı Müküs’tür. 1915 öncesi çoğunluklu bir Ermeni nüfus vardı. 1915’teki Ermeni Kırımı’nın ardından Ermeniler ilçeyi terk etmek zorunda kaldılar. İlçede eski kiliseler vardır.
Mahmudan: Redki
Ulubeyli (?): Ecoyi
Edremit Köylerinin Kürtçe İsimleri ve Bağlı Oldukları Aşiretler
Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra Edremit, Sarmansuyu, Gümüşdere ve en sonunda yine Edremit olarak adlandırılan ilçenin nüfusu, 2005 ve 2012 yılında yapılan TOKİ konutlarıyla 18.000den 114.000’e çıkmıştır.
