Rus yönetmen ve yapımcı Aleksandr Nikolayeviç Sokurov (Rusça: Алекса́ндр Никола́евич Соку́ров) 14 Haziran 1951 Rusya’nın Irkutsk oblastının Podorvikha köyünde dünyaya geldi.
2004 yılında Rusya Halkın Sanatçısı unvanına layık görülmüştür.
Babası İkinci Dünya Savaşı gazisi ve askeriye memuru olan Sokurov’un çocukluk yılları sık sık taşınarak geçti.
Bunun neticesinde ilk olarak Polonya’da okula başlayan Sokurov, Türkmenistan’da ortaokul ve lise öğretimini bitirdi.
1968 yılında Gorky Üniversitesi Tarih bölümüne yerleşti.
Öğrenciliği sırasında üniversitenin televizyonunda ilk olarak teknik yapım asistanı, daha sonra da yapım asistanı olarak çalışmaya başladı.
Bu iş sürecinde film ve televizyon teknolojisi hakkında büyük bir tecrübe kazanan Sokurov, 19 yaşında yapımcı olarak ilk televizyon programını yaptı.
Televizyon için çalıştığı 6 senelik süreçte birçok film ve canlı yayın programı hazırladı.
1974 yılında Gorky Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu.
Sokurov, bir sene sonra (Alexander Zguridi’nin Belgesel Film Stüdyosu olan) Sovyetler Birliği Devlet Sinematografi Enstitüsü Yapım Bölümü’ne girdi.
Başarılı bir öğrenci olarak Eisenstein Bursu kazandı.
1974 yılında Enstitü’nün yönetimi ve Goskino’nun otoritesi (Devlet Sinematografi Ofisi) ile ters düşmesinden ötürü harici sınavlar geçmek zorunda kaldı ve VGIK’ten bir sene erken mezun olmak zorunda kaldı.
Öğrencilik dönemi çalışmaları, şekilcilik ve Sovyet karşıtı görüşler olarak suçlanarak, kabul edilemez sayıldı.
Rus yazar Andrey Platonov’un “Potudan Nehri” ve “Efendi’nin Kökeni” adlı hikâyelerinden esinlenerek yaptığı, mezuniyet tezi olarak hazırladığı ve daha sonra birçok ödüle değer görülen ilk uzun metrajlı filmi “İnsanın Yalnız Sesi”, tez olarak kabul edilmedi.
Bu zaman zarfında otoritelerle arası hiç iyi olmayan ve Sokurov’un çalışmalarını çok takdir eden, Andrey Tarkovski tarafından desteklendi.
Sokurov’un Tarkovski’yle olan arkadaşlığı, Rusya’yı terk ettikten sonra da bitmemiştir.
1980 yılında Tarkovski’nin tavsiye mektubuyla, ilk uzun metrajlı filmlerinde de çalıştığı Lenfilm tarafından işe alındı.
Sokurov aynı zamanda, farklı zamanlarda çektiği bütün belgesellerini de hazırladığı stüdyo ola Leningrad Belgesel Filmler Stüdyosu için çalıştı.
Leningrad’daki ilk filmleri bile komünist parti liderliğinden ve Goskino’dan olumsuz tepkiler aldı.
1980’lerin ortasına kadar, uzun bir süre filmlerinin hiçbiri halka açık gösterim için sansür kurumu tarafından onay almadı.
80’lerin sonuna doğru, ilk uzun metraj ve belgesel filmlerinden birkaç tanesi halka açık gösterim için yayınlandı ve Rus sinema endüstrisini birçok festivalde temsil etti.
İlk uzun metrajlı filmi “İnsanın Yalnız Sesi” 1987 yılında Locarno Uluslararası Film Festivali’nde Bronz Leopar Büyük Ödülü’ne değer görüldü.
Sokurov aynı zamanda radyoda gençler için ticari içeriği olmayan programlara dahil oldu ve Lenfilm Stüdyosu’nda gençlere yönelik yönetmenlik dersi verdi.
1998 ve 1999 yıllarında “Sokurov’un Adası” (Rusça: “Ostrov Sokurova”) adlı, sinematografinin modern kültürdeki yeri konusunda yorumların yapıldığı, bir televizyon programı yönetti.
90’ların ortasında çalışma arkadaşlarıyla beraber bugün hala devam eden bir süreç olan, video teknolojisiyle haşır neşir olmaya başladı.
