Muhammed Huseyn Heykel, (Arapça: محمد حسين هيكل; d.1888-ö.1956), Mısırlı bir roman yazarı, gazeteci ve devlet adamıdır. Zeyneb adlı eseri modern Arap edebiyatının ilk romanı olarak kabul edilmektedir.
Heykel, 20 Ağustos 1888’de Mısır’ın Dekahliye ilinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kahire’de tamamladıktan sonra, 1909 yılında Kahire Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Daha sonra Paris Üniversitesi’nde hukuk alanında yüksek lisans ve doktora yaptı.
Heykel, 1912 yılında Mısır’a döndükten sonra, gazeteciliğe başladı. Es-Sufur ve el-Muḳteṭaf gibi dergilerde çeşitli konularda yazılar yazdı. 1917 yılında Kahire Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ders vermeye başladı.
Heykel, 1920’li yıllarda, Mısır’da bağımsızlık hareketinin önde gelen isimlerinden biri oldu. 1922 yılında Mısır’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra, çeşitli hükümetlerde görev aldı. 1930-1933 yılları arasında Mısır Dışişleri Bakanı, 1936-1940 yılları arasında Mısır Eğitim Bakanı, 1942-1944 yılları arasında Mısır Başbakanı olarak görev yaptı.
Heykel, 1956 yılında Kahire’de öldü.
Eserleri
Heykel, edebiyat, siyaset, hukuk ve tarih alanlarında birçok önemli eser kaleme aldı. Eserleri arasında şunlar sayılabilir:
- Zeyneb (1913): Modern Arap edebiyatının ilk romanı olarak kabul edilir. Fakir bir aileye mensup olan Zeyneb adındaki genç bir kızın yaşamını konu alır.
- Selâhaddin Eyyûbî (1930): Selahaddin Eyyûbi’nin hayatını anlatan tarihi romandır.
- İslâm Tarihi (1934): İslâm tarihini ele alan eserdir.
- Hz. Muhammed’in Hayatı (1935): Hz. Muhammed’in hayatını anlatan eserdir.
- Mısır Tarihi (1939): Mısır tarihini ele alan eserdir.
Edebiyattaki Önemi
Heykel, modern Arap edebiyatının öncülerinden biri olarak kabul edilir. Zeyneb adlı romanı, modern Arap romanının temellerini atan eserlerden biridir. Bu romanda, geleneksel Arap edebiyatından farklı olarak, gerçekçi bir üslup kullanılmıştır. Romanda, dönemin Mısır toplumunun sosyal ve ekonomik sorunları ele alınmıştır.
Heykel, romancılığının yanı sıra, şiir, deneme ve eleştiri gibi alanlarda da eserler vermiştir. Şiirlerinde, aşk, doğa ve toplumsal konular işlemiştir. Denemelerinde, edebiyat, siyaset ve tarih gibi konularda görüşlerini dile getirmiştir. Eleştirilerinde, çağdaş Arap edebiyatına yön veren çalışmalar yapmıştır.
Siyasetteki Önemi
Heykel, Mısır’ın bağımsızlık hareketinin önde gelen isimlerinden biridir. 1922 yılında Mısır’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra, çeşitli hükümetlerde görev almıştır. Dışişleri Bakanı olarak, Mısır’ın uluslararası alandaki ilişkilerini geliştirmeye çalışmıştır. Eğitim Bakanı olarak, Mısır eğitim sisteminin modernleştirilmesi için çalışmalar yapmıştır. Başbakan olarak, Mısır’ın ekonomik ve toplumsal kalkınması için çaba göstermiştir.
Heykel, Mısır’ın modernleşmesinde önemli bir rol oynamıştır. Eserleri ve siyasi faaliyetleriyle, Mısır toplumunun ve kültürünün gelişmesine katkıda bulunmuştur.
