Mo-zi (Mö Ti veya Mo Di olarak da bilinir, MÖ 470 – MÖ 391), Çin’in ilk büyük filozoflarından biri olan Moizm’in kurucusudur.
Mo-zi, Konfüçyüsçülüğe karşı bir alternatif olarak ortaya çıkan ve sosyal uyum, evrensel sevgi ve barışa odaklanan bir düşünce sistemi geliştirmiştir.
Mo-zi’nin hayatı hakkında kesin bilgiler sınırlıdır.
MÖ 5. yüzyılda Çin’in Savaşan Devletler Dönemi’nde yaşadığı düşünülmektedir.
Hayatı hakkında bilinenler daha çok eserlerinden ve onu izleyenler tarafından derlenen metinlerden gelir.
Mo-zi, Çin’in doğu bölgesinde düşük bir sosyal statüye sahip bir ailede doğdu ve genç yaşta zanaatçı olarak çalıştı.
Daha sonra, eğitimine devam etti ve düşünce dünyasında önemli bir yer edindi.
Mo-zi’nin felsefesi, özellikle “evrensel sevgi” (jian’ai) kavramıyla tanınır.
Bu kavram, her bireyin diğer tüm insanlara karşı ayrım gözetmeksizin eşit derecede sevgi ve ilgi göstermesi gerektiğini savunur.
Mo-zi, bu ilkenin toplumda barış ve adaleti sağlayacağını düşünüyordu.
Mo-zi, ayrıca “karşılıklı yarar” (li) ilkesini savundu.
Ona göre, toplumun en yüksek amacı, tüm bireylerin ortak yararına hizmet etmek olmalıdır.
Mo-zi’nin bu pragmatik yaklaşımı, özellikle Konfüçyüsçülüğün ritüel ve aile değerleri üzerine kurulu sistemine bir eleştiri olarak ortaya çıkmıştır.
Mo-zi, aynı zamanda savaş karşıtı bir düşünür olarak da tanınır.
Ona göre, savaş insanlığa büyük zararlar getirir ve barışa ulaşmak için savaşmaktan kaçınılmalıdır.
Bu nedenle, devletlerin birbirine saldırmaktan kaçınması gerektiğini savunmuştur.
Bu düşünceleri, Mo-zi’nin “savunma” konusunda geliştirdiği stratejik fikirlerle de bağlantılıdır. Mo-zi, teknolojik ve askeri savunma araçlarının geliştirilmesi konusunda da önemli katkılar sağlamıştır.
Mo-zi’nin düşünceleri, onun ölümünden sonra Moistler tarafından yayılmış ve Çin’de önemli bir etki yaratmıştır.
Ancak, zamanla Konfüçyüsçülüğün baskın hale gelmesiyle, Moizm göz ardı edilmiştir.
Yine de, Mo-zi’nin evrensel sevgi ve barışa dair düşünceleri, Çin felsefesinin önemli bir parçası olarak kalmıştır.
Mo-zi’nin yazıları, Mo-zi’nin Düşünceleri veya Mo-zi Kitabı olarak bilinen bir metin koleksiyonunda toplanmıştır.
Bu eserler, onun felsefi, siyasi ve etik görüşlerini detaylı bir şekilde ortaya koyar.
Mo-zi, günümüzde hem Çin hem de dünya felsefesi açısından önemli bir figür olarak kabul edilmektedir.
Onun evrensel sevgi ve pragmatik sosyal uyum konusundaki görüşleri, modern etik ve sosyal teori çalışmaları için de ilham kaynağı olmuştur
