Nadoyê Xudo Maxmûdov 1907-1990
Nado Mahmudov, 1 Ocak 1907 tarihinde Azerbaycan’ın Martuni kentinde doğdu.
On yaşında babasını yitirdi.
Çobanlık yaparak annesi ve küçük kızkardeşine bakmaya çalıştı.
Mahmudov eğitim almak istemesine rağmen, ekonomik sebebler yüzünden zengin bir toprak sahibinin emrinde çobanlık yapmak zorunda kaldı.
Ev sahibinin oğlu özel dersler alırken odanın bir köşesinde oturup dersi takip ederek okuma ve yazmayı öğrendi.
Ekim Devriminin yarattığı olanaklar sayesinde Kürt gençleri devlet okullarında ücretsiz eğitim almaya başladı.
Mahmudov o dönem aktif bir Komsomol üyesi oldu.
Komünist Parti Gümrü Yüksek Okulu (o dönemde Aleksandropol), Transkafkasya Parti Üniversitesi ve Moskova Yüksek Parti Okulu’ndan eğitim alarak mezun oldu.
Bu eğitimin dışında Erivan Devlet Üniversitesi Tarih bölümünden mezun oldu.
1920’den vefatına kadar çok sayıda devlet mevkilerinde etkin rol ve görev aldı.
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Aparan ve Armavir (o dönemde Hoktemberyan) kentleri başkanlığı ve farklı dönemlerde Ermenistan Sovyetinin çeşitli bölgelerinde başkanlık görevinde bulundu.
Ulaştırma bakanı yardımcılığı, kamu hizmetleri komiserliği, belediye ekonomisi ve pamuk üretiminden sorumlu devlet komitesi başkanlığı gibi çeşitli görevleri yürüttü.
1938 – 1946 seneleri arasında Sovyetler Birliği ve Ermenistan SSC’de milletvekili oldu.
1943 yılında çalıştığı görev bölgesinde çoğu bağış olmak üzere Stalingrad için 3.315.000 ruble toplanmasına yardımcı oldu.
Başarı ve katkılarından dolayı çok sayıda madalya ve nişan aldı.
Sovyet Ermenistanın’da Kürt okullarının kurulması için uğraştı.
Riya Teze gazetesi ve Erivan radyosu Kürtçe kısmının gelişmesinde büyük rol oynadı.
Ermeni ve Kürt edebiyatlarının iki halk arasındaki önemi üzerinde durdu.
Çeşitli gazete ve dergilerde yazı ve makaleleri yayınlandı.
Mustafa Barzani’nin Sovyetler Birliği ziyareti sırasında Sovyetler Birliği kahramanı Samand Siyabendov ile birlikte Barzani’ye rehberlik etti.
Devlet adamı ve yazar Mahmudov, Kürtçe, Ermenice ve Rusça olmak üzere çok sayıda öykü, masal, deneme ve anı kaleme aldı.
Şarkiyatçılar için önemli bir kaynak olan, 1959 yılında “Kürt Halkı” isimli monografisini yayınladı.
Avetik Isahakyan, Derenik Demirciyan ve Nairi Zarian gibi şair ve yazarlar ile yakın dostluklar kurdu.
Edebi yaratımlarından dolayı Sovyet Yazarlar Birliği’ne alındı.
Mahmudov, Ermeni asıllı Emma Mahmudova ile hayatını birleştirdi.
Ailesi kızlarını Mahmudov’a vermek istemediği için Emma’yı kaçırmak zorunda kaldı.
Büyük kızı olan Donara Mahmudova Sovyetler Birliğinde tıbbi bilimler alanında derece alan ilk Kürt kadını oldu.
Mahmudov, 1990 senesinde Erivan’da vefat etti.
Eserleri:
-Bahar – (1989) (Têmûrê Xelîl ile)
-Kürt Halkı,1959 Erivan (Ermenice)
-Hikayeler, 1964 Erivan (Kürtçe)
-Keklik Kalbi, 1968 Erivan (Ermenice)
-Küçük Çoban, 1959 Erivan (Ermenice), -1974 Moskova (Rusça)
-Alagyaz, (Elegez) (1948-1953)
-Gulizar, 1956 Erivan
-Kar û Kuluke Slemane Slivi (Карр и -Кулукэ Слеманэ Сливи), 1941 Erivan (Ermenice ve Kürtçe)
-Mem ve Zin: Kürt Aşk-Kahramanlık Destanı (Маме и Зине: Курдская любовная-героическая поэма), 1956 Erivan
-Hikayeler ve Anılar, 1987 Erivan
Kısa Hikâyeler:
-Kafkasya Efsanesi (Kovkasian Avandavep), Erivan, 16 Nisan 1975. (Ermenice)
-Beyaz Atlı (Spitak Dziavore), Erivan, Edebiyat Gazetesi, 19 Haziran 1964 (Ermenice)
-Partizan Sevük (Partizan Sevuke), Erivan, Edebiyat Gazetesi, 5 Ağustos 1977 (Ermenice)
-Söğüt Ağacı Altındaki Efsane (Avandavep Urenu Tak), Erivan, Edebiyat Gazetesi, 25 Temmuz 1975 (Ermenice)
-Büyükbaba ve Torunları (Papikn u Torniknere), Erivan, Bahar Dergisi, 1974 (Ermenice)
-Mame ve Gule (Маме и Гуле/Mame i Gule), Erivan, Ermenistan Edebiyatı, 1974 (Rusça)
-Çanların Uğultusu (Колокола Гудят/Kolokola Gudyat), Erivan, Ermenistan Edebiyatı, 1972 (Rusça)
-Leylek ve hırsız kedi (Aragiln u Gokh Pison), Erivan, 3 Mart 1966 (Ermenice)
-İlk Ayakkabım (Moi Pervye Chusty), Erivan, Ermenistan Edebiyatı (Literaturnaya Armeniya), 1976 (Rusça)
-Yaşam Tanığı (Kendani Vkan), Mısır, Güneş Dergisi (Arev), 10 ve 11 Şubat 1966 (Ermenice)
-Yırtıcı Hayvanlar Erivan, Komsomol Gazetesi, 1967 (Rusça)
-Konuşma Yeteneğim Nasıl Kayboldu (Te Inchpes Lezus Kap Enkav), Tiflis, Tiflis Akşamı (Erekoyan Tiflis), 1968. (Ermenice)
-Yoğurt hakkında iki hikaye (Erku Arkac Macuni Masin), Erivan, Bahar Dergisi, 1975 (Ermenice)
-Benim İlk Öğretmenim (Моя Первая Учительница/Moya Pervaya Uchitelnitsa), Erivan, Ermenistan Edebiyatı, 1970 (Rusça)
Ödülleri:
-Kızıl Bayrak İşçi Nişanı (1 Aralık 1940), № 7168
-Onur Nişanı (20 Şubat 1941), № 41887
-Onur Nişanı (5 Ekim 1966), № 480815
-Kafkasya Savunması Madalyası (9 Temmuz 1945), № 015765
-“1941-1945 Büyük Vatanseverlik Savaşında Cesur İşçi” Madalyası (22 Şubat 1946), № 289646
-Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi
-“1941-1945 Büyük Vatanseverlik Savaşında Zaferin Otuz Yılı” Jübile Madalyası (1976)
-“1941-1945 Büyük Vatanseverlik Savaşında Zaferin Kırk Yılı” Jübile Madalyası (1 Ekim 1985)
Bernamegeh Türkçe