Dengir Mir Mehmet Fırat, 8 Ağustos 1943 tarihinde Mersin’de dünyaya geldi.
Dedesi Hacı Bedir Fırat Ağa, Kavi aşireti mensubudur.
I. ve II. dönem Malatya, III. dönem Kars milletvekiliği yapmıştır.
Amcası Hüseyin Fehmi Fırat da üç dönem milletvekilliği ve Demokrat Parti Genel İdare Kurulu Üyeliği yapmıştır.
Halasının oğlu Mehmet Sırrı Turanlı 11. dönem Adıyaman milletvekilliği ve Adıyaman senatörlüğü görevlerinde bulunmuştur.
Dengir ismi Kürtçe’de “büyük ses”; Mîr ise Kürtçe’de “Bey” anlamına gelmektedir. Mir Mehmet, Fırat’ın 19 göbek dedesinin ismidir.
Kürt olan Fırat, Dengir Mir Mehmet Fırat’ın dedesine M. Kemal Atatürk tarafından madalya verilmiştir.
Soyadı benzerliğinden dolayı, Şeyh Said’in torunlarıyla karıştırılsa da Şeyh Said’in torunlarıyla bir alakası yoktur.
İlkokul, ortaokul ve lise öğrenimini Mersin’de tamamladı.
Daha sonra üniversite öğrenimi sürdürdü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu.
Dengir Mir Mehmet Fırat Avukat, çiftçi, ihracatçı ve siyasetçi kimliğiyle tanınmaktadır.
5 dönem milletvekilliği yapmış olan Fırat, AKP’nin kurucularından ve eski genel başkan yardımcılarındandır.
Ayrıca HDP’den 2 dönem milletvekili olarak seçildi.
Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği, Adalet ve Kalkınma Partisi Kurucu Üyeliği ve Genel Başkan Yardımcılığı, 21. Dönem Adıyaman, 22. ve 25. Dönem Mersin, 23. Dönem Adana Milletvekiliği yapmıştır.
Adalet ve Kalkınma Partisi Kahta ilçe başkanlığı, Doğru Yol Partisi kurucu üyeliği, Kahta ilçe başkanlığı ve MKYK üyeliği görevlerinde bulunmuştur.
1973 yılında gerçekleşen Milletvekilliği Genel Seçimlerinde Adalet Partisi’nden, 1995 yılında gerçekleşen Milletvekilliği Genel Seçimleri’nde Doğru Yol Partisi’nden Adıyaman milletvekili adayı oldu.
2000 yılında Fazilet Partisi’nden cumhurbaşkanlığına aday olacağını açıklamasına rağmen aday olmamıştır.
The New York Times’da yayınlanan “Atatürk devrimleri toplumda travma yarattı, dini yaşama biçimleri bir gecede ortadan kaldırıldı” şeklindeki sözleri ile çok konuşulmuştu.
2015 senesinde Halkların Demokratik Partisi’ne katılmış ve 2015 seçimlerinde milletvekili adayı olmuştur ve milletvekili seçilmiştir.
22 Haziran 2015’te Halkların Demokratik Partisi tarafından 30 Haziran 2015 tarihinde yapılan TBMM başkanlık seçimleri için TBMM başkan adayı olarak gösterildi.
Seçimde 1. turda 81 oy, 2. turda 80 oy ve 3. turda 78 oy alarak seçimi kazanamamıştır.
Kasım 2015 tarihinde Halkların Demokratik Partisi tarafından 22 Kasım 2015 tarihinde yapılacak TBMM başkanlık seçimleri için TBMM başkan adayı olarak gösterildi.
Alman olan Kristen (Zozan) Fırat ile evlidir ve iki çocuk sahibidir.
12 Temmuz 2019 tarihinde Ankara’da akciğer kanseri tedavisi gördüğü bir hastanede 76 yaşında hayatını kaybetti.
Bernamegeh Türkçe