Maşya ve Maşyana, Zerdüşt kozmogonisine bakılırsa üreyerek insan ırkını doğuran ilk adam ve kadındır.
İsimler Avestacadır ve nominal olarak mašyā ve mašyānē olarak çevrilmiştir, sadece öteki Avestaca sözcüklerde olduğu gibi, hecelemeler (ve dolayısıyla harf çevirisi) el yazmasından el yazmasına göre değişim gösterir.
Mašyā bu yüzden maṣ̌iiā yada maš́iiā yada mašiiāi (ve varyantları) olarak da görünebilir. Orijinal ve etimolojik olarak Mašyā “ölümlü varlık” anlamına gelir.
Bu nedenle Eski Kürtçede Mard, Eski Farsçada martya, Farsçada mard ve hatta Sanskritçede martya da “ölümlü” ve dolayısıyla “insan” demektir.
Avestaca ve Sanskritçede “ölüm” kelimesinin kökü mar, mr (“ölmek”) idir. Türevleri merethyu/mrtyu “ölüm” anlama gelir; mareta ve maretan “ölümlü” ve arkasından maşya, “insan” anlama gelir.
Bundahişn’de ifade edilen yaratılış mitine göre, Ohrmuzd’un (Ahura Mazda) altıncı yaratılışı, ne adam ne de dişi olan ilkel canavar Gayomart’tır (Gayamarətan).
Mutlak Karanlıkta yaşayan Kötülük Ruhu Ahriman (Angra Mainyu), Ohrmuzd’un yarattığı her şeyi yok etmeye çalışır ve Gayomard’ı öldürmesi için şeytan Jeh’i (Jahi) gönderir.
Bunda başarıya ulaşmış olur, sadece ay (Mah) hayvan ölmeden önce tohumunu ele geçirir ve bundan sonrasında bütün hayvan yaşamı ondan ürer.
Gayomard’ın cesedinden, tohumları bütün bitki hayatının kökeni olan ve dallarından Maşya ve Maşyana’nın büyüdüğü bir ağaç meydana gelir.
Ohrmuzd’a Ahriman ile olan mücadelesinde yardım edeceklerine söz verirler ve Dünya’nın etrafına dağılan ve insanlığın ırkları haline gelen on beş çift ikiz doğururlar.
Kimileri Ask ve Embla’nın Hint-Avrupa kökenli oldukları düşüncesindedir. İskandinav mitolojisinde Ask ve Embla, ağaçlardan yaratılan ve üç tanrı tarafınca çeşitli yaşam armağanları verilen ilk erkek ve kadını temsil eder.
Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com