Zileli Aşık Ceyhuni, 1847 senesinde Tokat’ın Zile ilçesinde bulunan Çıkrıkçı Mahallesinde dünyaya geldi.
Kimlikteki adı Ömer’dir. Baba adı Ahmet’tir.
Kendisi Kürt Alevi kökenlidir.
Yaşadığı dönemin en önemli şair ve ozanlarından biridir.
Anadolu’nun çeşitli yerlerinde birçok adla anılan Zileli Ceyhuni, Zileli Kürt Ceyhuni, Aşık Ceyhuni, Ceyhuni Baba ve Ceyhuni gibi lakaplarla anıldı.
Ceyhuni bir süre Aşık Tokatlı Nuri’ye çıraklık etti.
Ceyhuni adını da kendisine ustası koymuştur.
İyi saz çalan Zileli Ceyhuni, geçimini bu şekilde sağlardı.
Düğünlerle derneklerde, kahvelerde çöğür denen 12 telli sazı beceriyle kullanırdı.
Çevre köyleri, kentleri dolaşırdı, sık sık yolculuğa çıkardı.
Bu arada Sivas, Çorum, Ankara ve İstanbul illerine kadar gitmiştir.
Çayırcı ve Veliefendi çayırları ile semai kahvelerinde saz çalmıştır, karşılaşmalara katılmıştır.
Ankara’da iken Vali Faik Memduh Paşa, Aşık Cemali ile onu konağına çağırmıştır, saz çaldırıp bağışta bulunmuştur.
Ceyhuni, Tokatlı Nuri ile Erzurumlu Emrah’ı çok severdi, ikisini de ustası olarak sayardı.
Kendisi de birçok şaire ustalık etmiştir:
Niksarlı Bedri ve Cesuri, Zileli Mevci ve Nagami, Tokatlı Cemali ve Hicri, Yozgatlı Mes’udi ve Seyhuni, Sivaslı Pesendi vb.
Bu ünlü çıraklar Ceyhuni’nin edebiyat çevresinde ne kadar sevildiğini ve etkili olduğunu göstermektedir.
Boyunun uzun, sesinin güzel olmasının yanında yakışıklı da olmasıyla herkesin dikkatini çekmiştir.
Zileli Ceyhuni, yalnızca Tokat ve çevresinde değil, İstanbul, Ankara, Çorum ve Sivas gibi yörelerde de saz çalma yeteneğini sergilemiştir.
Çorumlu Kahyaoğulları’ndan olan Meryem ile hayatını birleştirdi.
Çoğu insan Zileli Aşık Ceyhuni’yi Çorumlu olarak bilse de aslen Tokatlıdır.
Zileli Ceyhuni, 1912 yılında Çorumun Alaca ilçesine bağlı İsa Hacılı köyünde hayatını kaybetti.
Aşık Ceyhuni, şiirlerinde Bektaşiliği ön plana çıkarsa da aşk, ayrılık ve doğa gibi konulara da yer vermiştir.
Şiir dilinde Osmanlıca sözcüklere de yer vermiştir.
Ayrıca Gazeller ve şarkılar yazmıştır.
Bernamegeh Türkçe
