Kavalın Miri olarak bilinen Egîdê Cimo 1932 yılında Ermenistan’ın Armavirê nahiyesine bağlı Erdeşer köyünde dünyaya geldi.
Ailesi Van’dan Ermenistan’a göçmek zorunda kalır. Cimo, henüz çocukken kaval çalmaya başlar.
Cimo, 1918’de Van’ın Muradiye (Bêrgirî) ilçesinden Ermenistan’ın başkenti Erivan’a göç etmek zorunda kalan ailesinin göç öyküsünü şu sözlerle anlatmıştı:
”Muradiye’de yaşanan depremden sonra ailem, Ermenistan’a göç etti ve oraya yerleşti. Ben de 1932 yılında burada doğdum. Çocukluğum orada geçti. Kaval çalmaya da orada başladım. Yaklaşık 10 yaşlarında başladım ve bu yaşlarda düğünlerden, masallardan, türkülerden çok hoşlanıyordum. Mem u Zin gibi destanları duyuyordum büyüklerden. Çok etkilenirdim.’
Cimo, müziğe adım attığı günlerden ise şöyle söz etmişti:
‘Daha sonra kuzuları otlatırken ve sağda solda çalmaya başladım. Arkadaşlara, dostlara çala çala artık biraz ilerletmiştim kavalı. Daha sonra evimizin damına çıkıp köylülere konser vermeye başladım. Köylüler beni gördüklerinde ‘Kalkın Egîd dama çıktı’ derlerdi. Çünkü kavalın sesi akşamları çok güzel çıkıyordu. Sonradan öğrendiğim Kars yöresine ait bir kaval makamı olan ‘Kuram Çaye’yi, 10 yaşındayken okudum.”
1955 yılında Erivan Radyosunun açılmasıyla oda bu kurumun resmi elemanı olarak çalışır. Radyonun uzun yıllar yöneticiliğini yapan Xelile Çaçan’ın isteğiyle köy köy gezerek radyoda klam, şarkı söyleyecek yada enstrüman çalacak müzisyen ve dengbejleri keşfetmeye çalışır. Erivan radyosunun birçok bilinen dengbeji onun keşifleriyle radyoda sanatlarını icra etmişlerdir.
Cimo, Erivan Radyosundaki resmi görevinin yanı sıra Romanos Melikyan Müzik Enstitüsü’nü bitirdi. 1967 yılında yüksek okul diplomasını almayı başaran Cimo, Karapetê Xaco’yu Erivan Radyosu’na da kazandıran bir isimdi.
Cimo, Erivan Radyosu’ndaki günlerini ise şöyle anlatıyordu:
“Kürdistan’ın dört bir yanında Kürtler ve Kürtçe yasaktı, ama bizim yanımızda yasak değildi. Biz Kürtlerin sesini tüm dünyaya duyuruyorduk. Herkes bu sayede Kürtlerin kilamlarını dinliyordu. Erivan Radyosu, Kürt müziğinin yolunu açtı ve bu anlamda büyük bir şey oluşturdu. Şimdi birçok Kürt bize ‘Biz sizin müziğinizle, sanatınızla, eserlerinizle büyüdük’ diyor. Şu ana kadar Erivan Radyosu görevini yerine getirdi, şimdi artık başka şeylere görev düşüyor.”
Cimo, Şeroyê Biro, Karapetê Xaço, Efoye Esed, Aram Tigran ve Susıka Sımo gibi dengbêjlerin de aralarında olduğu pek çok müzisyene kavalıyla eşlik etti.
Egîdê Cimo, 2003 yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir’in daveti ve Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ile Her Yerde Sanat (HYS) organizasyonuyla Diyarbakır‘a gelmişti. Cimo, 2 Şubat’ta düzenlenen dayanışma gecesinde Diyarbakırlılara geleneksel Kürt müziği ziyafeti yaşatmıştı.
Cimo, Ermenistan’daki Kürtlerle Ermenilerin birlikte sürdürdükleri yaşam üzerinede şöyle demişti:
”Oradaki Kürtler serbest yaşıyorlar. Kimse onlara karışmıyor, gazeteleri, radyoları var. Ermeniler ve Kürtler kardeşçe yaşıyorlar. Ama tabii hiçbir şey insanın vatanı gibi olamaz. Herkes buraları bırakıp gitmiş. Bu durum iyi değil. Biz parçalanmışız, bir yakınımız öldüğünde bazıları gelip yakınlarının taziyesine bile katılamıyor. Bu, çok kötü bir durum.”
Egîdê Cimo, 31 Ocak 2019 yılında Ermenistan’ın başkenti Erivan’da yaşamını yitirmişti.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!