Odysseia destanı, Antik Yunan’ın ünlü şairi Homeros tarafından yazılmıştır.
Homeros’un M.Ö. 8. yüzyılda yaşadığı düşünülmektedir.
Yazılış Dönemi: Destan, M.Ö. 8. yüzyılda yazılmış olmasına rağmen, olaylar daha eski dönemlere, yaklaşık M.Ö. 12. yüzyıldaki Troya Savaşı sonrasına dayanmaktadır.
1. Telemakhos’un Yolculuğu (Kitap 1-4)
Başlangıç ve Athena’nın Müdahalesi
Odysseia destanı, Odysseus’un İthaka’ya dönüş yolculuğunun onuncu yılında başlar. Tanrılar arasında bir toplantıda, Athena, Odysseus’un eve dönmesine yardım etmeye karar verir. İthaka’da, Odysseus’un karısı Penelope, onun yokluğunda krallığı ele geçirmek isteyen taliplerle uğraşmaktadır. Oğlu Telemakhos, babasının dönüşünü umutsuzca beklemektedir. Athena, Telemakhos’a rehberlik eder ve onu babasını aramak için cesaretlendirir. Telemakhos, Pylos’ta Nestor’u ve Sparta’da Menelaos’u ziyaret eder, ancak babası hakkında kesin bir bilgi elde edemez.
2. Odysseus’un Maceraları (Kitap 5-12)
Kalypso’nun Adası
Destanın başında Odysseus, Kalypso adlı nympha tarafından Ogygia adasında tutsaktır. Tanrılar, Kalypso’ya Odysseus’u serbest bırakmasını emreder. Kalypso, Odysseus’a bir sal yapması için yardım eder ve Odysseus denize açılır.
Fırtına ve Nausicaa
Poseidon’un gönderdiği bir fırtına, Odysseus’u denizde savurur ve Phaeacia adasına sürükler. Burada Kral Alkinoos’un kızı Nausicaa tarafından bulunur ve saraya götürülür. Alkinoos’un sarayında Odysseus, kimliğini açıklar ve başından geçen maceraları anlatır.
Kyklops Polyphemos
Odysseus ve adamları, Kyklops Polyphemos’un mağarasına sığınır. Polyphemos, Odysseus’un adamlarını yemeye başlar. Odysseus, kendisini “Hiçkimse” olarak tanıtarak bir plan yapar. Polyphemos’u kör eder ve adamlarıyla birlikte kaçar. Polyphemos, babası Poseidon’a Odysseus’a lanet etmesi için dua eder.
Aeolus’un Adası
Rüzgarların tanrısı Aeolus, Odysseus’a eve dönüş yolculuğunu hızlandıracak bir çanta dolusu rüzgar verir. Ancak adamları, çantanın içinde altın olduğunu düşünerek açar ve çıkan fırtına onları geri savurur.
Laestrygonianlar
Yamyam devlerle karşılaşırlar ve birçok adamlarını kaybederler. Yalnızca Odysseus’un gemisi kaçmayı başarır.
Kirke’nin Adası
Odysseus ve adamları, Kirke’nin adasına varır. Kirke, adamları domuza çevirir, ancak Hermes’in yardımıyla Odysseus onu yener. Kirke’nin büyüsünü bozduktan sonra bir yıl boyunca adada kalırlar.
Hades’e Yolculuk
Kirke’nin yönlendirmesiyle Odysseus, ölüler diyarına gider ve bilge Teiresias’tan geleceği hakkında bilgi alır. Teiresias, Odysseus’a eve dönüş yolunda dikkat etmesi gereken tehlikelerden bahseder.
Sirene, Scylla ve Charybdis
Teiresias’ın uyarılarına kulak veren Odysseus, tehlikeli Sirenlerin şarkılarından kurtulmak için adamlarının kulaklarını balmumu ile tıkar ve kendisini geminin direğine bağlar. Daha sonra Scylla adlı canavar ve Charybdis adlı girdaptan geçer.
Helios’un Kutsal Sığırları
Odysseus’un adamları, Helios’un kutsal sığırlarını öldürürler ve Zeus’un gazabına uğrarlar. Tüm adamları ölür ve Odysseus yalnız başına kalır.
3. İthaka’ya Dönüş ve İntikam (Kitap 13-24)
Phaeacians’ın Yardımı
Phaeacians, Odysseus’u İthaka’ya götürür. Athena, onu yaşlı bir dilenci kılığına sokar.
Eumaios ve Telemakhos
Odysseus, sadık çobanı Eumaios tarafından ağırlanır. Daha sonra Telemakhos ile buluşur ve ona kimliğini açıklar. Baba ve oğul, talipleri alt etmek için plan yaparlar.
Penelope’nin Sınaması
Penelope, taliplerin Odysseus’un yayını germesi ve okunu Odysseus’un baltaları arasından geçirmesi şartını koyar. Talipler bunu başaramaz. Odysseus, hala dilenci kılığında bu görevi başarır.
İntikam
Odysseus, kimliğini açıklar ve Telemakhos ile birlikte Penelope’nin taliplerini öldürür. Sadık hizmetçiler dışında saraydaki diğerlerini de cezalandırır.
Penelope’nin Kabulü
Penelope, Odysseus’a sadık olup olmadığını sınar. Odysseus, özel bir işaretle (odalarının yatağıyla ilgili bir sır) kimliğini kanıtlar. Penelope ve Odysseus tekrar bir araya gelir.
Sonuç
Odysseus, babası Laertes’i ziyaret eder. Athena’nın müdahalesiyle, Odysseus’un eski düşmanlarıyla barış sağlanır. Odysseus, sonunda krallığını ve ailesini yeniden kazanır.
Odysseia, Odysseus’un zekası, cesareti ve iradesiyle dolu uzun ve zorlu yolculuğunu anlatırken, sadakat, aile bağları ve eve dönüş arzusunun güçlü temalarını işler. Destan, kahramanlık ve insanlık halleri üzerine derin bir keşif sunar.
