Rumlar tarafından kurulan Santa Harabeleri tarihiyle hayranlık uyandırıyor
Santa Bölgesi, Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde – 1461-1476 yılları arasında – tüm Trabzon ve Doğu Karadeniz bölgesiyle beraber ele geçirilmiş ve Osmanlı İmparatorluğu topraklarına dahil edilmiştir.
Santa havzadaki mevcut demir, kurşun ve kurşunla birlikte çıkarılan gümüş madenlerinin verimli bir şeklide işletilmesine bağlı olarak 16-18’nci yüzyıllar arası dönemde bölge önemli derecede gelişmiş ve ekonomik refaha erişmiştir.
1500-1800 döneminde önemli bir madenci yerleşimi olan bölge 1923 yılında nüfus mübadelesi ile boşaltılmıştır. Bu mübadelede Santa bölgesi toplanma yeri olarak kullanılmıştır.
Mübadele sonrası boşaltılan bölgedeki atıl arazi ve binalara çevre köylerin sakinleri yerleşmiştir.
Santa Harabeleri, Gümüşhane’nin Dumanlı köyü sınırlarında yer alıyor. 17’nci yüzyılda Rumlar tarafından kurulduğu biliniyor. Santa Harabeleri kendine özgü mimarisi ve eşsiz doğasıyla ziyaretçilerini karşılıyor.
7 mahalleden oluşan Santa, birbirini kuş bakışı görebilen 3 ayrı yamaç üzerine kurulu. Her bir mahallesinde dönemin özelliklerini yansıtan tek ve iki katlı taş binalar ile çok sayıda kilise ve çeşme bulunuyor.
1923 yılı verilerine göre bölgede 5 bine yakın kişi yaşadı. O dönemdeki bin 123 haneden sadece 157’si günümüze kadar ayakta kalabildi ve yine çok sayıda kilise, okul ve çeşmeden birkaçı bugüne ulaşabildi.
Santa Harabeleri, “Gökyüzüne yakın saklı kent” olarak da adlandırılıyor. Bölge, arkeolojik ve doğal sit alanı olmasının yanında kesin korunacak hassas alan olarak ilan edilmişti.
Bölgenin önceleri 9 ayrı mahalleden oluştuğu tahmin edilirken günümüzde Piştoflu, Binatlı, İşhanlı, Terzili, Çakallı, Zurnacılı ve Sincanlı-Kozlu olmak üzere 7 mahalle ve 300’ü aşkın ev bulunmaktadır.
