Safiye Ayla, 1917 yılında İstanbul’un Kadırga semtinde doğdu.
Babası, Hicazîzade Hafız Abdullah Bey, annesi Suudi Arabistan’dan gelip küçük yaşta Osmanlı sarayına girmiş ve daha sonra çıkarılmış Seyyide Hanım’dır.
Safiye Ayla’nın doğumundan önce babası Abdullah Bey, üç yaşındayken de annesi Seyyide Hanım hayatlarını kaybetti.
Kimsesiz kalan Safiye Ayla Sadabad Sarayı olarak inşa edilmiş Kağıthane’deki Çağlayan Darüleytamı’na bırakıldı ve ilkokulu burada bitirdi.
1.dönem Bursa milletvekilliği yapan Şeyh Servet Efendi tarafından evlat edinildi ve Bursa Muallim Mektebi’ne kaydoldu.
Okul hayatı Bursa, Konya ve Adana’da çeşitli okullarda sürdü.
Müziğe küçük yaşta piyano çalarak başladı.
Geçirdiği hastalıklar sonucu Muallim Mektebi’nden diploma alamadan ayrıldı ve Eyüpsultan’da bir ilkokula öğretmen yardımcısı olarak atandı.
Bu dönemde Eyyubi Mustafa Efendi ile tanıştı; ondan usul ve makam öğrendi.
Daha sonra Yesari Asım Bey’den müzik dersleri aldı.
İlk plağını 1930 yılında Columbia Plak Şirketi adına doldurdu.
Yesari Asım Bey’in “Sevda Yaratan Gözlerin” ve “Bekledim de Gelmedin” şarkılarını seslendirdi.
Kısa zamanda meşhur oldu.
Darüttalim Musiki Heyeti’nin bir konserinde sahneye çıkan sanatçı siyah önlükle sahneye çıkmasına maarif müfettişlerinin tepkisi sebebiyle bir süre sonra öğretmenlikten ayrıldı ve gazinolarda çalışmaya başladı.
Hafız Ahmet Irsoy, Selahattin Pınar, Saadettin Kaynak ve Udi Nevres Bey’in müzik bilgilerinden faydalandı.
Küçükçiftlik Parkı’nda ve Mulen Ruj Gazinosu’nda (1931) sahneye çıkan Ayla, assolistliğe yükseldi.
1932 yılında İstanbul Vali Yardımcısı Nuri Bey’in evinde verilen bir davette, Mustafa Kemal’in huzurunda ilk defa şarkı söyledi ve Mustafa Kemal’in en çok beğendiği seslerden biri oldu.
Mustafa Kemal adına düzenlediği konserde Sadettin Kaynak’ın “Yanık Ömer” isimli bestesini seslendirmiştir ve konser sonunda Mustafa Kemal “Bu şarkının Batı müziği tarzında çok sesli düzenlemesinin güzel olacağını ifade etmiştir.
Mustafa Kemal’in ölümünden sonra onun vasiyeti yerine getirmek için girişimlerde bulunan Ayla, Muammer Sun’a orkestrasyonunu hazırlatıp Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası eşliğinde çok sesli seslendirerek bant kaydını yapmıştır.
Safiye Ayla, sanat hayatı boyunca başta İstanbul Radyosu olmak üzere Türkiye radyolarında çok sayıda konser verdi ve beş yüzden fazla plak doldurdu.
Doldurduğu plaklar satış rekorları kırdı.
Büyük beğeni toplayan sesiyle ünü yurt sınırlarını aştı.
Hüseyin Sadeddin Arel’in başkanlığı sırasında İstanbul Belediye Konservatuvarı İcra Heyeti’nde görev aldı.
Konservatuvar İcra Heyeti’nde çalışırken tanıştığı besteci Şerif Muhittin Targan ile 8 Nisan 1950’de evlendi.
Evlilikleri 1967 yılında eşinin ölümüne kadar devam etti.
Evlendikten sonra gazino sahnelerinden uzak kalan Ayla, ayda bir verdiği Saray Sineması Konserleri’nde dinleyicilerle buluştu.
1951 yılında başladığı bu konserleri 1974 yılına kadar sürdürdü.
En son sahne konserini Atatürk’ün anısına Türk Kültürüne Hizmet Vakfı yararına 1987 yılında İstanbul AKM’de verdi.
Eserleri ölçüye uyarak, iyi bir diksiyonla, düzgün, aynı zamanda da coşkun, çekici bir tavırla okurdu.
Sesindeki pürüzsüz akış en tiz perdelerde bile kaybolmazdı.
Zamanın gözde şarkılarıyla fantezilerini olduğu kadar, Rumeli türküleriyle klasik örnekleri de içine alan repertuvarlarıyla geniş bir dinleyici kitlesi tarafından sevildi.
“Seninle doğan güldür bu gönül” ve “Aşk yaprağına konarak koza öresim gelir” adlı iki de bestesi bulunan Safiye Ayla, 1942 yılında Rey Kardeşler’in “Alabanda” revüsünde Kraliçe Mimoza rolünü canlandırarak oyunculuk da yapmıştır.
Sanatçı, 14 Ocak 1998 tarihinde İstanbul ‘da hayatını kaybetti.
Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
1968 senesinde hazırladığı vasiyetname üzerine mal varlığının tamamı Türk Eğitim Vakfı’na bağışlanmıştır.
