Çerokilerin, tarihi olarak anavatanları Amerika Birleşik Devletleri’nin güneydoğu eyaletleri (bilhassa Georgia, Kuzey Karolina ve Güney Karolina ile Doğu Tennessee)’dir.
Çerokiler,beyazlar tarafından yurtlarından zorla sürülmüş ve çorak platolarda yaşamaya mahkûm edilmiş bir Kızılderili halkıdır.
Çerokilerin en yakın akrabaları İrokua (Iroquois) Kızılderilileridir.
Çerokiler, baskıyla Beyaz Amerikan Sistemine entegre edilmiş Beş Kabileden birisidir.
Amerika Federal hükûmeti, Çeroki nüfusunun 250 bin kadar olduğunu dile getirmektedir.
Çerokilerin yerleşim yerleri; Oklahoma Tahlequah, Kuzey Karolina, Georgia’da Missouri ve Alabama gibi yerlerdir.
Diğer Çerokiler, Arkansas, Missouri, Tennessee’te bulunmaktadırlar.
Çeroki Mitolojisi ve Özellikleri
Çeroki mitolojisinin kozmolojisinde dünya istikrarlı değil, dinamik bir denge içinde, gizem ve tehlikelerle doludur.
Cherokee’nin yaratılış efsanesi, dünyayı bir okyanusla çevrili büyük bir yüzen ada olarak tanımlar.
Dört ana noktadan bağlanan iplerle gökten sarkar. Hikaye, küçük su böceği Dâyuni’sï’nin, suyun altında ne olduğunu görmek için gök dünyasından (Gälûñ’lätï) indiği zaman ilk dünyanın meydana geldiğini anlatır.
Çerokiler, Büyük Ruh’a saygı duyar. Ona güneş tanrıçası Unelanuhi derler. Dünya yaratıldığında her şeye başkanlık etmiş ve çocuklarına bakması için dünyayı meydana getirmiştir.
Çeroki yaratılış hikâyeleri, Dünya’yı deniz suyuyla çevrili büyük bir yüzen ada olarak tanımlar. Dört ana noktaya bağlanan iplerle gökten sarkar.
Hikâye, ilk dünyanın, küçük Su böceği Dâyuni’sï’nin gökyüzü alemi Gälûñ’lätï’den gelmesiyle ortaya çıktığını anlatır.
Su Böceği, suyun altında ne olduğunu görmeye gitti. Suyun üzerinde koşturdu ama dinlenecek sağlam bir yer bulamadı. Suyun dibine daldı ve biraz yumuşak çamur çıkardı. Bu çamur her yöne genişledi ve dünya oldu.
Çerokiler, işaretlerin , vizyonların, hayallerin ve güçlerin hepsinin ruhların armağanı olduğuna inanır. Gerçek dünyanın ruh dünyası ile iç içe olduğuna ve onun tarafından yönetildiğine inanırlar.
Çerokiler, olağanüstü zeki ve becerikli genç erkeklere görünen boynuzlu yılan Saint Holo’ya tapıyorlardı (her ne kadar Çerokiler, yılanların bir kişinin ruhsal kutsamalarını engelleyebileceğine inansalar da asla bir yılandan yapılmış veya bir yılana benzeyen bir nesne görmek istemezlerdi).
Ayrıca bir av tanrısı olan Tsul ‘Kalu’ya ve bir rüzgar tanrısı olan Oonawieh Unggi’ye (“en eski rüzgar”) taparlardı.
Çerokiler, iki tür gök gürültüsü varlığı olduğuna inanıyordu: Dünyanın yakınında yaşayanlar ve Mississippi’nin ötesinde batıdaki topraklarda yaşayan ve insanları yağmur ve bereket getirmek için ziyaret eden en kutsal ve en güçlü gök gürültüsü varlıkları.
Tüm insan hastalıklarının, hayvanların yanlış amaçlarla öldürülmesinden kaynaklandığına ve zevk için veya uygun törenler olmadan öldürülen her hayvan için manevi dünyadan fiziksel dünyaya yeni bir hastalığın geldiğine inanılıyordu.
Ayrıca dünyadaki acıları gören bitkilerin, iki dünya arasındaki güç dengesini yeniden sağlamak için dünyaya giren her hastalığa ilaç yaptıklarına inanılıyordu.
Çerokiler, batıdaki topraklarda gök tonozunun üzerinde yaşayan Büyük Gök gürültüsü ve oğulları olduğuna inanıyor. Yıldırım ve gökkuşağı ile giyinirler. Rahipler gök gürültüsü için dua eder ve Güney’den yağmur ve bereket getirmek için insanları ziyaret eder. Kayalıklarda, dağlarda ve şelalelerde Dünya yüzeyine yakın yaşayan gök gürültüsü varlıklarının zaman zaman insanlara zarar verebileceğine inanılıyordu.
Diğer bazı dinlerin aksine, Çeroki inanç sisteminde insanlar yeryüzüne, bitkilere veya hayvanlara hükmetmez veya üzerinde hakimiyet kurmaz. Bunun yerine, insanlar tüm yaratılışla birlikte var olma ve bağlılık içinde yaşarlar.
İnsanlar, aralarındaki dengeyi korumak için tüm dünyalar arasında arabuluculuk yaparlar. Bunu yapmanın yolu, etraflarındaki Ruhsal Güç içinde hareket etmeyi ve çalışmayı öğrenmektir.
Bitkiler ve hayvanların Ruhsal gücü vardır. Yeryüzündeki nehirler, dağlar, mağaralar ve diğer oluşumlar da ruhani güce sahiptir.
Çerokililer için dengeyi korumak, varoluşları için çok önemliydi. Onların görüşleri, birbirine zıt olan ve birbirini dengeleyen bir grup sistemi içeren bir evren şeklindeydi.
Saflık, Çerokiler için önemli bir kavramdı. Karşıt olduğuna inanılan kategoriler karıştırıldığında, ateş ve su veya kadın ve erkek arasındaki ilişkiler gibi bir kirlilik olarak kabul edildi. Saflığı korumak için bu kirleticilerden ellerinden geldiğince kaçınılmalıdır.
Diğer Kızılderili kültürlerinden farklı olarak, antik Çerokililer bir “Dünya ana”ya veya “Gökyüzü baba”ya değil, tek bir “Yüce Ruh”a inanıyordu.
Çerokililer, her şeye hükmeden ve Dünyayı yaratan Yüce Ruh Unetlanvhi’ye (“Yaratıcı”) saygı duyarlardı.
Kaynaklar:
1-Powell, J. W. Nineteenth Annual Report of the Bureau of American Ethnology.
2-Sproul, Barbara C. (1979). Primal Myths. HarperOne HarperCollinsPublishers.
3-Mooney, James (1966). Myths of the Cherokee. Bureau of American Ethnology.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
