Ali Baran 1955 yılında Dersime bağlı Hozat’ta dünyaya geldi. Baranın babası Mahmud Baran tanınan bir Ozandı, dügün ve eğlencelerde saz, keman ve cümbüş çalar Kürtçe, Türkçe türküler söylerdi. Bu yüzden Ali Baran en çok babasından etkilendi.
Kürt – Alevi ezgileri ile bu denli iç içe büyüyen Baran, 6-7 yaşından itibaren davul çalar, okul bayramlarında ögretmenle saz çalar, türkü söyler, tiyatro yapar, düğünlerde ise Kürtçe kılamlar söylerdi.
Elazığ’da okuyan Baran, ortaokul ve lise dönemlerinde tiyatro ve folklor çalışmalarına katılır. Baran siyasi sebeplerle 1973 yılında Elazığ’da okuldan uzaklaştırılır.
1973 yılında Almanya’ya babasının yanına gider. 1975 yılında Türkiyeye dönerek Dersim Hozat Lisesinde okumaya devam eder. Baran, ilk defa 1976 senesinde Hozat’ta sahne de Kürtçe şarkılar söyler. Bu nedenle polisin takibine uğrayarak birkaç defa içeri alınır.
1977 yılında Diyarbakır Dilan sinemasında Kürtçe verdiği konserden sonra tutuklanır ve bir süre hapiste yatar. Baran, Türkiye’de uygulanan siyasal baskılar nedeniyle 1978 senesinde Almanya’ya kaçmak zorunda kalır. Karlsruhe Üniversitesinde kimya okur.
12 Eylül 1980 yılında yapılan askeri darbeden 2 yıl sonra, aralarında M.Demirağ, Ş.Yurdatapan ve bazı sendikacılarında bulunduğu ilk 12 kişi ile birlikte Türk vatandaşlığından çıkarılır.
İltica ve sürgün yaşamı başlayan Baran o tarihten sonra tamamen müzikle uğraşır.
Baran’ın ilk albümü “Lo Were” adını taşıyor. Aranjörlüğünü Nedim Hazar’ın yaptığı albüm, 1982 yılında DİDF tarafından yayınlanır. “Lo Were”, yeni bir sanatçının otantik Kürt gırtlağıyla okuduğu eserlerle dikkat çeker. Nedim Hazar’ın aranjörlüğü kendini şan altındaki akordeonla hissettirmektedir. Albümde “Lê Dayîkê”, “Xezal”, “TevLê” dikkat çekmektedir.
Baran, ikinci albümünü ise 1984 yılında “Deriyê Hepisxane”yi çıkarır. Bu albüm ağırlıklı olarak politik bir içerik taşımaktadır. Dönemin koşullarıyla örtüşen albüm dinleyicisiyle çok fazla buluşamaz.
Üçüncü albüm olan “Ey Dersimê”, Baran’ın tanınmasını sağlayan albümdür. 1987’de çıkan albüm, Kurmanci, Dimilkî ve Türkçe dillerini kullandığı en başarılı albümlerden biridir.
1989 yılında çıkardığı “Helebçe û Zindan” albümü, repertuvar açısından “Ey Dersime” albümüyle benzerlikler taşır. Bu albümdeki “Milletê Kurdî” şarkısı, uzun yıllar dillerden düşmez. Bu albümde de Baran, üç lehçeyle eserler yorumlamaya devam eder.
“Çene Çene” albümü 1991 yılında çıkar. Albümde bağlamanın yanı sıra, keman, kanun gibi enstrümanların ağırlığına dayanan bir düzenleme hâkimdir. Baran’ın, albümdeki yoğun enstrümanların altında kaybolmayan güçlü sesi ve yumuşak tınısı, kendi dinleyicisini yaratmayı sürdürür.
1993 yılında Arif Sağ’la birlikte yaptığı “Destê Me” albümü, bağlamaların ağırlığının hissedildiği bir albüm. Albümün ilk eseri olan “Dem ê Dem ê”, bir Kürt Alevi deyişlerinin sıcaklığını taşıyor. Albümdeki “Jiyan” Eyaz Yusıf’ın unutulmaz bir eseri. Baran, farklı bir Kürt coğrafyasından aldığı eseri, çok başarılı bir şekilde yorumlar.
Baran’ın 2001 yılında çıkardığı albüm “Evîna Me” adını taşır. Albüm, bu albümünde daha yalın bir düzenlemeye yönelir. Albümdeki “Xerîb Xerîb” şarkısı, Mahmut Baran’ın bir çığlığı adeta. Ali Baran, bu albümünde besteciliğinin yanı sıra derlemeci yönü de göze çarpar.
2005 yılında çıkardığı “Teberik” albümü, Ali Baran’ın besteciliğini öne çıkaran bir albüm. Bestelerinde de ele aldığımı konuların tarihsel süreçten izler taşıması da, onun gelenekselliği gerçekten özümsediğini kanıtlar. Albüm, düzenlemeler açısından en başarılı albüm olarak nitelenebilir.
2007 yılında çıkan albümün düzenlemelerini Hakan Akay ve Ali Baran üstlenmiş. Albümde eserlerin niteliği kadar düzenlemelerin başarısı da dikkat çekmektedir. Albümdeki “Cigera Mi Yaro”, “Way Dîlberê” ve “Dudu, Em Dudu Ne” eserleri, dinleyiciyi kolaylıkla kendine çekebilecek niteliktedir.
2010’da Çel Avaz albümünü piyasaya sunar. 2015’te Bijareyên Baran Adlı albümü çıkarır. 2018’de Mîrê Kevokan albümünü yapar. Bu Albümde 3 tane Türkçe Alevi beyitide okur. Baran’ın ayrıca Newrozlarda yapılmış video kasetleri ve 9 Adet klibi vardır.
Avustralya’dan, Kanada’ya, Amerika, Ermenistan ve tüm Avrupadaki Newroz etkinliklerine katılmış, konserler vermiştir. Halen Almanya’da yaşayan Baran, müzikle uğraşmaktadır.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
